Herhalen woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Woordsoorten (p. 249)

Doelen: ik kan de volgende woordsoorten benoemen.

• lidwoord, bijvoeglijk naamwoord en zelfstandig naamwoord
• werkwoord (zelfstandig, koppel en hulpwerkwoord)
• voorzetsel, voegwoord en telwoord
• persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord
• aanwijzend voornaamwoord
• wederkerend voornaamwoord
• vragend voornaamwoord

Nieuw

Grammatica: Woordsoorten

Elk woord in een zin kan je benoemen

Lidwoorden

1. De (bepaald lidwoord)
2. Het (bepaald lidwoord)
3. Een (onbepaald lidwoord)
   
   

De vader en het kind zitten in een vliegtuig.

Bijvoeglijk naamwoord

Het bijvoeglijk naamwoord voegt iets bij aan het zelfstandig naamwoord:

De auto - De grijze auto - De kleine, grijze auto - De kleine, vieze, grijze auto- De kleine, vieze, oude, grijze auto

Zelfstandig naamwoorden

Een zelfstandig naamwoord verwijst naar een mens, dier, plant, begrip of eigennaam. 

Kenmerken:

Meestal staat er een lidwoord voor. 

Meestal kun je er een meervoud van maken. 

Meestal kun je er een verkleinwoord van maken. 

in, onder, voor, aan, van, boven, onder,......

Tijdens, gedurende, naar, na, bij...

Voorzetsels

Vakantie

Voegwoorden

Voegwoorden voegen zinsdelen of zinnen samen.

• Zinsdelen: Ik lust graag appels en peren.
• Zinnen: Ik had mijn telefoon verloren, maar gelukkig heb ik hem weer gevonden.

Er zijn veel voegwoorden. De bekendste zijn: en, maar, want, of, dus, dat, omdat, terwijl, als, enzovoort.

zelfstandig werkwoord

- geeft in een zin de handeling aan => wat je doet

- is het belangrijkste werkwoord. 

- staat altijd maar één keer in een met één persoonsvorm.

- komt alleen voor bij het werkwoordelijk gezegde.

- (Vaak is het 't laatste werkwoord van de zin).

Hij fietst naar school.

koppelwerkwoord

• Een koppelwerkwoord komt alleen voor bij een naamwoordelijk gezegde. Het onderwerp is dus iets en doet niets.
• Leer de  koppelwerkwoorden uit je hoofd: zijn worden blijven 

Hij is ziek. Zij wordt dokter. Hij blijft aardig.

hulpwerkwoord

1. In een zin ga je eerst op zoek naar het zelfstandig werkwoord  of het koppelwerkwoord.

2. Alle andere werkwoorden in de zin zijn de hulpwerkwoorden. 

De hulpwerkwoorden geven geen handeling aan in de zin. 

Er kunnen meerdere hulpwerkwoorden in een zin staan, maar er kan ook géén hulpwerkwoord in een zin staan.

                                     wg: doet iets                                                     ng: is iets

Dat heeft (hww) hij goed gedaan (zww). Hij is (hww) ziek geworden (kww).

Hoofdtelwoorden (htw)

 => hoeveelheid.

Ik heb er....

• drie
• zevenhonderd
• veel
• (een) paar

Rangtelwoorden (rtw)

=> rangorde

Ik sta als .... in de rij.

• eerste
• zesde
• laatste
• zoveelste

Telwoorden

Aanwijzend voornaamwoord

DEZE en DIE

wijst naar 'de' woorden

DIT en DAT 

wijst naar 'het' woorden

wederkerende werkwoorden

Wederkerend = letterlijk 'terugkerend', komt terug.

daar hoort een wederkerend voornaamwoord bij

Het werkwoord slaat terug op het onderwerp.

Voorbeelden: zich herinneren, zich wassen, zich opmaken, zich aankleden, zich schamen, zich haasten, zich druk maken, zich verontschuldigen, zich uitrekken, zich vergissen.

wederkerend voornaamwoord

Ik vergis me.                                               1e persoon enkelvoud

Jij vergist je.                                               2e persoon enkelvoud

Hij vergist zich.                                         3e persoon enkelvoud

Wij vergissen ons.                                   1e persoon meervoud

Jullie vergissen je.                                   2e persoon meervoud

Zij vergissen zich.                                    3e persoon meervoud

Tip

Zet de zin in de hij-vorm, dan verandert het wederkerend voornaamwoord in 'zich' en dat is wel makkelijk te herkennen.

  

                             me           +            zich       wkv

Dus: Ik verveel me. -⊳ Hij verveelt zich.

Vragend voornaamwoord (vr. vnw.)

Er zijn vier vragende voornaamwoorden:

wie, wat, welk(e), wat voor (een).

Deze vier moet je dus gewoon uit je hoofd leren :)

Vragende voornaamwoorden staan meestal aan het begin van een vraag.