Grammatica - vzv

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Voorzetselvoorwerp of bijwoordelijke bepaling?

VOORZETSEL (VZ)

Een voorzetsel geeft vaak plaats, tijd of reden/oorzaak aan.

Een vz komt nooit alleen voor, ze staan aan het begin van in een zinsdeel met een zelfstandig naamwoord of een voornaamwoord.

voorbeeld: op vakantie naar Italië

BIJWOORDEN (BW)

Een bijwoord is een bijwoordelijke bepaling die uit één woord bestaat:

• Tijd (wanneer): gisteren, vandaag, morgen, later, straks.
• Plaats (waar): Daar, hier, ergens.
• (on)Zekerheid: mogelijk, vast, misschien, absoluut.
• Ontkenning: niet, nooit, nimmer.
• Vraagwoorden: hoe, waar, wanneer.

Bijwoorden zeggen iets van:

• Een gezegde: Hij loopt hard. Vandaag komen de nieuwe computers. Wanneer gaat hij weg?
  
• Een bijvoeglijk naamwoord: Dat is een erg mooie kanarie. Dat is een tamelijk uitgekookt meisje.
  
• Een ander bijwoord: Hij loopt heel snel. Hij praat erg hard.

Een voorzetselvoorwerp (vv)

• begint met een voorzetsel (in, op, tijdens, na etc.)
• het voorzetsel kun je (bijna) niet vervangen door een ander voorzetsel
• het voorzetsel hoort bij een vast werkwoord
• heeft vaak een figuurlijke betekenis

De leerlingen rekenen op het schoolplein

De leerlingen rekenen op de leraar

Bijwoordelijke bepaling

Voorzetselvoorwerp

Voorbeeldzin

Tim houdt niet van appelmoes.

van appelmoes = voorzetselvoorwerp  (werkwoord = houden van, van is vast voorzetsel bij houden)

Wij voetbalden vroeger altijd (op straat).

1. voorzetselvoorwerp
2. bijwoordelijke bepaling

Een voorzetselvoorwerp begint altijd met een voorzetsel.

1. juist
2. onjuist

Hij hangt erg (aan zijn moeder).

1. voorzetselvoorwerp
2. bijwoordelijke bepaling

Bevat deze zin een voorzetselvoorwerp?

De oppas wachtte op het schoolplein op haar oppaskinderen.

1. Nee, de zin bevat geen voorzetselvoorwerp.
2. Ja, de zin bevat één voorzetselvoorwerp.
3. Ja, de zin bevat twee voorzetselvoorwerpen.

Kies welk woordsoort het stuk tussen haakjes is: voorzetselvoorwerp (vv) of bijwoordelijke bepaling (bwb)?

Deze tune moet doorlopen (in het volgende nummer).

1. voorzetselvoorwerp
2. bijwoordelijk bepaling

Wat is het voorzetselvoorwerp?
"Ik pakte de rol koekjes van tafel."

1. De rol koekjes
2. van tafel
3. Ik
4. Er is geen voorzetselvoorwerp.

Straks trakteert mijn lieve moeder (op een waterijsje).

1. vv (voorzetselvoorwerp)
2. bwb (bijwoordelijke bepaling)

Deze klas heeft altijd erg veel plezier (in het tekenlokaal).

1. voorzetselvoorwerp
2. bijwoordelijke bepaling

Mads zwemt graag (in koud water).

1. een bijwoordelijke bepaling
2. een voorzetselvoorwerp

Wij fietsen (door Hardinxveld).

1. door Hardinxveld = vzv
2. door Hardinxveld = bwb

Is het zinsdeel tussen haakjes
een voorzetselvoorwerp?

Waarom zou je (aan jezelf) twijfelen?

1. ja
2. nee