HC Duitsland 2.3 Aan beide kanten van de Muur (1961-1991)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC Duitsland en Europa (1919-1991)

2.3 In de tijd van de Berlijnse muur en daarna 

(1961-1991)

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe de verhouding was tussen de twee Duitslanden, hoe en waardoor de Berlijnse Muur viel en welke gevolgen de Duitse hereniging had.

Waarom een Muur?

• Oost-Duitsers willen een beter leven (vooral als ze een hogere opleiding hebben gehad).

• De Oost-Duitse regering ziet nuttige burgers weglopen.
  

• De Oost-Duitse regering wil 'zich tegen het "fascistische" Westen  beschermen'.

DDR gered

• Einde aan massale vertrek arbeidskrachten
• Onderdrukking bleef, maar  levenspeil werd verhoogd.
• Meer consumptiegoederen 

Positie D.D.R. wordt dus sterker, ook door de detente (ontspanning) in de Koude Oorlog

1964

Nieuwe leider in de Sovjet-Unie:

Leonid Breznjev

Breznjevdoctrine

Het Warschaupact (SU) zal militair ingrijpen als landen afglijden naar het kapitalisme.

Ostpolitik

1969

Nieuwe bondskanselier (SPD) Willy Brandt

Richt zich meer op de SU en Oost-Europa (Ostpolitik)

Willy Brandt in Warschau

Erkenning Duitse schuld van de Holocaust

1972

BRD en DDR erkennen elkaar als gelijkwaardige staten

Maar:

• BRD: Brandt blijft wel streven naar Duitse eenheid

• DDR: Honecker staat open voor de Ost-politik, maar ziet de deling als definitief

Willy Brandt

Leonid Breznjev

Ostpolitik

Meer eenheid door meer menselijke contacten:

• West-Duitsers kunnen makkelijker naar de DDR reizen
• Hereniging kinderen en ouders
• Beperkt telefoonverkeer tussen West- en Oost-Berlijn toegestaan

Kritiek van jongeren

op de consumptiecultuur en de beperkt gebleven denazificatie ontaardde in de

BRD in deze tijd in links terrorisme. 

Groepen die hiervoor verantwoordelijk

waren, zoals de Baader-Meinhof Gruppe, ontvingen steun vanuit de DDR.

Binnenlandse problemen BRD

Baader-Meinhoff gruppe/Rote Armee fraktion (RAF)

De groep werd in 1970 opgericht door onder meer Horst Mahler, Gudrun Ensslin en Andreas Baader, die later gezelschap kregen van Ulrike Meinhof. 

De groep was verantwoordelijk voor 34 moorden en talrijke bankovervallen en bomaanslagen. 

In 1998 meldde de RAF dat ze zichzelf had opgeheven.

De opvolgers van Brandt, Helmut Schmidt (SPD) en Helmut Kohl (CDU) blijven de Ostpolitik trouw.

Willy Brandt

Helmut Schmidt 

Helmut Kohl

In 1971 wordt

Erich Honecker de

nieuwe leider van de DDR.

1985

Nieuwe leider van de Sovjet-Unie:

Michael Gorbatsjov

Perestrojka 

en

Glasnost

Het einde van het ijzeren gordijn

• De politiek van Gorbatsjov zette een reeks van onverwachte gebeurtenissen in gang. In alle Oostbloklanden ontstond een nieuwe roep om democratie. Het verzet begon in Polen en Hongarije (1989). 

• Al snel gingen landen in Oost-Europa hun eigen weg, los van Moskou.

• De regering van de DDR wil echter niet hervormen.

• Massale demonstraties in de DDR.

Het einde van de DDR

• De bevolking van de DDR wil meer vrijheid.

• De Oost-Duitse regering wil dit absoluut niet!
  

• Massale demonstraties 

• Ook tijdens het 40e verjaardagsfeest van de DDR

Michael 

Gorbatsjov

Erich 

Honecker

Een herenigd Duitsland

• Helmut Kohl had een plan voor hereniging.
• Na verkiezingen kwam er een nieuwe regering in de DDR die akkoord ging. 
• De geallieerden moesten nu alleen nog akkoord gaan:              - De VS gaat akkoord                                                                                  - De SU gaat akkoord (na economische steun)                              - GB en Fr aanvankelijk bang voor een sterk Duitsland, maar door steun VS en geruststelling Kohl toch akkoord (Kohl belooft onder andere dat Duitsland mee zal werken aan het uiteindelijk invoeren van een nieuwe Europese munt).  

Duitsland herenigd

3 oktober 1990

Positief:

Snelle integratie in Europa (voortrekkersrol)

Problemen:

• Moeizame integratie Oost en West
• Slechte wegen en vervallen steden in het Oosten (opknappen kostte veel geld)
• Sluitingen van verouderde fabrieken en bedrijven in het Oosten (veel werkeloosheid)

Een herenigd Duitsland?

Immigratie en de Duitse democratie

• vanaf 1960: veel gastarbeiders uit met name Turkije
• na 1989: veel asielzoekers uit Oost-Europa (uit Roemenië en Joegoslavië)
• 1990: aanvallen op vreemdelingen door neonazi's (rechtsextremisten)
• Ten gevolge van deze aanvallen werd het recht op asiel in Duitsland  beperkt, waarna de geweldsdelicten afnamen.