H1 paragraaf 1.6 Het landschap in Laag-Nederland

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

1.6 Het landschap in Laag-Nederland

Leerdoelen

- Je weet welke maatregelen de mens in Laag-Nederland heeft genomen om zich tegen het water te beschermen

- Je begrijpt hoe laag-Nederland is opgevuld met veen en klei

- Je kunt met behulp van een foto of een topografische kaart aanwijzen of een landschap ik Hoog- of Laag-Nederland ligt

Waddenzeeën en moerassen

• Sinds de laatste ijstijd 10.000 jaar geleden -> zeespiegel heel langzaam gestegen -> nieuwe grondsoorten zijn hierdoor ontstaan
• Stranden en duinen ontstaan door de zee -> achter de duinen waddenzee.
• Waddenzee staat vaak stil -> deeltjes klei dwarrelen naar beneden -> ontstaan dikke lagen zeeklei
• Als de openingen zich sluiten -> ontstaan moerassen -> doden planten resten hopen zich onder water op -> ontstaan veen

Waddenzeeën en moerassen

Hoe ontstaat veen?

-> Video

Kijkvraag:

Wat is veen?

Bedijking

• Sinds 1100 na Chr. begonnen de bewoners van de Nederlandse kustgebieden met het aanleggen van dijken -> huizen, akkers en weilanden werden beschermd
• terpen overbodig 
• Geen vorming meer van nieuwe zeeklei
• Alleen aan buitendijkse kand ging sedimentatie door
• De wadden werden nog wel opgehoogd -> als men nieuw land nodig had kon dat gebied worden ingedijkt

Polders

• Bedijking regenwater kan niet meer uit zichzelf naar zee stromen -> mensen graven sloten en bouwen molens
• Molens ''tillen'' het water over de dijk 
• Zo'n gebied met dijken er omheen, waar de waterstand wordt geregeld, noem je een polder
• Eerst met molens -> nu met gemalen

Polders

Dijken omringd

Waterstand geregeld

Gemalen

Pomp om polders mee droog te pompen

Droogmakerij

Turf = Brandstof
Gevolg > meren

Droogmakerij

Gemaal

Ringvaart

Leerdoelen

• Je weet welke maatregelen de mens in Laag-Nederland heeft genomen om zich tegen het water te beschermen.
  
• Je begrijpt hoe Laag-Nederland is opgevuld met veen en klei.
  
• Je kunt met behulp van een foto of topografische kaart aanwijzen of een landschap in Hoog- of in Laag-Nederland ligt.