Les genetica DocVo

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Welkom in de les

Leg je telefoon in de bak

Boek en laptop dicht op tafel

(en een pen is ook handig😉)

planning voor vandaag (AG + BIO)

4e uur: tijdens AG les voorbereiding van Biologie

• Leren voor de huiswerkoverhoring (HO 7e uur)
• 5.1

7e +8e uur: 

• Biologie huiswerkoverhoring 
• Tijdens de biologieles herhaling uitleg 5.1
• Uitleg opdrachten 5.3
  
• Check leerdoelen

Doelen van 5.1

• Je kunt benoemen dat alle cellen van je lichaam dezelfde erfelijke informatie bevatten.
  
• Je kunt benoemen wat het genotype en het fenotype zijn.

Als er een baby is geboren, zeggen mensen vaak dat de baby op zijn moeder of zijn vader lijkt. Dat een baby op zijn ouders lijkt, komt doordat een baby eigenschappen erft van zijn ouders.

0

Fenotype

Fenotype zijn alle eigenschappen van een organisme

Kunnen veranderen door bijvoorbeeld: 

• in de zon zitten
• haar verven
• tattoo
• littekens

Genotype

Genotype is de erfelijke informatie voor alle eigenschappen van het organisme 

 

Je kunt ze niet veranderen!

chromosomen

planning voor vandaag (AG + BIO)

4e uur: tijdens AG les voorbereiding van Biologie

• Leren voor de huiswerkoverhoring (HO 7e uur)
• 5.1

7e +8e uur: 

• Biologie huiswerkoverhoring 
• Tijdens de biologieles herhaling uitleg 5.1
• Uitleg opdrachten 5.3
  
• Check leerdoelen

Genen en hun variaties

7e +8e uur:

(20 minuten)      Biologie huiswerkoverhoring 

(5 minuten)        Herhaling uitleg 5.1 

(10 minuten)       Uitleg lesstof genen 

(30 minuten)      Werkvorm eigen DNA code maken

(5 minuten)        Uitleg opdrachten 5.3

(5 minuten)        Check leerdoelen

(30 minuten)      Maken huiswerk 

Chromosomen

• Chromosomen bestaan vooral uit DNA
• DNA is de blauwdruk voor je uiterlijk: het bevat de informatie voor je erfelijke eigenschappen. 
• Hier staat in wat voor oogkleur, huidskleur, haarkleur je hebt
  

 Genotype, fenotype en milieu

• Genotype: geheel aan erfelijke eigenschappen. Vastgelegd in het DNA. 
• Omgeving waarin het individu opgroeit: milieu
• Fenotype: verschijningsvorm: hangt af van de interactie tussen genotype en milieu

Flamingo's: gen codeert voor witte veren, hun genotype is wit.  Omdat ze kleurstoffen eten (carotenoïden) die naar hun veren en poten gaan zijn ze roze van kleur. Hun fenotype is roze. 

Samenvattend

Het genotype waarmee je wordt geboren verandert niet!

Je fenotype kan wel veranderen. 

Hetzelfde genotype, verschillend fenotype

Hetzelfde genotype, verschillend fenotype

leerdoelen van deze les

Je kunt beschrijven dat iedere eigenschap een eigen DNA code heeft.
Je kunt omschrijven dat er variatie in genotypen zijn

Je kunt beschrijven waarom je met dezelfde genotypen verschillende fenotypen kunt hebben en waarom je met dezelfde fenotypen andere genotypen kunt hebben

Voorkennis

Wat weet je eigenlijk al over DNA en genen?

Twee meisjes hebben van nature blond haar, is hun genotype hetzelfde?

1. ja
2. nee

We hebben het over genotype en fenotype.
Wat wordt bedoeld met het fenotype?

1. De erfelijke informatie op je chromosomen
2. Hoe je eruit ziet

Wat is Fenotype

1. Eigenschappen opgeslagen in je genen
2. Iets met chromosomen
3. Alle zichtbare eigenschappen van een organisme
4. Dat kan nooit veranderen

Wat is waar over fenotype en DNA?

1. Verschillende fenotypen hebben verschillende DNA-codes
2. Alle fenotypen hebben dezelfde DNA-code
3. Het fenotype heeft niks te maken met DNA-codes

DNA

• Je lichaam bestaat uit lichaamscellen
• In elk van je lichaamscellen zit een celkern 
• In de celkern zitten lange dunne draden: Chromosomen
  

Chromosomen

• Als we de wirwar uit elkaar halen, houden we 46 chromosomen over
• twee aan twee zijn ze gelijk:
• Er zijn dus 23 paren (23x2)
  

Genen

• Een mens heeft duizenden erfelijke eigenschappen
• Een gen is een deel van een chromosoom wat één erfelijke eigenschap maakt
  

Genen

• Genen staan aan of uit
• Genen hebben ook paren
  
• Als ze aan staan, maken ze eiwitten aan die voor iets zorgen.
• Voorbeeld: oog, en volgende slide
  

Variatie in genotype

Variatie in genotypen

oefenen met de genen

A = groen

G = rood

C = blauw

T = geel

oefenen met de genen

A = groen                                T = 

G = rood                                  C =

C = blauw                               G =

T = geel                                   A =

Aan het werk

Maak de opdrachten op de werkbladen

stap 1:  Bekijk wat jouw unieke code is

stap 2: Maak de lange DNA keten

stap 3: Vergelijk je DNA keten met je groepsgenoten

Helemaal klaar? Laat het checken bij je docent.

Maak daarna basisstof 5.3  

leerdoelen check

Je kunt beschrijven dat iedere eigenschap een eigen DNA code heeft.
Je kunt omschrijven dat er variatie in genotypen zijn

leerdoelen check

Twee meisjes hebben van nature blond haar, is hun genotype hetzelfde?

1. ja
2. nee

We hebben het over genotype en fenotype.
Wat wordt bedoeld met het fenotype?

1. De erfelijke informatie op je chromosomen
2. Hoe je eruit ziet

Wat is Fenotype

1. Eigenschappen opgeslagen in je genen
2. Iets met chromosomen
3. Alle zichtbare eigenschappen van een organisme
4. Dat kan nooit veranderen

Wat is waar over fenotype en DNA?

1. Verschillende fenotypen hebben verschillende DNA-codes
2. Alle fenotypen hebben dezelfde DNA-code
3. Het fenotype heeft niks te maken met DNA-codes