W.O. - Thema Planten geordend

• W.O.
• Lager onderwijs

W.O. - Thema Planten geordend

Hoe ziet jouw
kleerkast er uit?

Je kleerkast geordend

Waarschijnlijk liggen in je kleerkast alle broeken bij elkaar, alle t-shirts, al je truien, je ondergoed, je kousen,...

Waarom zou dat zo zijn denk je?

Overal orde

Ook andere spullen in huis, op school, bij de jeugdbeweging, je hobby,... zijn mooi geordend.

Zo vind je alles sneller terug en weet je waar je moet zoeken.

Je ordent je spullen omdat ze een gelijkaardig kenmerk hebben.
Zo ligt al het bestek bijvoorbeeld in dezelfde schuif in de keuken.

Volgens welke kenmerken
zou je boeken in de
bib kunnen ordenen?

Volgens welke kenmerken
zou het warenhuis
zijn producten kunnen
ordenen?

Orde in de zaak

In een supermarkt staat alles netjes geordend: de sla bij de groenten, de jassen bij de kledingafdeling,...

Zo weten de klanten de klanten waar ze de dingen die ze nodig hebben, kunnen vinden.

Om te ordenen heb je gemeenschappelijke kenmerken nodig.

Groentenafdeling in een supermarkt.

Orde in de zaak

Het kenmerk 'groente' is een duidelijk kenmerk.

Iedereen weet wat je daarmee bedoelt.

Zulke duidelijke gemeenschappelijke kenmerken

noemen we ook criteria.

WB pagina 46 - 47

Neem je werkboek en vul het in.
Klik op de hotspots voor de correctiesleutel.

WB p.46

WB p.47

Geschiedenis: Levende natuur verdeeld

In 1707 werd de Zweedse arts en bioloog Carolus Linnaeus geboren.

In 1735 publiceerde hij een boek waarin hij de levende natuur in 2 rijken verdeeld.

Het plantenrijk en het dierenrijk.

Hij was de eerste die de mens bij de dieren indeelde.

Carolus Linnaeus

Geschiedenis: Levende natuur verdeeld

Ondertussen delen we de levende organismen al in 6 rijken in.

Onder andere: dieren, planten, bacteriën, schimmels,...

Wij bekijken de 2 oorspronkelijke rijken:

Het plantenrijk en het dierenrijk.

Het plantenrijk: kenmerken om te ordenen

De zomereik

Deze boom komt veel voor in West-Europese bossen.

Het blad heeft een korte steel en is gelobd.

De schors van een oude zomereik is diep gegroefd.

De zomereik

Gelobd blad van een zomereik

Schors van de zomereik

Het plantenrijk: kenmerken om te ordenen

De zomereik

De zomereik heeft ook onopvallende katje staan op afzonderlijke plaatsen op de takken.

In de herfst groeien er vruchten aan de boom: de eikels.

Dieren eten deze op en zorgen zo voor de verspreiding van de zaden.

Katjes van de zomereik

De eikels van de zomereik

Het plantenrijk: kenmerken om te ordenen

De witte dovenetel

De witte dovenetel is een kruidachtige plant en het onkruid komt vaak voor op akkers, moestuinen of stortplaatsen.

Hij is tussen de 10cm en 30cm hoog.

De witte dovenetel

De witte dovenetel als onkruid in velden

Het plantenrijk: kenmerken om te ordenen

De witte dovenetel

De bladeren staan kruisgewijs tegenoverstaand op de vierkante stengel.

De bladrand is gekarteld.

De witte dovenetel bloeit van april tot in de herfst. De bloemen hebben meeldraden en stampers. In de bloem zit nectar dat insecten aantrekt. Zij bestuiven de bloemen en de kleine vruchtjes worden door de wind meegenomen.

Gekruiste tegenoverstaande bladeren.

vierkante stengel

gekartelde bladrand

Bloemen van de witte dovenetel

Welke kenmerken zou je gebruiken om de zomereik te beschrijven en welke om de witte dovenetel te beschrijven? Sleep de woorden naar de juiste foto.

schors

eikels

gelobde bladeren

gekartelde bladeren

witte bloem

vierkante stengel

katjes

WB pagina 47

Neem je werkboek op pagina 47 opdracht 3 en vul in.
Klik op de hotspots voor de correctiesleutel.

WB p.47

Bekijk de foto's van de planten

appelboom

wier

mos

paarden-
bloemen

spar

brem

Welke kleur hebben alle planten gemeenschappelijk?

Het rijk van de planten

Het bladgroen helpt bij fotosynthese

Het rijk van de planten

Planten halen hun energie uit zonlicht. Met die energie zetten ze in de bladgroenkorrels water en CO₂ om in zuurstof en glucose. Glucose voedt de plant en zorgt ervoor dat die groeit = fotosynthese

klik op het woord voor een filmpje

Het rijk van de planten

Het bladgroen helpt dus bij fotosynthese.

Op basis van dit kenmerk kunnen we al deze organismen indelen in het rijk van de planten.

Dat plantenrijk hebben wetenschappers onderverdeeld in afdelingen.

Vul het besluit in op pagina 48.

