vakatelier 6 Burgers op stoom & globalisering

Geschiedenis vakatelier 6: Burgers op stoom & globalisering

1 / 32

Slide 1: Tekstslide

GeschiedenisHBOStudiejaar 1

In deze les zitten 32 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

Lesduur is: 90 min

Onderdelen in deze les

Geschiedenis vakatelier 6: Burgers op stoom & globalisering

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Tijdbalktest (toets)

teken in rap tempo (uit de losse pols) een tijdbalk op schaal.
noteer de ronde jaartallen en de namen van de tijdvakken;
verwerk in je tijdbalk de volgende kantelmomenten: 1. Agrarische Revolutie - 2. Christendom verovert Europa - 3. Renaissance - 4. Reformatie - 5. Wetenschappelijke Revolutie - 6. Verlichting;
noteer canonvensters: één canonvenster bij tijdvak 1 en 2 ;
vanaf tijdvak 3 telkens drie canonvensters;
je mag geen bronnen raadplegen;
je hebt slechts 5 minuten de tijd;

timer

5:00

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 3 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Wereldtentoonstelling

Parijs, 1889

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

maar ook tentoonstellen van ...

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 7 - Tekstslide

Village Nègre

Topattractie van 1889 is de Village Nègre aan de voet van de Eiffeltoren, waar meer dan 400 indigènes (inboorlingen) uit Frans koloniaal gebied worden geëxposeerd in een soort etnologische dierentuin. Deze mensen, die als sauvages (wilde dieren) worden beschouwd, bevinden zich achter hekken en kunnen bekeken en gevoerd worden. Hun handelingen worden gadegeslagen en vaak ook bespot

Leerdoelen

Je kunt aan het einde van dit vakatelier ….

uitleggen wat de industriële revolutie te maken heeft met de opkomst van emancipatie-bewegingen;
de drie belangrijkste kwesties uit de 19e eeuw noemen en omschrijven: sociale kwestie, kiesrechtkwestie en schoolstrijd;
de toenemende globalisering vanaf de 16e eeuw beschrijven en verklaren;
de tijdvaknamen ‘burgers en stoommachines’ en ‘televisie en computer' verklaren.

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 9 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Muurkrant-opdracht

Ga in een groepje van ± 4 bij elkaar zitten. Gebruik een flap en stiften.
Open de envelop en leg de bronnen gespreid op tafel.
Jullie gaan met het materiaal een muurkrant samenstellen. Elke muurkrant belicht een deelonderwerp uit de tijd van burgers en stoommachines:

liberalen
sociale kwestie
kiesrechtstrijd
feminisme
schoolstrijd

Slide 10 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Muurkranten 19e eeuw
de resultaten:

Slide 11 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

De VOC: Handel over zee / Overzeese expansie
De Atlas Maior van Blaeu: De wereld in kaart
Michiel de Ruyter: Zeehelden en de macht (brede armslag) van de Republiek
Slavernij: Mensenhandel en gedwongen arbeid
De eerste spoorlijn : De opkomst van machines / De versnelling
Max Havelaar: Onrecht in Nederlands-Indië / Aanklacht tegen wantoestanden in Indië
Indonesië: Een kolonie vecht zich vrij
De televisie: Venster op de wereld / De doorbraak van een massamedium
Haven van Rotterdam: Poort naar de wereld
Suriname en de Nederlandse Antillen: De koloniën worden zelfstandig / De kolonisatie van de West
Srebrenica: Een mislukte vredesmissie
Veelkleurig Nederland: De multiculturele maatschappij (samenleving)
Europa: Nederlanders en Europeanen

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat hebben deze canonvensters met elkaar te maken? Welk verhaal vertellen ze samen?

