Extra uur 2H

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Extra uur 2H Tekstverbanden

De leesstrategieën

oriënterend lezen = je bekijkt de tekst en leest de 1e alinea

globaal lezen = je leest vooral de 1e en laatste zinnen van alle alinea's

zoekend lezen = je zoekt gericht naar het antwoord op je vraag (je leest dus                                       het stuk tekst waar je denkt het antwoord te kunnen vinden)

precies lezen = je leest de tekst goed van de 1e tot en met de laatste zin                          

Tekstdoelen

Er zijn 4 tekstdoelen: informeren, amuseren, overtuigen, activeren

Een tekst is vaak ingedeeld in een : inleiding, middenstuk (kern) en slot. Dit noem je de tekstopbouw.

De hoofdgedachte van een tekst geeft antwoord op de vraag: Wat is het belangrijkste wat in de tekst over het onderwerp wordt gezegd? De hoofdgedachte staat vaak in de inleiding of het slot. (De hoofdgedachte is een samenvatting van de tekst van 1  zin.) 

Tekst

Het onderwerp van een tekst

Een alinea

Een deelon-

derwerp

Een tussenkopje

In 1 of 2 woorden waar de tekst over gaat. 

Een groepje zinnen dat bij elkaar hoort

In 1 of 2 woorden waar de alinea over gaat

Een titel boven een alinea

Wat doe je als je oriënterend leest?

1. je leest de hele tekst
2. je leest de 1e en laatste zin van alle alinea's
3. je bekijkt de tekst en leest de 1e alinea
4. je kijkt eerst welk deel v.d. tekst je nodig hebt

Wanneer gebruik je oriënterend lezen? (als je welke vraag moet beantwoorden)

De hoofdgedachte geeft antwoord op de vraag:

1. Waar vind je het onderwerp van de tekst?
2. Wat is het onderwerp van de tekst?
3. In welke alinea's vind je het onderwerp van de tekst?
4. Wat is het belangrijkste wat in de tekst over het OW wordt gezegd?

Wat is het verschil tussen het onderwerp en de hoofdgedachte?

Bedenk deelonderwerpen
bij de hobby: Muziek

hoofd- en bijzaken en kernzin

hoofdzaken: het belangrijkste uit een tekst of alinea

Als je een samenvatting maakt, noteer je daarin de hoofzaken.

bijzaken: alles wat minder belangrijk is (de voorbeelden, de uitleg, de rest van de tekst)

kernzin: belangrijkste zin van de alinea. Vaak de 1e, 2e of de laatste.

https:

Wat is de kernzin van alinea 1?

1. De Autoriteit Persoonsgegevens start een onderzoek naar de socialemedia-app TikTok.
2. De toezichthouder wil weten of de privacy van gebruikers wel goed gewaarborgd is.

Welke zin uit alinea 2 is de hoofdzaak?

1. TikTok is de eerste socialemedia-app uit China die is doorgebroken in het Westen.
2. De app is met name onder kinderen en jongeren erg populair.
3. Omdat zij in de ... Persoonsgegevens.

Welke zin uit alinea 4 is géén bijzaak?

1. Het is de grootste boete die ooit in de VS is betaald in een kinderprivacyzaak.
2. Begin vorig jaar ... van ouders
3. In de Verenigde Staten klinkt al langer kritiek op de manier waarop TikTok omgaat met de privacy van gebruikers.

In deze tekst staan meer ...

1. hoofdzaken
2. bijzaken

'Verwijder eerst het stickertje, druk daarna op de startknop.'
Wat zijn de signaalwoorden die horen bij dit chronologische verband?

1. druk, eerst
2. startknop, daarna
3. verwijder, eerst
4. eerst, daarna

Welk verband staat in deze zin?
'In de winkel haal ik brood, melk en rijst.'

1. Opsommend
2. Tegenstellend
3. Toelichtend
4. Chronologisch

De volgende woorden zijn signaalwoorden van CHRONOLOGIE in een tekst.

1. ten eerste, ten tweede, ook, verder
2. 1,2,3,4,5,6,7
3. eerst, daarna, vervolgens, toen
4. maar, waarom, hoezo, waartoe, echt niet.

Welk verband staat in deze zin?
'Zijn vriendin daarentegen is wel heel erg aardig.'

1. Opsommend
2. Chronologisch
3. Toelichtend
4. Tegenstellend

Emine is vandaag ontzettend blij,
__ haar zusje is vannacht geboren.

1. Omdat
2. Want
3. En
4. Ook

Bedenk een korte zin bij het ............. verband.

Welk verband staat in deze zin?
'De jongens in mijn klas leggen de lat niet al te hoog. Neem bijvoorbeeld Lex. Hij gaat altijd voor een 5,5.'

1. Toelichtend
2. Tegenstellend
3. Chronologisch
4. Opsommend

Welk verband staat in deze zin?

'Zij moet eerst haar zere oor aan de dokter laten zien, daarna mag ze een pijnstiller innemen.'

1. Chronologisch
2. Opsommend
3. Tegenstellend
4. Toelichtend

Mijn etui zit bomvol met schoolspullen: pennen, potloden, stiften, een geo-driehoek, gummen en een passer.

1. Opsomming
2. Tegenstellend
3. Chronologisch
4. Toelichtend

Zet de signaalwoorden bij het juiste tekstverband. 

Toelichtend

Opsommend

Bijvoorbeeld

Zoals

Verder

Ook

Waar heb je nog meer
uitleg over nodig?