JCL lesbrief kopen en werken les 22

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom! H6 Markten

6.2 De arbeidsmarkt

Programma

Herhalen marktevenwicht

uitleg marktypes, verschuiven vraaglijnen, arbeidsmarkt

Opgaven maken 6.17 tm 6.28

Afsluiting: wat heb je geleerd? 

Bij marktevenwicht is .....

1. het aanbod gelijk aan de vraag
2. de prijs gelijk
3. de hoeveelheid gelijk

De aanbodlijn loopt hier verticaal, dus bij elke prijs wordt er evenveel van het product aangeboden door de producent.
Hoe kan dat?

1. dat kan niet!
2. het zijn goederen die niet snel bij te produceren zijn.
3. het zijn goederen die de consumenten niet vragen.

De afkorting qa betekent.....

1. gevraagde hoeveelheid
2. aangeboden hoeveelheid
3. hoeveelheid

Qa = 1,5P – 7
Qv = -P + 18
Bereken de evenwichtsprijs en -hoeveelheid

1. P = 10 q = 18
2. P = 10 q = 8
3. P = 12,50 q = 11,75

De evenwichtsprijs is de prijs waarbij vraag- en aanbod in evenwicht zijn.

Om de evenwichtsprijs (Pe) te berekenen kun je:

1. De vraaglijn tekenen en hier het middelpunt van nemen
2. De aanbodlijn tekenen en hier het middelpunt van nemen
3. De vergelijkingen van vraag (Qv) en aanbod (Qa) aan elkaar gelijkstellen
4. De vergelijking voor de vraag (Qv) gelijk stellen aan 0

Om vervolgens vanuit de evenwichtsprijs (Pe) de evenwichtshoeveelheid (Qe) te bereken:

1. Kun je de Pe alleen maar invullen in de vraagvergelijking
2. Kun je de Pe alleen maar invullen in de aanbodvergelijking
3. Maakt het niet uit of je de Pe in de vraag- of aanbodvergelijking invult , de Q is dan gelijk in beide formules

6.1 Vraag en aanbod op de markt

Leerdoelen vorige les

• De evenwichtssituatie op de markt zowel grafisch als rekenkundig bepalen 
• Uitleggen hoe het prijsmechanisme voor marktevenwicht zorgt
• Het onderscheid maken tussen concrete en abstracte markten
• Beredeneren wanneer een vraag- of aanbodlijn verschuift

Vraag en aanbod bepalen de marktprijs

Markt: Een plaats waar vragers en aanbieder elkaar (virtueel) treffen.

Vragers en aanbieders bepalen samen de prijs op de markt

Evenwichtsprijs: De prijs waarbij er net zo veel gevraagd als 

                                    aangeboden wordt

Evenwichtshoeveelheid: De aangeboden en gevraagde 

                                                     hoeveelheid bij de evenwichtsprijs

De evenwichtsvoorwaarde

Evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid kan worden bepaald door de evenwichtsvoorwaarde op te lossen:

Evenwichtsvoorwaarde: Qa = Qv 

Bijvoorbeeld: 

Qv = -200P + 1.000

Qa = 400P - 500

Dan: -200P + 1.000 = 400P - 500

           P = ?

Lesdoelen

Lesdoelen:

... je weet wat een concrete en een abstracte markt is

... je kunt je vraag- en aanbodlijnverschuivingen beredeneren

... 

Verschillende markten

Concrete markt: Waar vragers (kopers) en aanbieders (verkopers) elkaar                                               ontmoeten 

               zoals winkel, marktkraam, veiling, supermarkt, internet

Abstracte markt: Het geheel van vraag naar en aanbod van een goed of                                                  dienst (óf arbeid, vermogen, valuta) --> evenwichtsprijs

               geen sprake van plaats waar vragers en aanbieders elkaar ontmoeten

goederen- en dienstenmarkt, arbeid, vermogen of valutamarkt

Ceteris paribus voorwaarde (1)

Al het andere gelijkblijvend, wat gebeurt er met de vraag als de prijs verandert?

andere vraag beïnvloedende factoren

persoonlijke voorkeur

Budget

exogene factoren

complementaire goederen

substitutiegoederen

Ceteris paribus voorwaarde (2)

Al het andere gelijkblijvend, wat gebeurt er met het aanbod als de prijs verandert?

andere aanbod beïnvloedende factoren

kostenstijging

faillissementen

nieuwe aanbieders

productinnovatie

prijzen concurrentie

Verschuiven vraag- of aanbodlijn

Als er iets verandert waarbij bij dezelfde prijs toch meer of minder vraag of aanbod is, moet de vraag- of aanbodvergelijking worden aangepast:

Bijvoorbeeld:

• Prijzen van andere soortgelijke producten (vraag wijzigt)
• Hoger of lager inkomen (vraag wijzigt)
• Inkoopprijs voor aanbieders wordt hoger (aanbod wijzigt)

Antwoordmodel: Bij dezelfde prijs wordt er meer/minder aangeboden/gevraagd omdat.......