Slide 13 - Open vraag

Deze slide heeft geen instructies

Globalisering

Slide 14 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Hoe zat het ook al weer? Sleep de begrippen naar de goede plek.

de 'Oost'

de 'West'

VOC

Zuid-Oost Azië

Kaap de Goede Hoop

Batavia

specerijen

cultuurstelsel

herendiensten

Japanse overheersing

WIC

driehoekshandel

kaapvaart

Antillen & Suriname

slavenhandel

contractarbeiders

marrons

plantage

katoen

Chinezen, Hindoestanen en Javanan

KNIL

factorij

ethische politiek

Slide 15 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

Factorij

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Inter-Aziatische handel

in China zijde, thee en porselein kopen.
deel v.d. zijde werd verkocht in Japan voor zilver.
in India katoen inkopen voor Indië
naar Indië voor specerijen.

Door factorijen was het niet nodig om grote gebieden te veroveren; de VOC sloot verdragen met plaatselijke vorsten (vrijwillig of onder dwang).

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Nederlands-Indië

tijdens Franse tijd VOC ontbonden
Hollandsche Handel-Maatschappij (koning Willem I)
periode van modern imperialisme
Nederlands-Indië werd buitengewest (kolonie)
cultuurstelsel: 1/5 deel oogst en herendiensten

1860

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Ethische politiek

vanaf 1900

inlossen van de 'ereschuld'

Hoofddoel:

Beschaving en cultuur bijbrengen
'Opvoeden' tot meer zelfstandigheid

Slide 19 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Bezet Nederlands Indië

Japanners in eerste instantie gezien als bevrijders
Maar al snel bleken de Japanners wrede bezetters
Hard werken aan vliegvelden en spoorlijnen
Ook kwamen veel mensen, vooral 'blanke' Indiërs in zogenaamde jappenkampen terecht

Deze soldaten zijn zojuist uit een jappenkamp bevrijd.

Slide 20 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

driehoekshandel = de handel tussen Europa, Afrika en Amerika. Vanuit Europa namen ze wapens, alcohol en textiel mee; in Afrika werd dit geruild tegen slaven; die werden naar Amerika gevoerd om op de plantages te werken als slaaf. Van de plantages werden producten als koffie, cacao, suiker en katoen naar Europa vervoerd.

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Suriname en de Antillen

Antillen: slavenmarkt
Suriname: plantages

Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Abolitionisme

To abolish betekent in het Engels 'afschaffen'
slavernij afschaffen
past niet bij de ideeën van de Verlichting: mensen zijn gelijkwaardig.

Slide 23 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slavenhandel afgeschaft

Frankrijk 1794 (maar opnieuw vanaf 1802)
Engeland 1807
VS in 1808
Nederland 1814

Slavernij afgeschaft

Engeland 1833
Frankrijk 1848
Nederland 1863
VS 1865 (na burgeroorlog noord-zuid)

Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Kleurrijk Suriname

slaven vervangen door contractarbeiders
uit Azië: India, Ned. Indië (Java), China

Slide 25 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Tijd van televisie en computer

Waar staan deze begrippen symbool voor?

- televisie staat voor ...

- computer staat voor ...

Formuleer een antwoord. Gebruik de volgende drie collages als bron.

Slide 26 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

anti gezag

jongerencultuur

wereld de huiskamer in

wederopbouw

natuurramp

Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

dekolonisatie

Indonesië

Suriname en de Antillen

Verenigde Naties

Slide 28 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

welvaart

globalisering

multiculturele samenleving

samenwerking

Slide 29 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Waar staan televisie en computer symbool voor?

Slide 30 - Open vraag

televisie & computer:

staan voor toenemende welvaart; technische innovatie; snelle communicatie over lange afstanden; de wereld in de huiskamer; globalisering

Waar staan burgers en stoommachines symbool voor?

Slide 31 - Open vraag

burgers:

staat voor toenemende democratisering; liberalen die politieke macht krijgen; grondwet 1848; verlichte / liberale ideeën; daarna ook andere groepen in samenleving die zich emanciperen (arbeiders, vrouwen, mensen met migratieachtergrond, etc.)

stoommachines:

staat voor industriële revolutie; stoommachine en fabrieken; urbanisatie; sociale kwestie; modern imperialisme (grondstoffen uit koloniën en vergroten afzetgebied)

Terugblik op vakatelier