5.6 Spanningen in Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

5.6 Spanningen in Europa

Hoe veranderden de machtsverhoudingen in Europa in de 19e eeuw?

Leerdoelen

aan het einde van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen hoe het nationalisme zorgde voor veranderende machtsverhoudingen in Europa in de 19e eeuw. 

Tijdvak van burgers en stoommachines

Duitsland voor 1871

(de Duitse bond)

Duitsland na 1871

(keizerrijk Duitsland)

Duits nationalisme

Duitsland bestond sinds de middeleeuwen uit heel veel kleine staatjes. Vooral onder schrijvers geleerden en kunstenaars was er frustratie over het gemak waarmee Napoleon de Duitse gebieden had veroverd. Zij waren trots op de Duitse taal, geschiedenis en cultuur en schreven hierover -> hierdoor groeit het Duits nationalisme  

Besluit van Congres van Wenen: niet een groot Duitsland maar oprichting van de Duitse Bond (met Pruisen en Oostenrijk als sterkste staten) Deze Duitse Bond was alleen bedoeld als een bondgenootschap tégen Franse aanvallen. 

Duits nationalisme

Revolutiejaar 1848: opstand van nationalisten en liberalen die één groot Duitsland wilden. Deze opstand mislukt, Duitsland blijft verdeeld. 

 

In de Duitse Bond waren twee belangrijke leden: 

1. Het koninkrijk Pruissen: koning Wilhelm I regeert met zijn kanselier Otto von Bismarck. Bismarck en Wilhelm I willen één groot Duitsland, geen democratie maar een machtige koning. 
2. Oostenrijk
   

Van Duitse Bond naar Keizerrijk

1815-1866

• Na het Congres van Wenen (1815) waren er 39 Duitse staten, die zich hadden verenigd in de Duitse Bond
• Otto van Bismarck (vanaf 1862 premier van Pruisen) wil de invloed van Oostenrijk op de Duitse Bond verkleinen en de macht van Pruisen vergroten
• Bismarck lokte een oorlog uit tegen Oostenrijk; Pruissen en Wilhelm I wonnen en vergrootten hiermee hun macht .
  

Pruisen was nu het grootste en machtigste Duitse koninkrijk.

Otto von Bismarck was de belangrijkste minister van Pruisen. 

Oostenrijk

Pruisen

Duitse Bond

Militarisme

Verheerlijking van het leger en alles wat daarbij hoort.

1870-1871: Frans-Duitse oorlog

• Nationalisme groeit. 
• Bismarck lokte een oorlog met Frankrijk uit
  
• Duitse staten werkten samen olv Pruisen
  
• Het was een bloedige oorlog, dankzij industralisatie waren wapens veel dodelijker geworden
• Belangrijke rol voor de trein en de telegraaf
• Fransen verpletterend verslagen
  

Na deze overwinning besluiten de leden van de Duitse Bond in 1871 Wilhelm I tot keizer van één groot Duitsland uit te roepen.

Bismarck

Keizer Wilhelm I

1871 Duitse eenwording, Duitsland wordt een keizerrijk

Duitsland wil meetellen!!

• Na 1870 groeide ook Duitse industrie snel en eind 19e eeuw was Duitsland het modernste en sterkste land van Europa. Ook wilden ze kolonies. 
• Engeland voelde zich bedreigd door bouw Duitse vloot
• Frankrijk raakte na een oorlog met Duitsland Elzas-Lotharingen kwijt, voelde zich vernederd en wilde wraak.
• Frankrijk, Engeland en ook Duitsland versterkten hun legers

Dus: eerst...

Congres van Wenen

1815

• Er kwam een machtsevenwicht in Europa.

De Frans-Duitse Oorlog

1870-1871

• Frankrijk verliest de oorlog
  

Duitsland ontstaat

1871

• In één keer komt er een groot nieuw land bij
• Het machtsevenwicht wordt nu verstoord: Duitsland werd de modernste en sterkste industriestaat. 
  

Wapenwedloop

Vooral tussen Engeland en Duitsland ontstaat 

een felle strijd om wie de sterkste en meeste wapens heeft

De opkomst en val van het Ottomaanse rijk

Ottomaanse Rijk: veelvolkerenstaat

-nationalisme kwam op

-Grieken, Servië, Bulgarije en Roemenië vochten zich vrij

--> spanningen in Europa. 

Bijnaam Ottomaanse rijk: de zieke man van Europa.

Rusland vergrootte zijn grondgebied, wilde via de Zwarte Zee toegang tot de Middellandse Zee voor de Russische vloot.

Engeland zag dit als een bedreiging. 

Uiteindelijk leidden al deze gebeurtenissen tot  de Eerste Wereldoorlog (1914-1918)

• Belangrijke begrippen, personen en jaartallen

• Duitse Bond
• 1848 mislukte revolutie 
• Otto von Bismarck, kanselier vanaf 1862 ("Blut und Eisen")
• Wilhelm I    (1861-1888)
• Wilhelm II    (1888-1918)
• militarisme
  
• Frans-Duitse Oorlog 1870-1871
• machtsevenwicht
• wapenwedloop
  

Tot hoever in Europa reikte het Ottomaanse rijk in 1683?

Waarom werd het Ottomaanse rijk in de 19e eeuw de 'zieke man van Europa' genoemd?

Nationalisme

Militarisme

Imperialisme

Het congres van Wenen vond plaats in?

1. 1814
2. 1815
3. 1816
4. 1817

Wat vonden de conservatieven van het Congres van Wenen

1. Zij waren er voor
2. Neutraal
3. Zij waren er tegen

Wat vonden de Duitse nationalisten van het Congres van Wenen?

1. Zij waren er voor
2. Neutraal
3. Zij waren er tegen

Waar hield het congres van Wenen geen rekening mee?

1. Met de tsaar in Rusland
2. Met ontsnappingsmogelijkheden van Napoleon
3. Met imperialistische motieven
4. Met opkomend nationalisme

Bismarck streefde naar ….

1. kolonies
2. alliantie met Frankrijk
3. Duitse eenwording
4. wereldmacht

uit welke tijd?

1. Duitse eenwording 1866-1871
2. Heilige Roomse Rijk ca. 1500
3. Duits Keizerrijk 1871-1918
4. Duitsland verslagen door Napoleon 1806

Hoe stond het Ottomaanse Rijk ook alweer bekend? Als de ....

1. Zwakke man van Europa
2. Sterke man van Europa
3. Zieke man van Europa
4. Kleine man van Europa

Wat was het gevolg van het nationalisme voor het Ottomaanse rijk?

1. Het rijk werd gesticht
2. De eenheid in het rijk nam toe
3. De verdeeldheid in het rijk nam toe
4. Oorlog met andere landen

Leerdoelen

aan het einde van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen hoe het nationalisme zorgde voor veranderende machtsverhoudingen in Europa in de 19e eeuw. 

Stel een vraag over iets dat je nog niet goed hebt begrepen.