les 3: lezen, tekstverband en signaalwoorden

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Welkom bij les 3

• hoofdgedachte en onderwerp
• kernzinnen
• tekstverbanden en signaalwoorden
• feiten, meningen en argumenten

De vorige les hebben we het gehad over...

leesstrategieën

tekstdoelen en tekstsoorten

Hoofdgedachte en onderwerp

Elke tekst bevat een onderwerp en hoofdgedachte.

Onderwerp

• Het onderwerp geeft in één woord of in een aantal woorden aan, waar de tekst over gaat
• Het onderwerp is nooit een hele zin
• Je kunt het onderwerp vaak al uit de titel halen
• Vaak wordt het onderwerp letterlijk herhaald in de tekst

Elke tekst bevat een onderwerp en hoofdgedachte.

Hoofdgedachte

• De hoofdgedachte van een tekst geeft in één zin de belangrijkste informatie uit de tekst weer
• Het is dus de kortst mogelijke samenvatting van een tekst
• Je kunt de hoofdgedachte formuleren door antwoord te geven op de vraag : "Wat zegt de schrijver over het onderwerp?"

Voorbeeld

Wat is het onderwerp en wat is de hoofdgedachte?

Antwoord voorbeeld

Onderwerp

"Yellow Cabs"

Hoofdgedachte

De circa 13.00 fameuze gele taxi's in de Amerikaanse metropool New York worden vervangen

Wat is het verschil tussen de hoofdgedachte en het onderwerp?

Kernzin

Wat is een kernzin?

Kernzin

• De kernzin is de belangrijkste zin in een alinea
• De kernzin geeft aan waar een alinea over gaat
• De kernzin vind je aan het begin of aan het eind van de alinea.
• De andere zinnen zijn een uitwerking van de kernzin

Bepaal de kernzin

Je kunt er dieren verzorgen. Je kunt ze voeden, borstelen en hun stal schoonmaken. Maar je kunt er ook veel leren. Meestal is er wel een medewerker die je van alles over de dieren kan vertellen. En bijna altijd staan er speeltoestellen en schommels. Kortom: er is genoeg te beleven op de kinderboerderij. 

Wat is de kernzin?

1. Je kunt er dieren verzorgen.
2. Kortom: er is genoeg te beleven op de kinderboerderij.
3. Je kunt ze voeden, borstelen en hun stal schoonmaken.
4. Meestal is er wel een medewerker die je van alles over de dieren kan vertellen.

Tekstverbanden en signaalwoorden

Tekstverbanden

In een tekst staan vaak verschillende verbanden. Als je de verbanden ziet, begrijp je de tekst beter.

Let op signaalwoorden. Die geven het verband aan in de tekst.

Een aantal voorbeelden

Tekstverband	Signaalwoorden
Reden	daarom, omdat, namelijk
Tegenstelling	maar, echter, hoewel
Conclusie	kortom, dus
Oorzaak-gevolg	doordat, daardoor, zodat

Jan heeft zijn vmbo-diploma gehaald, waardoor hij kan studeren.

1. Opsomming
2. Conclusie
3. Oorzaak en gevolg
4. Tegenstelling

Ik ga vandaag eerst naar school. Daarna ga ik sporten.

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Tijd
4. Conclusie

Kortom, we winnen deze wedstrijd wel.

1. Tegenstelling
2. Tijd
3. Conclusie
4. Voorbeeld

Antwoorden

Maar = tegenstelling

Zo = voorbeeld

Ook = opsomming

waardoor = gevolg

Daarnaast = opsomming

Mening - Feit - Argument

Wat is het verschil tussen
een feit en een mening?

Feit, mening of argument?

Feit: een feit kun je controleren.

Mening: een mening is iets wat iemand vindt.

Argument: een reden waarom je een bepaalde mening hebt. Je herkent een argument aan signaalwoorden, zoals: want, omdat, daarom, namelijk. 

Staat hier een feit, mening of argument?

Nederlands is het leukste vak op school.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Morgen moet ik naar de tandarts.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Als je te laat bent, dan moet je je melden.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Uit onderzoek blijkt dat roken slecht is voor je gezondheid.

1. feit
2. mening
3. argument

Ik vind dat het openbaar vervoer voor iedereen gratis moet zijn.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Als het OV gratis is, zullen er minder files zijn, omdat mensen dan sneller met de trein gaan.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Wat is een argument?

1. een argument is bewijsbaar
2. een argument is een reden waarom jij iets vindt

Staat hier een feit, mening of argument?

Omdat hij vreemde ideeën heeft.

1. Feit
2. Mening
3. Argument

Huiswerk voor volgende week:

Maak oefenexamen op facet en vul de analyse voor jezelf in.

Zie instructie in Teams > kanaal Nederlands

Tot dan!