Taalbeschouwing - De lus

• Taal
• HBO
• Studiejaar 1

Taalbeschouwing

Nadenken over taal

Welk geluid maakt dit dier?

Wat zijn de eerste woorden uit het lied Per Spoor van Guus Meeuwis en Vagant?

1. Vanochtend vroeg vertrokken in de luwte na de nacht
2. Kilometers spoor vliegen onder mij door
3. De trein raast alsmaar verder van station naar station
4. Kedeng kedeng kedeng kedeng kedeng kedeng

Hoe heet dit instrument?

Wat gaan we doen?

• Ik kan uitleggen waarom taalbeschouwing belangrijk is (theorie).
• Ik ken het model 'De lus' en kan het toepassen (didactiek).
• Ik weet hoe ik een taalverschijnsel aan kan bieden in mijn klas. (concrete lesideeën)

Wat is taalbeschouwing? 

Portaal (2018): Taalbeschouwing is reflectie op alle aspecten van taal. Onder reflectie wordt actief onderzoek van taalverschijnselen verstaan. Alle aspecten van het taalsysteem, taalgebruik, taalnormen, taalvariatie en taalverandering kunnen het onderwerp van een dergelijk onderzoek vormen.

Waarom taalbeschouwing? 

Taalbeschouwing

1. Ondersteunend voor het ontwikkelen en bewust hanteren van taal: Leerlingen gaan d.m.v. de reflectie zelf bewuster spreken, luisteren, lezen en schrijven.

2. Taal bestuderen als een belangrijk aspect van onze culturele omgeving: taal is een fascinerend fenomeen en rijk cultuurelement dat het beschouwen waard is. 

Kerndoelen taalbeschouwing

Hoe kun je taalbeschouwing aanbieden? 

1. Signaleren

Wat hebben de woorden didgeridoo, kukeleku en kedeng kedeng met elkaar te maken? 

Een woord dat fonetisch het woord dat het beschrijft nabootst of suggereert. 

2. Voorbeelden verzamelen

Welke voorbeelden van deze klanknabootsingen kun je nog meer bedenken? 

Anthony Kok (1921)

Onomatopee

3. Voorbeelden ordenen

Zijn de onomatopeeën in categorieën te verdelen?

3. Voorbeelden ordenen

• voertuigen
• strips
• dierengeluiden
• instrumenten
• dierennamen
• werkwoorden 

4. Regel formuleren

Kunnen we één of meer regels over dit taalverschijnsel formuleren? 

Onomatopeeën

Klanknabootsingen;

Ze komen vooral voor in stripverhalen en in het dierenrijk;

Sommige werkwoorden zijn van een onomatopee afgeleid (piepen, miauwen, blaffen, grommen);

Vaker dan andere woorden bestaan ze alleen uit medeklinkers (brrrr, pffff, zzzzz).

Hoe komt het dat ieder mens een haan hetzelfde geluid hoort maken, maar dat je het in iedere taal anders schrijft?

Hoeveel letters heeft het alfabet van een taal gemiddeld?

-1100

Hoeveel klanken kun je met die 20 letters ongeveer maken?

6100

5. Check

Passen de gevonden regels inderdaad bij de allereerste vondst? 

Passen de regels bij de woorden 'kukeleku', 'didgeridoo' en 'kedeng kedeng'?

😒🙁😐🙂😃

Bedankt