5.2 - Sociaal gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

Thema 5: Gedrag

In dit hoofdstuk:

5.1 - Prikkels en signalen

5.2 - Sociaal gedrag

5.3 - Gedrag onderzoeken

5.4 - Gedrag leren

5.5 - Samenhang: Omgaan met dieren

Waar of niet waar?
Twee verschillende soorten begrijpen elkaars lichaamstaal altijd

1. Waar
2. Niet waar

Mensen snappen elkaars lichaamstaal door te kijken naar ogen, neus en mond

1. Waar
2. Niet waar

Door welke signalen willen dieren voor hun jonkies zorgen?

1. Gekke signalen
2. Normale signalen
3. Overdreven signalen
4. Gedreven signalen

Opdracht hoofdstuk gedrag;
1) Onderzoek dier gedrag aanleren
2) Vlog maken
3) Beide alleen kleiner

1) Onderzoek dier gedrag aanleren

2) Vlog maken

3) Beide alleen kleiner

5.2 - Sociaal gedrag

Doelen van de paragraaf:

- Je kunt uitleggen wat sociaal gedrag is en daarbij drie vormen beschrijven
- Je kunt uitleggen wat een territorium is en wat de functie ervan is 

- Je kunt uitleggen welk gedrag dieren in
en rond hun territorium kunnen vertonen
- Je kunt voorbeelden van voortplantingsgedrag beschrijven
- Je kunt uitleggen dat groepsdieren een taakverdeling
en een rangorde hebben

Hoe werken dieren samen?

Veel dieren werken samen

- Grotere kans op overleven

- Taakverdeling

Samenwerken gaat alleen goed als iedereen doet wat verwacht wordt

Sociaal gedrag

Sociaal gedrag is gedrag van soortgenoten naar elkaar. 
Mensen en dieren hebben sociaal gedrag.

Een prikkel of handeling bij sociaal gedrag heet een signaal.

Samenleven

• Solitair: onafhankelijk (jaguar, panda, zeeschildpad)
• Leven in groepen (insecten, vissen, vogels en zoogdieren) 
• Monogaam: paar gedurende meerdere seizoenen/ hele leven (vissen, vogels, zoogdieren)

Sociaal gedrag

Daar hoort bij; 
* Territoriumgedrag

* Voortplantingsgedrag 

* Groepsgedrag 

Territorium gedrag

• Functie: afbakenen van een gebied (territorium) en het verdedigen ervan tegen binnendringende soortgenoten
  (Bijv. geur en geluid)
  
  
• Voldoende voedsel, voldoende veilige ruimte grootbrengen nakomelingen
  
  
• Dreiggedrag (imponeergedrag), aanvalsgedrag en vluchtgedrag

0

Voortplantingsgedrag

Voortplantingsgedrag is gedrag dat te maken heeft met voortplanting. Bijvoorbeeld:

• Baltsgedrag
• Broedzorg
• De paring

Wie is de baas?

Rol in de groep: Dominant of onderdanig

Dominante dieren: bovenaan in rangorde

Gedrag van dominante en onderdanige dieren verschilt

Rangorde en pikorde

In sociale groepen bestaan rangorden (zoogdieren) en pikorden  (vogels). Het hebben van rangorde zorgt ervoor dat een groep kan overleven. 

De rangorde kan door dominatie of leeftijd bepaalde worden. 

Wat is een reden voor dieren om in een groep te leven?

Hoe heet een dier dat de baas is?

1. Dominant
2. Onderdanig

Een dominant dier... (kies het beste antwoord)

1. Staat altijd onderaan de rangorde
2. Staat altijd bovenaan de rangorde
3. Staat altijd boven een onderdanig dier
4. Valt buiten de rangorde

Een kat die blaast naar een andere kat, en zich dan begint te likken, vertoont...

1. Alleen dreiggedrag
2. Alleen overspronggedrag
3. Eerst overspronggedrag en dan dreiggedrag
4. Eerst dreiggedrag en dan overspronggedrag

Aan het werk

Maken: 

• 4.4 - Opdracht 3 tot en met 15 (tlh)