Afdelingen in het plantenrijk

1. Afdeling van de wieren
2. Afdeling van de bedektzadige planten (bloemen)
3. Afdeling van de naaktzadige planten
4. afdeling van de korstmossen
5. Afdeling van de mossen
6. Afdeling van de varens

Afdelingen in het plantenrijk

Afdeling van de wieren

Wieren leven altijd in het water of op zeer vochtige plaatsen.
Ze hebben geen echte wortel of stengel of blad.

De opwaartse kracht van het water zorgt ervoor dat ze gedragen worden. Omdat ze in het water leven is er geen gevaar voor uitdroging.

Vaak hebben wieren een bruine kleur. Dat wil niet zeggen dat ze geen bladgroen hebben. Wieren zorgen zelfs voor meer dan de helft van de zuurstof in de atmosfeer.

Afdelingen in het plantenrijk

Afdeling van de bedektzadige planten (bloemen)

Hiertoe behoren de kruidachtige planten, struiken en bomen. De meeste leven op het land maar sommigen in het water. De stengels zijn stevig.

Bij de bomen en de struiken zorgt het hout in de stam voor extra stevigheid.

De bladeren kunnen allerlei vormen aannemen.

Sommige planten zijn wintergroen, ander zijn winterkaal.

De wortels zorgen voor het opnemen van water en voor de vasthechting in de grond.

Afdelingen in het plantenrijk

Afdeling van de bedektzadige planten (bloemen)

In de bloeitijd vormen ze bloemen.

De wind en insecten zorgen voor bestuiving.
De zaden zitten veilig in de vruchten en worden beschermd.

Sommige planten vormen droge vruchten zoals eikels en noten.

Andere planten vormen vlezige vruchten zoals appels, perziken, bessen.

Afdelingen in het plantenrijk

Afdeling van de naaktzadige planten

Naaktzadige planten zijn altijd bomen. Ze leven op het land. Het hout in de bomen zorgt ervoor dat ze groot en stevig kunnen worden.

De wortels zorgen voor het opnemen water en de vasthechting in de bodem.

Afdelingen in het plantenrijk

Afdeling van de naaktzadige planten

Hun bladeren kunnen rond en naaldvormig zijn of plat en schubvormig.
Het zijn vrij harde bladeren die een beschermlaagje hebben tegen uitdroging en koude.
Het zijn wintergroene bomen.

Afdelingen in het plantenrijk

Afdeling van de naaktzadige planten

Ze vormen mannelijke en vrouwelijke kegels.
De wind zorgt voor de bestuiving. De zaden zitten niet beschermd, maar liggen naakt op de houtige schubben.

Afdelingen in het plantenrijk

Afdeling van de korstmossen

Korstmossen zijn heel speciale levende wezens.

Een wier en een zwam leven samen met elkaar.
Het wier zorgt voor de fotosynthese.
Korstmossen zijn heel gevoelig voor vervuiling in de lucht.

Afdelingen in het plantenrijk

Afdeling van de mossen

Mossen hebben kleine groene blaadjes die op een stengel staan.

Ze hebben nog geen echte wortel waarmee ze water uit de grond kunnen opnemen.

Hun bladeren zijn heel dun en nog niet beschermd tegen uitdroging.

Daarom staan ze altijd in zoden bij elkaar.

Hun stengel kan niet voor veel stevigheid zorgen.

Mosplanten blijven altijd zeer klein.

Afdelingen in het plantenrijk

Afdeling van de mossen

Het waren de eerste planten die op het land konden leven.
Mossen vormen op een bepaald moment van het jaar sporen waarmee ze zich voortplanten.

Afdelingen in het plantenrijk

Afdeling van de varens

Varens leven op het land. Hun bladeren zijn dikwijls heel diep ingesneden en vormen zo een samengesteld blad.

De meeste varens hebben een 

ondergrondse stengel, een wortelstok.

Hierop staan de wortels waarmee 

hij water uit de grond opneemt.

Afdelingen in het plantenrijk

Afdeling van de varens

Varens zijn steviger dan mossen en kunnen ook veel groter worden.
Ook varens vormen sporen. Je vindt ze meestal aan de onderzijde van de bladeren. Daar vormen ze sporenhoopjes.

Weetjes

Zwammen of schimmels en bacteriën zijn geen planten.

Ze behoren elk tot een ander rijk.

Zwammen hebben geen bladgroen en kunnen niet aan fotosynthese doen.
Ze halen hun voedingsstoffen uit andere dode of levende wezens.

Het zijn opruimers van de natuur.

Samenvatting

Open de hotspot om het schema van de verdeling van het plantenrijk te bekijken.

Tot nu toe hebben we dus deze onderverdeling van de levende wezens geleerd.

WB pagina 49

Neem je werkboek op pagina 49 en vul de afdelingen van het plantenrijk aan en hun kenmerken.
Klik op de hotspots voor de correctiesleutel.

WB p.49

Niet alle planten zijn op hetzelfde moment ontstaan

Bekijk de tijdlijn en probeer opdracht 6 op pagina 49 in je werkboek te maken.

WB pagina 49

Verbeter op pagina 49 opdracht 6.
Klik op de hotspots voor de correctiesleutel.

WB p.49