BS 2.3: veranderingen in de puberteit

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

BS 2.3: veranderingen in de puberteit

Planning

1. Herhaling BS 2.2
2. Leerdoelen
3. Uitleg BS 2.3
4. Opdrachten maken

Herhaling BS 2.2

Benoem de onderdelen en hun functies

Leerdoelen

• Je kunt omschrijven wat primaire en secundaire geslachtskenmerken zijn en daarbij voorbeelden noemen
• Je kunt de processen tijdens de menstruatiecyclus beschrijven

Geslachtskenmerken

• Primaire geslachtskenmerken: vanaf het begin aanwezig.
  
• Secundaire geslachtskenmerken: later pas aanwezig.
  

Wat is geen secundair geslachtskenmerk bij een vrouw?

1. Schaamhaar
2. Vagina
3. Borsten
4. Brede heupen

Wat is geen secundair geslachtskenmerk bij de man?

1. Schaamhaar
2. Zwaardere stem
3. Borsthaar
4. Teelballen

Mannen

Primair: balzak en penis

Secundair: groei van de penis, gespierder, lage stem, gezichtshaar, lichaamshaar, aanmaak zaadcellen

Vrouwen

Primair: vagina, schaamlippen

Secundair: groei van de borsten, rondere vormen, bredere heupen, rijping van eicellen, menstruaties

Secundair bij beide: groeispurt, okselhaar, schaamhaar, beenhaar, meer talg- en zweetklieren

Hoe heten de mannelijke en vrouwelijke geslachtshormonen?

1. Mannelijk: insuline Vrouwelijk: testosteron
2. Mannelijk: testosteron Vrouwelijk: insuline
3. Mannelijk: oestrogenen Vrouwelijk: testosteron
4. Mannelijk: testosteron Vrouwelijk: oestrogenen

Hormonen

• Deze geslachtskenmerken ontwikkelen door hormonen
• Hormonen worden gemaakt in hormoonklieren
• Hormonen werken specifiek, dus alleen op de organen die daar voor gevoelig zijn.
  

Mannelijk geslachtshormoon: testosteron

Vrouwelijk geslachtshormoon: oestrogenen

Maakt oestrogeen

Maakt hormonen die aanmaak progesteron en testosteron regelen

Maakt testosteron

De hypofyse stuurt de eierstokken of teelballen aan om hormonen te gaan maken

Testosteron

• In teelballen
• Zorgt voor productie zaadcellen
  
• Zorgt voor secundaire geslachtskenmerken
  

Oestrogenen

• In eierstokken
• Zorgt voor rijping follikel (eicellen erin)
• Zorgt voor secundaire geslachtskenmerken

Wat is een ander woord voor eisprong?

1. Ovulatie
2. Orgasme
3. Endometrium
4. Follikel

Menstruatie cyclus:

Begint op de eerste dag van de menstruatie

1. Eerste twee weken: menstruatie en follikelrijping in de eierstokken
2. Halverwege: ovulatie
3. Na de ovulatie, gele lichaam ontstaat:

• Geen bevruchting van de eicel: menstruatie start opnieuw
  
• Wel bevruchting van eicel: zwanger

Opdrachten maken

BS 2.3: opdrachten 1, 2, 3, 5, 6 en 7

Wat hebben we geleerd?

• Noem voorbeelden van primaire geslachtskenmerken bij de man en vrouw.
• Noem voorbeelden van secundaire geslachtskenmerken bij de man en vrouw.
• Welke 3 hormoonklieren spelen een rol bij de ontwikkeling in de puberteit en welke hormonen maken ze?
• Beschrijf kort hoe de menstruatiecyclus loopt.