§1.3 en §1.4

• Middelbare school

§1.3 Gesteente wordt verplaatst

§1.4 Waar blijft alle grind, zand en klei?

                                                                    

                                                                                      🚫 mobieltjes 

                                                                                         en/of laptops

Vorige les

Wat hebben wij de vorige les besproken? 

Verwering

                       ...  ? ...                                                                    ... ?  ...  

Verwering

Mechanische verwering                            Chemische verwering

Verwering

         Mechanische verwering                            Chemische verwering

Vorstverwering

Biologische verwering

Verwering door temperatuurverschillen

Vandaag

• §1.3 Gesteente wordt verplaatst
• §1.4 Waar blijft alle grind, zand en klei?

• Opdracht + prijs!

§1.3 

• Je weet wat massabewegingen zijn.
• Je begrijpt dat door verwering en erosie gebergten worden aangetast en grind, zand en klei ontstaan. 
• Je kunt een rivierdal en een gletsjerdal herkennen aan de hand van kenmerken op een foto.

Massabeweging

Het langs een helling naar beneden bewegen van gesteente onder invloed van zwaartekracht. 

Dus los gesteente, dat door verwering is afgebrokkeld, langs een helling naar beneden rolt, schuift of valt. 

Zand, klei en grind

Zand: De kleine korreltjes gesteente die nog met het blote oog te zien zijn en door verwering zijn ontstaan.

Klei: Microscopisch kleine korreltjes die ontstaan door verwering.

Grind: Door rivierwater afgeronde stenen. 

Erosie

De uitschurende werking van stromend water, wind of ijs. 

Dus  het afslijten van gesteente doordat water met stenen er langs beweegt.

t/m 01:53

Gletsjers

IJsmassa's in hooggebergten die langzaam naar beneden bewegen. 

Vraag:

Denk 30 seconden na over de volgende vragen:

• Hoe wordt een U-dal gevormd? 
• Hoe wordt een V-dal gevormd?

V-dal en U-dal

Jij...

• weet nu wat massabewegingen zijn.
• begrijpt nu dat door verwering en erosie gebergten worden aangetast en grind, zand en klei ontstaan. 
• kunt nu een rivierdal en een gletsjerdal herkennen aan de hand van kenmerken op een foto.

§1.4 

• Je weet op welke manier zandbanken, duinen en delta's worden gevormd.
•  Je begrijpt dat in een laagvlakte sedimentatie optreedt en dat uit samengeperste sedimenten na lange tijd sedimentgesteenten ontstaan.
• Je kunt met behulp van een foto de naam en een aantal kenmerken van sedimentgesteente benoemen.

Stroming van een rivier

Bovenloop

• Diepe dalen
• Veel erosie
• Stroomt hard

Middenloop

• Veel verweringsmateriaal
• Stroomt minder hard

Benedenloop

• Sedimentatie- neergelegd verweringsmateriaal

• Stroomt langzaam

Delta

Nieuw land in zee dat ontstaat door sedimentatie waar een rivier in zee uitmondt. 

Dus op plaatsen waar rivieren in zee uitmonden, komt zand en klei terecht. Er komen steeds meer lagen die langzaam dikker worden. Als dit proces lang genoeg doorgaat, ontstaat er nieuw land.

Sedimentatie

Proces waarbij korrels blijven liggen.

Dus het neerleggen van zand, klei en grind door een rivier of zee. 

Duinen

Door de wind opgewaaide zandheuvels.

Zandbank

Ondiepe plaats in de zee.

Sedimentgesteente

Gesteente dat ontstaat wanneer lagen sediment worden samengeperst. 

Zand                         Zandsteen

Klei                           Schalie

Schelpen en resten van dieren                   Kalksteen

Welk sedimentgesteente zien we hier?

Zandsteen!

Welk sedimentgesteente zien we hier?

Schalie!

Welk sedimentgesteente zien we hier?

Kalksteen!

Jij...

• weet nu op welke manier zandbanken, duinen en delta's worden gevormd.
•  begrijpt nu dat in een laagvlakte sedimentatie optreedt en dat uit samengeperste sedimenten na lange tijd sedimentgesteenten ontstaan.
• kunt nu met behulp van een foto de naam en een aantal kenmerken van sedimentgesteente benoemen.

Vragen?

Nu

• Maak in tweetallen een samenvatting van de lesstof van vandaag. 
• Noteer jullie namen op het A4tje en lever het aan het einde van de les in.
• Het beste duo krijgt een prijs!

Volgende les

• Volgende week geen les!
• 04 oktober Topografie toets. 

Succes 🎓