1.3 Nederland als koloniale mogendheid

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

1.3 Nederland als koloniale mogendheid

Tijd van Burgers en Stoommachines.

Nederlandse Koloniën

Aan het einde van  de les...

• Kun je uitleggen wat het Cultuurstelsel was en hoe het werkte. 
• Kun je beschrijven dat Nederland zijn macht over Nederlands-Indië uitbreidde. 

Het ''arme'' Nederland

• Franse bezetting (1795- 1813)
• Slechte relatie tussen Engeland en de Republiek             Engeland bezet verschillende gebieden van Nederlandse handelsondernemingen (factorijen) in ''de West'' en in ''de Oost''. 

De Oost

• Na de Napoleonistische Oorlogen  (1815) kreeg Nederland veel gebieden terug.
• VOC was opgeheven dus....gebieden nu van de Nederlandse overheid!
• Koning Willem I ging zich er persoonlijk mee bemoeien. 

Oorlog

• Willem I breidt de Nederlandse bestuursmacht uit.
• Inheemse vorsten zijn niet blij.
• Hevigste conflict: Javaoorlog (1825-1830).

Javaoorlog (1825-1830)

Javaanse prins Diponegoro: 

Vond dat hij uitverkoren was om heerser over heel Java te worden en dat het zijn taak was om de ‘heidenen’ te verjagen.

Java: 200.000 slachtoffers

NL: 15.000 slachtoffers

Cultuurstelsel (1830-1870)

• Doel: Nederlands-Indië moet weer winstgevend worden voor Nederland.
• Met dat geld kan Nederland een modern land worden (wens van Willem I).
• Uitvoering onder leiding van Johannes van den Bosch.

Hoe werkt het?

• Javaanse boeren moeten 1/5 deel van hun land verbouwen met voor de Nederlanders interessante producten: koffie, suiker, thee, tabak en indigo.

• Javaanse boeren krijgen hiervoor plantloon.

Hoe werkt het (2)

• Javaanse boeren moeten 66 dagen werken voor de Nederlanders, bijvoorbeeld wegen, kanalen en spoorwergen aanleggen.
• De Javaanse vorsten krijgen cultuurprocenten. Hoe meer hun boeren leveren, hoe meer cultuurprocenten. 

Gevolgen

• Indië was weer winstgevend voor Nederland: Batig Slot.
• Javaanse bevolking bezat meer contant geld.
• De inlandse bevolking werd uitgebuit: de beste gronden werden aangewezen voor de export.

Week 9-13 sept.

Je werkt deze week aan 2 doelen:

Leerdoel 2 en leerdoel B. Let er op dat je WS tijd inplant om deze doelen af te ronden!

Checkvragen

Probeer de vragen op de volgende dia's te beantwoorden om te checken of je het begrijpt. 

Wat is het cultuurstelsel?

1. Regels waardoor boeren in Nederlands-Indië de Nederlanders hebben verjaagd uit hun land.
2. Regels waardoor boeren in Nederlands-Indië als soldaten moesten vechten voor Nederland
3. Regels waardoor boeren in Nederlands-Indië heel rijk zijn geworden
4. Regels waardoor boeren in Nederlands-Indië producten moesten verbouwen voor de handel met Nederland.

Wie voerde het cultuurstelsel in?

1. Johannes van den Bosch
2. Jan Pieterszoon Coen
3. Generaal van Heutsz
4. Koning Willem II

Hoe werkt het cultuurstelsel?

1. Je mag je eigen stukje grond houden
2. 1/5 deel verplicht verbouwen voor de Nederlanders
3. Specerijen verbouwen voor de Nederlanders
4. handelsmonopolie opbouwen

Waarom en op welke wijze breidde Nederland in de negentiende eeuw zijn aanwezigheid in Nederlands-Indië verder uit?