4H 3.4 Geslachtschromosomen

Startopdracht

Zelfstandig stil (Zs)

Wat is het genotype van persoon 4?

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Je jas hang je over je stoel
4. Pak je boek, schrift + pen

Daarna nakijken klassikaal

Startopdracht

Zelfstandig stil (Zs)

Wat is het genotype van persoon 4?

Antwoord

aa

Uitleg: persoon 4 heeft een ander genotype (en fenotype) dan de ouders. Dat betekent dat de ouders beide heterozygoot moeten zijn (Aa). Alleen dan kan kind 4 een ander genotype hebben --> aa

Daarna nakijken klassikaal

Thema 3 Genetica

3.1 Genotype en fenotype

3.2 Genenparen

3.3 Monohybride kruisingen 2

3.4 Geslachtschromosomen

3.5 Speciale manieren van overerven

3.6 Opvoeding of aanleg

PO Epigenetica (Artikel presentatie)

Programma

• Leerdoelen
  
• Uitleg basisstof 3.4 --> Geslachtschromosomen
• Klassikaal oefenen met X-chromosomale overerving
• Opdrachten maken 
• Afsluiting 

Leerdoelen 3.4

• Je kunt beschrijven hoe geslachtschromosomen het geslacht van een mens bepalen
• Je kunt een kruisingsschema maken voor X-chromosomale overerving en de frequentie van bepaalde genotypen en fenotypen van nakomelingen hieruit afleiden
• Je kunt de frequentie van bepaalde genotypen en fenotypen van nakomelingen afleiden uit een stamboom over X-chromosomale overerving. 

Geslachtschromosomen

Moeder --> eicel --> X

Vader --> zaadcel X of Y

Nakomeling:

XX = meisje

XY = jongen

Karyogram

Moeder --> eicel --> X

Vader --> zaadcel X of Y

Nakomeling:

XX = meisje

XY = jongen

Van welke cel kan dit karyogram zijn?

1) Vrouwelijke darmcel

2) Mannelijke darmcel

3) Eicel

4) Zaadcel

Leerlingen denken na over de vraag (1 min.).

Leerlingen doen ogen dicht/leggen hoofd op tafel.

Leerlingen geven aan met vingers: 1, 2, 3 of 4.

Van welke cel kan dit karyogram zijn?

1) Vrouwelijke darmcel

2) Mannelijke darmcel

3) Eicel

4) Zaadcel

Leerlingen denken na over de vraag (1 min.).

Leerlingen doen ogen dicht/leggen hoofd op tafel.

Leerlingen geven aan met vingers: 1, 2, 3 of 4.

Van welke cel kan dit karyogram zijn?

Leerlingen denken na over de vraag (1 min.).

Leerlingen doen ogen dicht/leggen hoofd op tafel.

Leerlingen geven aan met vingers: 1, 2, 3 of 4.

Van welke cel kan dit karyogram zijn?

Eicel of zaadcel

Leerlingen denken na over de vraag (1 min.).

Leerlingen doen ogen dicht/leggen hoofd op tafel.

Leerlingen geven aan met vingers: 1, 2, 3 of 4.

X-chromosomale overerving

X-chromosomaal --> genen die alleen in het X-chromosoom  voorkomen. Er ligt geen allel voor deze genen op het Y-chromosoom.

--> Gevolgen voor overerving --> 

bepalen met een kruisingsschema.

Vul de F2 in --> maak een kruisingsschema

P

F1

Vader heeft rode ogen, moeder niet

Dochter is draagster

Vul de F2 in --> maak een kruisingsschema

F2

Hoeveel procent van de konijnen uit de F2 heeft rode ogen?

25% heeft rode ogen

Bij bananenvliegjes wordt de oogkleur o.a. bepaald door een gen gelegen in het X-chromosoom. Het allel voor rode oogkleur is dominant over het allel voor witte oogkleur.

Bij welke van de volgende kruisingen zullen alle mannelijke nakomelingen witogig zijn?

1. heterozygoot wijfje x roodogig mannetje
2. heterozygoot wijfje x witogig mannetje
3. witogig wijfje x roodogig mannetje
4. homozygoot roodogig wijfje x witogig mannetje

Is uit de stamboom af te leiden of dit allel autosomaal of X-chromosomaal overerft?

1. Ja, de ziekte erft autosomaal over.
2. Ja, de ziekte erft X-chromosomaal over.
3. Nee, dit is niet hieruit op te maken.

Een bepaalde vorm van nachtblindheid bij de mens wordt door een recessief X-chromosomaal allel veroorzaakt.

In de afbeelding staan 4 stambomen. Welke stamboom kan de overerving van deze vorm van nachtblindheid in een familie juist weergeven?

1. A
2. B
3. C
4. D

Huiswerk

Lezen: 3.3

Maken opdracht 32 t/m 37

+ begrippenlijst

Herhalen en/of extra oefenen

Playlist uitlegvideo's

Van welke cel kan dit karyogram zijn?

1) Darmcel

2) Zaadcel

3) Eicel

4) Alle bovenstaande

Leerlingen denken na over de vraag (1 min.).

Leerlingen doen ogen dicht/leggen hoofd op tafel.

Leerlingen geven aan met vingers: 1, 2, 3 of 4.