4.2 Leren

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

4.2 Leren

Doelen van de les

Jij kan benoemen welke soorten leren er zijn.

Jij weet wat reflexen zijn.

Jij kan uitleggen hoe je dieren kunt trainen.

Jij kunt het verschil tussen 'aangeboren' en 'aangeleerd' uitleggen

Programma van de les

-Herhaling paragraaf 4.1: Prikkels en gedrag d.m.v. quizvragen

-Uitleg paragraaf 4.2 Leren

-Zelfstandig aan de slag (digitaal of anders aangeven indien je uit het werkboek wilt werken)

Wat is gedrag?

1. Alles wat een mens doet
2. Alles wat een dier doet
3. Alles wat een mens of dieren doet
4. Het observeren van dieren

Welke twee type prikkels onderscheiden we?

1. Binnen en buiten prikkels
2. Hoge en lage prikkels
3. Ronde en vierkante prikkels
4. Inwendige en uitwendige prikkels

Een lijst met beschrijvingen van de verschillende handelingen van dieren of mensen, noem je een....

1. Ethogram
2. Protocol
3. Etholoog
4. Bioloog

Aangeboren gedrag

Aangeboren gedrag is gedrag dat een dier of mens niet hoeft te leren, maar al vanaf de geboorte heeft.

Aangeboren gedrag en leren door spelen, vergroten de kans om te overleven.

Reflexen

Reflexen zijn snelle reacties die onbewust gebeuren.

Sommige reflexen houd je je hele leven (bijvoorbeeld pupilreflex), andere alleen gedurende een bepaalde periode (bijvoorbeeld zuigreflex).

Manieren om te leren

Je kunt dieren trainen door het juiste gedrag te belonen en het verkeerde gedrag te bestraffen.

Dieren en mensen leren door:

- imiteren 

- straffen en belonen

- oefenen

- inzicht

- inprenting

- gewenning

Imiteren

Gedrag wat je ziet na doen

Straffen en belonen

goed gedrag belonen en verkeerd gedrag straffen 

Oefenen

Gedrag herhalen; Dingen gewoon  proberen en kijken of het werkt

Inzicht

Inzien hoe iets werkt; nieuw gedrag bedenken 

Inprenting

Leren in een korte, gevoelige periode 

Gewenning

 Afleren om op prikkels te reageren

0

Aan het werk

Hoofdstuk 4. Gedrag

Paragraaf 4.2 Leren

in je werkboek of digitaal maken

BEN JE KLAAR?
Samenvatten/begrippenlijst maken paragraaf 4.2

Noem drie manieren van leren die je vandaag hebt geleerd

Welke van deze gedragingen is leren door oefenen?

1. Een jong eendje volgt zijn moeder
2. Een welp (jonge leeuw) leert door nadoen jagen
3. Door rijlessen auto leren rijden
4. Een zalm gaat ieder jaar terug naar dezelfde broedgrond

Een zuigreflex bij een jong varkentje is een voorbeeld van...?

1. Aangeleerd gedrag
2. Oefenen
3. Inprenting
4. Aangeboren gedrag

Wat is GEEN voorbeeld van een inwendige prikkel

1. Motivatie om iets te doen
2. Enthousiasme voor de toets morgen
3. Reageren op een luchtalarm
4. Hormonen die zorgen voor puberaal gedrag

Als op een prikkel altijd meteen dezelfde reactie volgt dan heet die REACTIE een ....

1. Inwendige prikkel
2. Reflex
3. Aangeboren
4. Beloning

Als je aan een drukke straat woont hoor je op een bepaald moment niet meer de auto's. Dit is een voorbeeld van ...?

1. Leren
2. Gewenning
3. Imiteren
4. Lichaamstaal

Wat is de FUNCTIE van aangeboren gedrag meestal bij dieren?

1. Het volgen van de moeder
2. Het vergroten van de overlevingskans
3. Zorgen voor voedsel
4. Het bemachtigen van een territorium

Maxime en Zolikha kiezen één bepaalde chinchilla uit en noteren vijf minuten lang, elke vijf seconden, welk gedrag dit dier vertoont. Hun resultaten staan in tabel 2.

Hoe wordt tabel 2 genoemd?

1. ethogram
2. practicum
3. protocol

Wat is inprenting

1. leren door straffen en belonen
2. leren in een gevoelige periode
3. leren van soortgenoten
4. leren door trial and error

door gewenning (meerdere antwoorden mogelijk)

1. ga je minder reageren op prikkels
2. leer je door fouten te maken
3. leer je in een gevoelige periode
4. schrik je niet meer van je docent

proefondervindelijk leren heet ook wel

1. gewenning
2. imitatie
3. trial and error

Spreeuwenjongen die pas uit het ei gekomen zijn, hebben hun ogen nog dicht. Wanneer een ouder op het nest landt, sperren ze onmiddellijk hun bek open.

Wat is de uitwendige prikkel voor dit gedrag van de spreeuwenjongen?

1. honger
2. het bewegen van het nest
3. het ruiken van de worm
4. het zien van de ouder

Als een jong kind spontaan begint te schelden zodra hij iemand hoort schreeuwen, heeft dit het waarschijnlijk geleerd door...

1. gewenning
2. imiteren
3. oefenen
4. inzicht

Hoe heeft de kraai dit geleerd?

Hoe heeft de kraai dit geleerd?

1. imiteren
2. oefenen
3. inzicht
4. belonen en straffen

Wanneer een muis plotseling een hard geluid hoort, vertoont hij een schrikreactie.
Hoe vaker je dit herhaalt, hoe minder sterk de schrikreactie. Dit noem je ....

1. Gewenning
2. Trial and error
3. Conditionering
4. Inprenting

Wanneer een hond wordt aangeleerd om bijvoorbeeld drugs op te sporen, krijgt hij een beloning wanneer hij het goed heeft gedaan.
Dit is leren door middel van...

1. Gewenning
2. Trial and error
3. Conditionering
4. Inprenting

Klaar!

Fijne dag en tot de volgende keer!

Doei.