Thema 2 - Waarneming en gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 2 Waarneming en Gedrag  

Benodigheden

- Boek/Device

     & Binas

- Schrift

- Pen, potlood, etc

Lessonup

- JA

Telefoons bij de hand 

leg dit schema uit

https://www.bnnvara.nl/dewerelddraaitdoor/videos/284456

Freek Vonk: Evolutie college (link met gedrag) 

Basisstof 1

- Je kunt de werking van zintuigen beschrijven en de relatie van het zintuigstelsel met het zenuwstelsel beschrijven

Receptoren

• Proprioreceptoren
• Mechanische receptoren
• Chemische receptoren
• Temperatuurreceptoren
• Pijnreceptoren
• Lichtreceptoren
  
  

Adaptatie = gewenning bij aanhoudende prikkelsterkte 

Tot welke groep receptoren behoort een smaakzintuigcel?

Receptoren

1. Tot de groep van de chemische receptoren.
2. Tot de groep van de lichtreceptoren.
3. Tot de groep van de mechanische receptoren.
4. Tot de groep van de pijnreceptoren.

Wat voor soort
receptor is dit?

1. Mechanische receptor
2. Chemische receptor
3. Pijnreceptor
4. Lichtreceptor

Wat is geen voorbeeld van een mechanische receptor?

1. Tastreceptor
2. Warmtereceptor
3. Gehoorreceptor
4. Evenwichtsreceptor

Adaptatie van een receptor is......

1. Aanpassing aan een adequate prikkel
2. Negeren van een adequate prikkel
3. Gewenning aan een adequate prikkel
4. Pijnonderdrukking van een adequate prikkel

Met wat voor een receptoren wordt de pCO2 gemeten?

1. mechanoreceptoren
2. chemoreceptoren
3. fotoreceptoren
4. drukreceptoren

 Basisstof 2.1 - Receptoren 

Lees de basisstof (vul eventueel je aantekening aan) 

Maak 1 t/m 6  - goede uitdaging 8 t/m 10

Basisstof 2

- Je kunt de delen van een oog beschrijven en hun functie toelichten

- Je kunt de beeldvorming door ooglenzen beschrijven en de pupilreflex toelichten

- Je kunt de bouw en werking van het netvlies beschrijven en toelichten hoe je diepte kunt zien

2.2 Het oog

• Straalvormig lichaam,lensbandjes en lens zorgen dat scherp beeld ontstaat op netvlies
• Lichtreceptoren (staafjes en kegeltjes) in netvlies
• Scherpste beeld op gele vlek
• Beeld omgekeerd en verkleind
• Oogzenuw verlaat oog bij blinde vlek

Accomoderen

Verziend en bijziend

• Hoornvlies en ooglens breken licht
• Bolle lenzen convergeren licht, holle lenzen divergeren licht

Pupilreflex

opdr 11 t/m 16 + 22 t/m 24

2.2 Het oog 

(na oogpracticum) 

Wat is functie van tapedum lucidum? 
Waarom zijn de pupillen v. herbivoren / roofdieren zo gevormd? 

Staafjes en kegeltjes

Pigmenten

Diepte zien

2.2 Het oog 

opdr 11 t/m 16 + 20 t/m 31

leg dit schema uit

https://www.bnnvara.nl/dewerelddraaitdoor/videos/284456

Freek Vonk: Evolutie college (link met gedrag) 

minuut 33

Basisstof 3

- Je kunt toelichten wat gedrag is en hoe gedrag is ingedeeld

- Je kunt omschrijven wat ethologie inhoudt, hoe je gedrag kunt bestuderen en de invloed van gedragsonderzoek op de maatschappij toelichten

Gedrag

• Alle waarneembare activiteiten van een dier of mens
• Prikkels zijn invloeden uit milieu, zorgen voor ontstaan impulsen in zintuigcellen
• Spieren en klieren zijn effectoren van de respons

Ethologie

• Objectief
• Ethogram en protocol
• Gedragssysteem: handelingen met gemeenschappelijk doel
• Gedragsketen: effect van een handeling leidt tot volgende handeling

Basisstof 4

- Je kunt toelichten dat gedrag deels erfelijk is bepaald

- Je kunt de dynamische relatie beschrijven tussen een organisme en zijn omgeving

Sleutelprikkel

Supranormale prikkel

Basisstof 5

- Je kunt leerprocessen herkennen en beschrijven en de functie van leren uitleggen

Leerprocessen

• Gewenning
• Inprenting
• Imitatie
• Conditionering (trial and error, geconditioneerde reflex en beloning)
• Inzicht

Basisstof 6

- Je kunt de functie van verschillende vormen van sociaal gedrag uitleggen en het verband aangeven met overlevingskansen

Sociaal gedrag

• Balts
• Territoriumgedrag
• Conflictgedrag
• Rangorde
• Staten (insecten)

Basisstof 7

- Je kunt overeenkomsten en verschillen in het gedrag van dieren en mensen beschrijven

• Interne en externe prikkels, adequate prikkels, receptoren
• Onderdelen oog, accomoderen, verziend en bijziend, pupilreflex, staafjes en kegeltjes, diepte zien
• Gedragssyteem en gedragsketen, ethogram en protocol
• Motivatie, periodieke invloeden, sleutelprikkels, supranormale prikkels
• Leerprocessen (gewenning, inprenting, imitatie, conditionering, inzicht)
• Sociaal gedrag (balts, territoriumgedrag, conflictgedrag, rangorde, staten)
• Gedrag bij mens, aangeboren en aangeleerd gedrag

https: