GGG Biases 5/6v

• Wiskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom!

Griftland Goes Green: heuristieken en vooroordelen

(Start keuzeonderwerp

Combinatoriek en kansrekening)

Bias = onbewust vooroordeel

• In het dagelijks leven kansen schatten/ inschatten of je iets gelooft (zonder berekeningen).
• Je gebruikt (onbewuste) vuistregels, “heuristieken” om tot conclusies te komen. 
• Werkt vaak prima, maar leidt ook vaak tot totaal verkeerde inschattingen en conclusies.
  
• Verkeerd = er totaal naast zitten
  
  

In deze les onderzoeken we een aantal van deze “biases”:

1. Availability-bias: onbewust afgaan op wat meer VOORSTELBAAR / ZICHTBAAR is.
2. Anchoring-bias: het 'rechte-lijn-instinct'
3. Base rate fallacy: representativiteits-valkuil

In welke afbeelding zijn er meer paden?

de bovenste heeft meer paden

de onderste heeft meer paden

In welke structuur kon je de meeste paadjes maken (quizvraag)?

• Meestal kiest in dit experiment zo’n 85% voor het bovendste plaatje.
  
• In feite heb je links evenveel paadjes als rechts (toelichting: 8^3=2^9=512)
• Waarom zie je in het bovendste plaatje meer paden (discussie)?
  
• Kahneman en Tversky veronderstellen dat het makkelijker is om je de korte paden boven voor te stellen, dan de lange paden onder.
  

De zichtbaarheidsbias

Of zie je dit?

Je hebt 5 seconden om een schatting te maken: hoeveel is
1x2x3x4x5x6x7x8

Je hebt 5 seconden om een schatting te maken: hoeveel is
8x7x6x5x4x3x2x1

Er zijn nu twee miljard kinderen van 0 tot 15 in de wereld. Hoeveel zullen dat er volgens de Verenigde Naties in het jaar 2100 zijn?
(oranje lijn is deze groep)

1. 2 miljard
2. 3 miljard
3. 4 miljard
4. 1,8 miljard

De "extrapolatie-bias"

www.ted.com

“Bill is 34 jaar oud. Intelligent, maar zonder al teveel fantasie, een beetje dwangmatig en saai. Op school was hij goed in wiskunde, maar met geschiedenis en IM kon hij niet veel.”  

Zet de volgende uitspraken in volgorde van waarschijnlijkheid.

A. Bill is een natuurkundige die poker speelt.

B. Bill is een architect

C. Bill is een accountant

D. Bill speelt jazz in zijn vrije tijd.

E. Bill surft in zijn vrije tijd

F. Bill is een journalist.

G. Bill is een accountant die in zijn vrije tijd jazz speelt.

H. Bill is een alpiene klimmer.

A. Bill is een natuurkundige die poker speelt.
B. Bill is een architect
C. Bill is een accountant
D. Bill speelt jazz in zijn vrije tijd.
E. Bill surft in zijn vrije tijd
F. Bill is een journalist.
G. Bill is een accountant die in zijn vrije tijd jazz speelt.
H. Bill is een alpiene klimmer.

We hebben de neiging om essentiële statistische informatie te negeren (algemene generieke informatie) en ons te richten op specifieke informatie (informatie die alleen betrekking heeft op de bepaalde zaak).

A. Bill is een natuurkundige die poker speelt.

B. Bill is een architect

C. Bill is een accountant

D. Bill speelt jazz in zijn vrije tijd.

E. Bill surft in zijn vrije tijd

F. Bill is een journalist.

G. Bill is een accountant die in zijn vrije tijd jazz speelt.

• Wie zette C onder G? 
• Wie zette C onder D?
• Heb je bedacht dat er veel minder mensen én accountant zijn én jazz spelen, dan 1 van beide apart?
• Heb je bedacht dat er veel meer journalisten zijn, dan alpiene klimmers?

' Na 5 keer kop, moet 'tie toch wel weer een keer op munt vallen'

Het fijnstofgehalte in Nl is extreem hoog...

Het fijnstofgehalte in Nl is extreem hoog...

(Iemand wil jouw lot kopen.
Wat is de prijs die je vraagt?)

M=−0,04V​2​​+1,05V+27,2

Natronloog

Product environmental footprint

Cradle-to-grave of cradle-to-gate?

(Nog toevoegen diagrammen)

Tot slot

....

(Huiswerk: start zelfstandig met combinatoriek - zie studiewijzer)