Les 22 - vragend voornaamwoord

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

SPQR les 22: Het vragend voornaamwoord

Er zijn twee verschillende soorten vragende voornaamwoorden: 

 

Zelfstandig                          Bijvoeglijk

Congrueert niet                   Congrueert wel

Quis?       Wie?                       Qui/Quae/Quod?        Welke?

Quid?       Wat?                                     

Let op cuius = gen. ev., cui = dat. ev.

De uitgang -ius voor gen. ev. en -i voor dat. ev. komt vaker voor (denk aan eius = gen. ev. van is (van hem) en ei = dat. ev. van is (aan/voor hem)

1. Vragend voornaamwoord, zelfstandig

Quis en quid zijn zelfstandig gebruikt. Dat betekent dat ze naamvallen hebben en dus het onderwerp/lijdend voorwerp/etc. van de zinnen kunnen zijn. 

Je vertaalt ze met wie? / wat? / aan wie? / waaraan? / etc.

Vertaal in het Nederlands:
Quis dominus est?

Vertaal in het Nederlands:
Quid scire cupis?

Vertaal: Cui librum dedisti?

2. Vragend voornaamwoord, bijvoeglijk

Er bestaan ook bijvoeglijk gebruikte vragende voornaamwoorden. Die worden zo genoemd omdat ze net als een bijvoeglijk naamwoord bij een zelfstandig naamwoord staan en met het zelfstandig naamwoord congrueren in naamval, getal en geslacht. 

Het bijvoeglijk vragend voornaamwoord vertaal je met welk of welke. In het Latijn: qui (m), quae (v), quod (o).

Samenvatting: 

Vragend voornaamwoord in het Latijn: 

1. Zelfstandig: quis (wie) en quid (wat)

2. Bijvoeglijk: qui, quae, quod (welk/welke)

Het vervelende is, dat de zelfstandige en de bijvoeglijke vormen nogal op elkaar lijken, kijk maar: 

nom ev

gen ev

dat ev

acc ev

abl ev

nom mv

gen mv

dat mv

acc mv

abl mv

cui

quam

quem

quibus

quarum

quis

quae

quod

cuius

qui

qua

quos

Zelfstandig of bijvoeglijk?
Cui viro librum dedisti?

1. zelfstandig
2. bijvoeglijk

Zelfstandig of bijvoeglijk?
Quem vir vidit?

1. zelfstandig
2. bijvoeglijk

Zelfstandig of bijvoeglijk:
Quorum virorum filios necas?

1. zelfstandig
2. bijvoeglijk

Vertaal: Quo gladio hostem necas?

Tekst 22 t/m regel 13

          Holconius Kijk, Selena van mij, de schilder Lucius is er. Ik heb hem laten komen, omdat we graag een nieuwe wandschildering willen in de eetkamer.

          Selena Zeg eens, Lucius: ____________ wandschilderingen in onze stad heb jij gemaakt? ____________________________? _____________ kunnen we jouw werk zien?

          Holconius Lief dom ezeltje, Lucius is een beroemde schilder in Pompeii. Overal heeft hij ________________________________________ geschilderd.

          Lucius De mensen prijzen inderdaad mijn wandschilderingen: ik ben tevreden. __________________________________________________________________________? __________________________________________________________________________?

Huiswerk

• Leer de dikgedrukte woordjes les 22 t/m ipse.
• Vertaal tekst 22 t/m regel 13 (m.b.v. de gatenvertaling)