les 2.3 havo 4 criminaliteit en opsporing

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

2.3 Criminaliteit en opsporing

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen wanneer we van criminaliteit spreken.
• Je kent de taak van de personen: politie, officier van justitie, rechter-commissaris.
• Je kunt voorbeelden noemen van dwangmiddelen waar de politie toestemming voor moet vragen. 

Dilemma van de rechtsstaat

Rechtsbescherming van de burger: de individuele rechten van de burger dienen te worden gehandhaafd (vrijheid)

vs

Rechtshandhaving van de rechtsorde: criminaliteit en overlast dienen te worden voorkomen(veiligheid)

strafrecht

opsporen en berechten strafbare feiten

centrale vraag van deze paragraaf:

aan welke regels en wetten moeten politie en justitie zich houden bij het opsporen van strafbare feiten

criminaliteit

alle misdrijven die in de wet staan

Overtreding of misdrijf?

Overtreding: minder ernstig (geen strafblad)( max 1 jaar)

Misdrijf: ernstige strafbare feiten (wel strafblad en medeplichtig)( max. levenslang)

misdrijven en overtredingen

Overtredingen:

• Minder ernstige strafbare feiten.
  
• Worden vaak met een boete afgedaan.
  
• Bijvoorbeeld: door rood rijden, vissen zonder vispas, zwartrijden of wildplassen.
  

Misdrijven:

• Ernstige strafbare feiten
  
• Altijd een officier van justitie bij betrokken.
  
• Bijvoorbeeld: rijden onder invloed, mishandeling, drugshandel of  moord.
  

Soorten criminaliteit

Zware criminaliteit

Georganiseerde misdaad

Veelvoorkomende criminaliteit

16 - 23 jaar

Misdrijf of overtreding?

misdrijf of overtreding?

Het onschuldvermoeden

'een verdachte is onschuldig tot het tegendeel door de rechter is bewezen'.

De onschuldpresumptie wordt  uitdrukkelijk vermeld in artikel 6, lid 2 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM):

Een ieder tegen wie een vervolging is ingesteld, wordt voor onschuldig gehouden totdat zijn schuld in rechte is komen vast te staan.

Gevolgen legaliteitsbeginsel

- Je kunt niet veroordeeld worden voor iets wat volgens de wet niet strafbaar is

- Wat strafbaar is moet duidelijk in de wet staan.

- Ne bis in idem

- Maximumstraf

- Geen straf als de dader niet schuldig kan worden bevonden ->

- Verjaring

Politie - Staande houden

              - Fouilleren

              - Aanhouden/arresteren

              - 9 uur vasthouden

              - Bewijsmateriaal 

                 innemen

(zonder toestemming)

--> bij een redelijk vermoeden van schuld

Politie -binnengaan woning

              - afluisteren telefoon en
                  internet

              - preventief fouilleren

              - langer dan 9 uur
                 vasthouden

              - infiltratie

--> Waar heeft de politie wel toestemming voor nodig?

procedure van een strafproces

1. De politie doet onder leiding van officier van justitie onderzoek(en) naar een zaak. Na elk onderzoek wordt er een proces-verbaal opgemaakt.
   
2. De officier van justitie bepaalt of er voldoende bewijs is voor een rechtszaak.
   
3. Als er voldoende bewijs is, wordt de zaak voorgelegd aan een rechter.
   

Wat kan de officier van Justitie doen?

• Seponeren = Afzien van verder vervolging
• Transactie/strafbeschikking = De verdachte een voorstel voor een straf doen bijv. geldboete.
• Vervolgen = De zaak wordt doorgestuurd naar de rechter. 

www.npostart.nl

Het OM

Officieren van Justitie

              - Seponeren

              - Transactie / 

                           strafbeschikking

              - Vervolgen 

Les  2.3 - Wie wordt crimineel?

blz 44/45 - Waarom plegen mensen misdrijven? 

Wie wordt crimineel?

• Je kan de 6 meest invloedrijke theorieën over de oorzaak van criminaliteit beschrijven.
• Je kan deze 6 theorieën koppelen aan praktijksituaties 

1. Bindingstheorie (Travis Hirschi)

Ieder mens is tot het slechte geneigd. De meesten van ons gedragen zich netjes omdat wij bindingen hebben die wij niet zomaar op het spel willen zetten

2.Zelfcontroletheorie (Michael Gottfredson)

Gebrek aan zelfcontrole is belangrijkste oorzaak van crimineel gedrag

Ook vergrote kans op :

Roken

Alcohol- en drugsgebruik

Teveel/verkeerd eten

3.Anomietheorie (Robert Merton)

Iedereen wil zo hoog mogelijk op de maatschappelijke ladder komen. Dat lukt niet iedereen, o.a. door afkomst of ontbreken diploma. Een deel stelt doelen bij. Anderen gaan strafbare feiten plegen.

5

4.Sociobiologie (Edward Wilson)

Twee oorzaken: genetische factoren en opvoeding

Genetisch:

Lage hartslag

Veel testosteron

Lombroso (19e eeuw)

Theorie 5

Aangeleerd-gedragtheorie als je veel omgaat met criminele jongeren is de kans groot dat je zelf ook crimineel wordt. Je gaat bepaald gedrag als gewoon ervaren. 

Edwin Sutherland

2

https:

Theorie 6: Rationele keuze theorie

Gelegenheidstheorie er wordt een afweging gemaakt wat levert mij dit op en wat kunnen de consequenties zijn. Levert het meer op dan kan er crimineel gedrag plaatsvinden

begrippen

strafrecht

misdrijven

overtredingen

criminaliteit

procesverbaal

officier  van justitie

fouilleren

strafbeschikking

vervolgen

l

redelijk vermoeden

dwangmiddelen

verdachte

staande houden

aanhouding

preventief fouilleren

infiltratie

seponeren

transactie

onschuldvermoeden

maakwerk 2.3

vragen maken 

blz. 37: 2,3,4,5,6,

blz.38:   8, 

blz.40:   11,

blz.41:  13,

blz. 42:  15,

blz.43:  18

als je klaar bent: de begrippen lijst invullen