9.4 Ziek - TL

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Je kunt bezig gaan met de opdrachten van 9.4

Of je maakt een samenvatting / mindmap van de paragraaf

9.4 Ziek

Doelen van deze les

Je leert:

hoe je ziek wordt

hoe je geneest

waarvoor je koorts krijgt

wat er gebeurt als je wordt ingeënt

wanneer je de afweer uitschakelt

Incubatie

symptomen

diagnose

prognose

Ziek worden

Ziekteverwekkers: bacteriën, virussen (en schimmels)

Bacteriën - geven giftige stoffen af en kunnen ontstekingen veroorzaken

Virussen - dringen een cel binnen en vermeerderen zich. Nemen de cel over

Ziek worden

Ziekteverwekkers komen in je lichaam: 

- Via slijmvliezen (mond, neus, geslachtsorganen)

- Via wondje in de huid (9.3)

Besmetting / infectie

vb.: verkoudheid, griep, Covid-19

Beter worden

Afweer -> immuunsysteem

In je lichaam: witte bloedcellen

Twee soorten:

'Vreetcellen' en 'afweerstofcellen'

Vreetcel

Bacteriën opeten

witte bloedcellen kruipen uit de bloedvaten

Ze sluiten de bacterie in

Ze verteren de bacterie, hierdoor gaat deze dood

De witte bloedcel gaat nu dood

Etter / pus - dode witte bloedcellen + resten van bacteriën en kapotte huidcellen

Afweerstoffen maken

Ziekteverwekker komt in je lichaam

Vermeerdert zich

Witte bloedcellen maken antistoffen/afweerstoffen

afweerstoffen schakelen ziekteverwekker uit

Als de ziekteverwekker een 'bekende' is, gaat dit sneller!

Wat vindt je van vaccinatie? (bijv. Covid-19)

Voor

Tegen

Geen mening

Vaccineren

Hulp bij het bestrijden van ziekteverwekkers

- Verzwakte/dode ziekteverwekkers

- Maken je niet ziek, maar worden wel herkend door je afweerstofcellen

WB blz. 133 vraag 16b:

waardoor voel je je rillerig vlak voordat je ziek wordt?

Als je paracetamol slikt, word je sneller beter

1. waar
2. niet waar

Hoe heten de specifieke eiwitten aan de buitenkant van een cel?

Hoe heten de stoffen die de witte bloedcel maakt, waardoor de ziekteverwekkers uiteindelijk uitgeschakeld worden?

Antistofcel

Deze opdracht doe je in tweetallen.

In de vorige slide zag je een kort stripverhaal over de werking van een virus. Jullie gaan hetzelfde doen, maar dan over de werking van een antistofcel met vaccinatie en zonder vaccinatie

Maak twee strips van tussen de 5 en 10 plaatjes. Maak gebruik van je boek en van het internet.

Dit is huiswerk voor de volgende les. 

Je bent op safari en wordt gebeten door een giftige slang. Gelukkig heeft de gids een serum bij zich die hij direct in je arm spuit. Hierdoor overleef je het.
Wat voor soort immunisatie is dit?

1. actief, natuurlijk
2. actief, kunstmatig
3. passief, natuurlijk
4. passief, kunstmatig

Aan het werk

Van 9.4 maken opdr:

3, 4, 5, 11, 12, 13, 14, 18, 19, 20

Elk jaar worden in Nederland organen getransplanteerd.

Wanneer heeft zo’n operatie de meeste kans op succes?

1. Als de antigenen van de donor overeenkomen met de antigenen van de ontvanger.
2. Als de antigenen van de donor overeenkomen met de antistoffen van de ontvanger.
3. Als de antistoffen van de donor overeenkomen met de antigenen van de ontvanger.
4. Als de antistoffen van de donor overeenkomen met de antistoffen van de ontvanger.

Wat zou jij invullen wanneer je 18 bent op de vraag: Wil je donor worden?

1. Ja, ik wil donor worden
2. Nee, ik wil geen donor worden
3. Familie beslist
4. Iemand anders beslist

Aan het werk

Van 9.4 maken opdr:

22 t/m25

3, 4, 5, 11, 12, 13, 14, 18, 19, 20

Klaar? Ga dan verder met de striptekening.