m/vmbo Aarde in beweging + bevolking en cultuur

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Aarde in beweging herhaling

Belangrijke begrippen les 1:  Aardkern, aardkorst, aardmantel, geologie, platen, platentektoniek, supercontinent,

Belangrijke begrippen les 2: aardbeving, epicentrum, hypocentrum, schaal van Richter, tsunami, (schaal van Mercalli)

Belangrijke begrippen les 3: krater, kustlijn, lava, magma, midoceanische rug, tsunami, vulkaan, 

Pangea - 270 miljoen jaar geleden

Afrika/Europa/Azië - nu

Pangea valt uitelkaar maar hoe?

Continenten en de oceaanbodem is samen de aardkorst.

De aardkorst drijft op de aardmantel. -->

De aardmantel bestaat uit magma (gesmolten gesteente en gassen). -->

De aardmantel is vloeibaar door de hitte van de aardkern (5000 graden)

www.ntr.nl

Noem de drie lagen van de aarde begin in het midden.

Kenmerken

Aardkern: +/- 5000 graden

Aardmantel: Convectiestromen, stroperig, gesmolten steen, gassen, vloeibaarder bij de kern, stroperiger bij de korst (aesthenosfeer).

Aardkorst: 7 tot 40 km dik, zware Oceanische korst (basalt) en lichte Continentale korst (graniet)

Welke korst is dun maar wel het zwaarst?

de aardkorst

De aardkorst bestaat uit puzzelstukjes: aardkorstplaten.

Deze platen drijven op de magma. Ze bewegen langzaam dit noem je platentektoniek. 

De stromingen in het magma van de aardmantel noem je convectiestromen. Hierdoor bewegen de aardplaten.

Pangea valt uitelkaar maar hoe?

Continenten en de oceaanbodem is samen de aardkorst.

De aardkorst drijft op de aardmantel. -->

De aardmantel bestaat uit magma (gesmolten gesteente en gassen). -->

De aardmantel is vloeibaar door de hitte van de aardkern (5000 graden)

Platentektoniek = het bewegen van aardplaten

Naar elkaar (convergent)

    Continent + continent botsen tegen elkaar --> aardbevingen + bergen 

    Oceanische plaat duikt onder de continentale plaat --> aardbevingen + vulkanen 

Uit elkaar (divergent)

     Platen gaat uit elkaar --> vulkanen

Langs elkaar (transform)

     Platen schuren langs elkaar --> aardbevingen

2 soorten platen: continentale platen(licht) en oceanische platen(zwaar)

Bij welke beweging ontstaat er nieuwe aardkorst?

Door welke bewegingen zijn de Alpen ontstaan?

Door welke beweging zijn de Andes ontstaan?

nos.nl

Welke aardkorst platen zijn gebotst?

Welke plaatbeweging is er gebeurd?

Welk mogelijk gevolg had deze aardbeving nog meer?

En waarschuwde ze in Italië voor?

Waar lag het epicentrum?

Hoe diep lag het hypocentrum?

Waarom kun je het beste na een zware aardbeving buiten blijven?

Wat zijn volgens de schaal van Richter de gevolgen bij een aardbeving van 7,8?

Aarde in beweging herhaling

Belangrijke begrippen les 1:  Aardkern, aardkorst, aardmantel, geologie, platen, platentektoniek, supercontinent,

Belangrijke begrippen les 2: aardbeving, epicentrum, hypocentrum, schaal van Richter, tsunami, (schaal van Mercalli)

Belangrijke begrippen les 3: krater, kustlijn, lava, magma, midoceanische rug, tsunami, vulkaan, 

Begrippen dictee

Schrijf bij de genoemde omschrijving of begrip de juiste omschrijving of begrip. 

Na de oefening wisselen we blaadjes en iemand anders kijkt ze na. 

Leg uit bij welke platentektoniek er aardbevingen ontstaan.

Nepal 2015

eenvandaag.avrotros.nl

Epicentrum/hypocentrum?

Welke platen zorgde voor deze aardbeving? Wat zijn de kenmerken?

Schaal van Richter = magnitude

Schaal van Richter = magnitude

Kracht van aardbeving wordt

aangegeven met de

schaal van Richter/magnitude

schaal van Mercalli

• Schaal van Mercalli = schaal die de hevigheid en de schade van een aardbeving aangeeft.

Aardbevingsproof bouwen

Aarde in beweging herhaling

Belangrijke begrippen les 1:  Aardkern, aardkorst, aardmantel, geologie, platen, platentektoniek, supercontinent,

Belangrijke begrippen les 2: aardbeving, epicentrum, hypocentrum, schaal van Richter, tsunami, (schaal van Mercalli)

Belangrijke begrippen les 3: krater, kustlijn, lava, magma, midoceanische rug, tsunami, vulkaan, 

Leerdoelen

Les 3: Vulkanisme

- Hoe ontstaat een vulkaan en welke 3 soorten onstaanswijze zijn er

-  Welke soorten vulkanen zijn er

- Wat is subductie?

- Wat is een midoceanische rug en hoe is deze gevormd?

Planning:

30-40 minuten lessonup uitleg met vragen.

40 minuten werken aan verslag en laatste vragen stellen.

Vulkanen ontstaan bij plaatranden/breuklijnen

Witte kegeltjes (vulkanen) bij breuklijnen

Witte kegeltjes bij breuklijnen

Bij welke plaatbewegingen krijg je vulkanen?

Stratovulkaan

Lava vloeit snel. 

Explosieve uitbarsting.

Ziet eruit als een kegel.

Naar elkaar toe plaatbeweging

1. De zware en lichte platen bewegen naar elkaar.
2. De zware plaat duikt onder de lichte plaat (subductie)
3. De plaat smelt af in de aardmantel.
4. Gassen zoeken een weg naar buiten door de aardkorst.
5. De druk in de aardkorst bouwt op --> uitbarsting --> vulkaan.

De Australische plaat duikt hier onder de Sunda plaat.

1. Waar
2. Niet waar

Leg uit hoe op Java vulkanen ontstaan. Let op: oorzaak en gevolg.

Schildvulkanen

Lava vloeit langzaam uit de krater. 

Niet explosieve uitbarsting 

Ziet er uit als de schild van een schildpad.

Uit elkaar plaatbeweging

1. De platen drijven uit elkaar. 
2. Er ontstaat een scheur. 
3. Uit de scheur komt lava = vulkaan 

Hier kunnen nooit schildvulkanen ontstaan

1. Waar
2. Niet waar

Hotspot vulkaan

Ontstaat niet op een breuklijn.

Plaat beweegt over "hete plek" in de aardmantel. 

Vergelijk de vulkanen op de afbeelding. Welke is het oudst en welke is het jongst.

Herhaling hoofdstuk 2 met vragen

Als je bij een vulkaan woont wat zijn je pull factoren om daar toch te blijven wonen?

Wat voor soort migrant ben je als je vlucht voor een vulkaanuitbarsting?

Welke vragen heb je nu nog over vulkanen / hoofdstuk 1 / hoofdstuk 2?