Muziek noteren - Muziek in beeld 1 (Grafische notatie)
1 / 10
Lesduur is: 60 minIntroductie
In deze les onderzoeken leerlingen verschillende soorten muzieknotatie en de wijze waarop deze muziek leesbaar wordt. Hiernaast luisteren ze diverse (klassieke stukken) en maken ze zelf, door de muziek te analyseren, een grafische notatie.
Instructies
Benodigdheden:
- het werkblad (in drie stukken)
- minimaal 1 potlood per leerling
Na deze les kunnen de leerlingen:
- alleen en in groepsverband bestaande, eenvoudig grafisch en traditioneel genoteerde composities zowel auditief volgen als uitvoeren;
- specifieke klankaspecten onderscheiden en die weergeven in passende grafische symbolen;
- composities noteren met behulp van picturale en grafische notatievormen;
- muzikale ideeën vormgeven en uitvoeren met behulp van stem, bodypercussie en beweging.
Extra uitleg:
- Bij de tweede opdracht tekenen de leerlingen hun eigen grafische notatie bij een drietal stukjes muziek. Mocht het in het begin lastig voor ze zijn, dan kan het ook opgebouwd worden. Begin dan met korte streepjes voor korte tonen en lange strepen voor lange tonen. Wanneer de leerlingen dit onder de knie hebben, ga dan verder met door ook de toonhoogte van de verschillende tonen mee te nemen in de tekeningen.
- Deze les kan in een thema gezet worden door andere muziek te gebruiken. Je kunt in de grafische notatie ook plaatjes gebruiken die in het thema passen (groter plaatje is langere noot, hoog en laag plaatsen geeft de melodie aan.
Werkbladen
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Toelichting:
- Vertel dat we vandaag gaan kijken naar een manier om muziek te noteren.
- Welke manieren kunnen de leerlingen bedenken om muziek in beeld te brengen? (mogelijke antwoorden: notenschrift/bladmuziek, grafische notatie, tekenen waar de muziek over gaat.)
- Vraag waarom we muziek in beeld willen brengen? Waarom is dat handig voor bijvoorbeeld de musici? (mogelijke antwoorden: ''Net als met letters die iedereen kan lezen die dat geleerd heeft, kan je ook noten leren lezen, dan kan je muziek lezen.''; ''Dan kan iedereen op de wereld samen muziek maken, dan hoef je het niet te onthouden.'')
- Musici maken bijna altijd gebruik van notenschrift om hun muziek te lezen en op te schrijven.
Slide 3 - Tekstslide
Toelichting:
- Bekijk met de klas dit notenschrift. Zijn er leerlingen die onderdelen herkennen?
- Je ziet in dit notenschrift;
de notenbalk
maatstrepen
muzieknoten
rusten
voortekens (de moltekens vooraan de balk)
muzieksleutel
Slide 4 - Tekstslide
Toelichting:
- We gaan beginnen met kijken naar grafische notatie. Dit is een vorm van muziek uittekenen waarvoor je geen noten hoeft te kunnen lezen, maar je kan er toch een hoop mee duidelijk maken.
- Dit is een grafische notatie van het begin van een klassiek muziekstuk. Het ziet er anders uit dan het notenschrift. Welke verschillen zien de leerlingen? (mogelijke antwoorden: geen notenbalk/horizontale strepen, geen noten, geen maatsoort)
- Op het plaatje kan je allemaal streepjes zien. Sommige strepen zijn kort, andere lang. Soms zijn ze hoog getekend, soms laag. Wat zouden deze verschillen betekenen? (mogelijke antwoorden: de streepjes zijn tonen in de muziek, een toon die lang aanhoudt is een lange streep, een korte toon is een korte streep. Een hoge toon is hoger getekend dan een lage.)
Welke muziek hoort bij de grafische notatie?
A
B
C
D
Slide 5 - Quizvraag
Toelichting:
- Luister naar (een deel van) de 4 muziekstukken. De grafische notatie op het plaatje hoort bij één van de 4 stukken. Luister goed en kijk eens of je kan uitzoeken welk muziekstuk uitgetekend is.
- Het juiste antwoord is 'C' (muziekstuk 3). Dit is het begin van de vijfde symfonie van Beethoven.
- Luister nog eens naar het juiste muziekstuk en laat hierbij de grafische notatie zien. Vraag leerlingen hun hand op te steken op het moment dat de muziek verder gaat, maar niet meer getekend is. (dit is na 9 seconden.)
Slide 6 - Video
Toelichting:
- In dit filmpje zie je een bewegende grafische notatie van hetzelfde muziekstuk. Er zijn nu meerdere strepen onder elkaar te zien omdat de maker van het filmpje de verschillende melodielijnen die door elkaar spelen wil laten zien, die samen de melodie van het muziekstuk vormen.
Slide 7 - Video
Toelichting:
- Bekijk met leerlingen het filmpje van Line Rider en vraag hoe hier de muziek is afgebeeld (denk aan: strepen, muziektekens, hoeveelheid poppetjes)
Slide 8 - Tekstslide
Toelichting:
- Nu is het tijd om zelf eens een grafische notatie te maken.
- Iedere leerling heeft 3 stukjes papier (een werkblad in 3 stukken geknipt) en een potlood.
- Vertel dat zij 3 korte muziekstukken te horen krijgen en dat ze nu zelf een grafische notatie gaan maken zoals we die zojuist gezien hebben.
- De notatie die de leerlingen maken bestaat uit allemaal streepjes.
Korte tonen: korte streepjes
Lange tonen: lange strepen
Hoge tonen: hoge strepen
Lage tonen: lage strepen - Luister een paar keer naar ieder muziekstuk, daarna krijgen de leerlingen de mogelijkheid een notatie te maken.
- Vertel de leerlingen goed te luisteren en te tellen. Hoeveel lange en korte tonen horen ze? Gaan de tonen omhoog of omlaag?
- In het derde muziekstuk zijn meerdere instrumenten te horen. Wat de leerlingen moeten tekenen is de duidelijke melodielijn van de trompetten.
- Vertel dat de leerlingen niet te groot moeten tekenen omdat anders hun notatie misschien niet in het vakje past. Teken de eerste streep in het midden van de hoogte van het vak.
- Als alle 3 de muziekstukken getekend zijn, dan mogen de leerlingen wisselen van tekeningen.
- Luister dan nogmaals naar de 3 muziekstukken; Kan iedereen erachter komen welke notatie bij welk muziekstuk hoort?
Wat was makkelijker, het zelf tekenen van de muziek, of het ‘lezen’ van de notatie van een ander?
Slide 9 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Was het moeilijk om goed te luisteren naar de muziekstukken om te horen welke noten lang/kort en hoog/laag zijn? En werd het makkelijker na een tijdje?
Afsluiting
Slide 10 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