6.2 De arbeidsmarkt

Aan het einde van de les kun je:

• Vraag en aanbod beschrijven op de arbeidsmarkt
• Redeneren en rekenen met de samenhang tussen arbeidsproductiviteit, werkende beroepsbevolking en productiewaarde
• Het werkloosheidspercentage berekenen

Arbeidsmarkt

Aanbod van arbeid

Vraag naar arbeid

Werkende zelfstandige

Werknemers in loondienst

Werklozen

Gevulde arbeidsplekken

Beroepsbevolking

Werkgelegenheid

Nog te vullen arbeidsplekken

Vacatures

Werkende zelfstandige

Werknemers in loondienst

Werkende beroepsbevolking

Werk zoekende  beroepsbevolking

Prijs op de arbeidsmarkt

De prijs die op de arbeidsmarkt tot stand komt = loon

Qv = aantal gevraagde personen 

Qa = aantal aanbieders

L = uurloon in euro's

Le = evenwichtsloon, Qe = evenwichtshoeveelheid

Zelf aan de slag!   

Iedereen:

Lezen: 6.2

Maken: 6.17 tm 6.28

Versnellers:

Klaar?:

nakijken opdrachten 6.1 tm 6.16

rood = Iedereen is stil

  

oranje = Je de docent een vraag stellen

groen = Je mag met elkaar fluisterend 

overleggen

Als de prijs van een product verandert dan zal.....

1. er een verschuiving van de lijn plaatsvinden
2. er een verschuiving op de lijn plaatsvinden
3. er helemaal niets gebeuren

Huiswerk: 

volgende les

doornemen paragraaf h3

maken bouwsteen 3.2 en 3.3

Pak je agenda!!

Arbeidsproductiviteit

Arbeidsproductiviteit: Productie(waarde) per persoon in                                                                 bepaalde periode

                                                   productie(waarde)

Arbeidsproductiviteit =   werkgelegenheid

Flexwerk

• Vaste contracten zonder een vast aantal uren
• Tijdelijke contracten
• Mensen die vanuit een uit een uitzendbureau werken 
• Oproep- en invalkrachten
• Zzp'ers

Arbeidsproductiviteit

• Productie(waarde) per persoon in een bepaalde periode. 
  
  
• Arbeidsproductiviteit =
  
  
• Gemiddelde productie per werkende.

productie(-waarde) 

  werkgelegenheid

Arbeidsproductiviteit 

• Stijgt met hoger opleidingsniveau medewerkers 
• Stijgt door inzet hoogwaardige machines (en automatisering)
• Als deze hoog is kun je goedkoper produceren en dat is goed voor de export van product en diensten

Werkloosheidspercentage

Aantal werklozen ÷ beroepsbevolking x 100%

Uitleg 

In een land is de arbeidsproductiviteit € 40.000 per persoon. Er wordt

nu werkgelegenheid geboden aan 12,5 miljoen mensen. 5% van de beroepsbevolking is echter nog werkloos. Met welk bedrag moet de productiewaarde van het land stijgen zodat er geen werkloosheid meer is?

Als 5% werkloos is, dan is 95% dus aan het werk: 

12.500.000/95 x 5 = 657.895 

657.895 x € 40.000 = € 26.315.800.000

Welkom! H6 Markten

6.2 De arbeidsmarkt

Werkloosheid

Werkloosheidspercentage: Aantal werklozen in procenten van de beroepsbevolking

Voorbeeld: 

arbeidsproductiviteit = 40.000,   productiewaarde = 162 miljard,    beroepsbevolking = 4,5 miljoen

Hoe groot is de werkloosheid?

1. hoeveel is de werkgelegenheid?     arbeidsproductiviteit = productiewaarde : werkgelegenheid

                                                                            40.000 = 162 miljard : ?        162 mijard: 40.000 = 4,05 miljoen

2. Hoeveel is de werkloosheid?            aantal werklozen : beroepsbevolking x 100%

                                                                           (4,5 miljoen - 4,05 miljoen) : 4,5 miljoen x 100% = 10%