Ethiek - les 3 - Ethische visies en oordelen

• Godsdienst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom bij godsdienst

Ethiek, les 3 

Ethische visies 

Deze les

Korte terugblik vorige les

Korte uitleg moreel kompas & ethische visies

Uitleg PO 

Maken opdrachten reader & begin met de PO

Noem 3 waarden die belangrijk voor jou zijn (waar zie je dat aan? normen)

Bedenk een ethisch dilemma in de zorg

Moraal

• Moraal = Normen en waarden en opvattingen over goed en kwaad die burgers van een land gezamenlijk hebben 
• Denk aan: vrijheid, solidariteit, tolerantie, rechtvaardigheid 
• Je hebt ook een persoonlijke moraal, ook wel moraal kompas genoemd. Dat zijn de regels die je jezelf oplegt en waar je je aan houdt.

Heb je weleens in een situatie gezeten waarin je goed moest nadenken over wat het juiste ding was om te doen, dus je morele kompas gebruiken?

Ethische visies

Ethische visies zijn opvattingen over hoe wij ons behoren te gedragen.

Niet iedereen denkt daar namelijk hetzelfde over...

Verschillende visies

Ook binnen een optiek kun je een verschillende visie hebben.

Voorbeeld: overleg met je buurman of buurvrouw: 

Wat vindt je van dit schilderij? Mooi of niet zo super...?

De schreeuw - Edvard Munch

Iedereen bekeek het schilderij op dezelfde manier, via de esthetische optiek: hoe mooi vind je het?

Maar daarover zal niet iedereen dezelfde mening hebben = visie

Dat is ook zo in de ethische optiek

Casus: acute operatie

Je bent hartspecialist in een ziekenhuis. Om twee uur ’s nachts komen er twee spoedgevallen binnen. Deze twee mensen moeten acuut geholpen worden om doodsgevaar af te wenden. De enen patiënt (mevrouw De Wit) is een dementerende alleenstaande bejaarde vrouw van 73 jaar. De andere patiënt is een levenslustige jonge vrouw van 27 jaar, gehuwd en moeder van 3 kinderen. Ze zijn op exact hetzelfde moment aangemeld. 

Wie moet je als eerste opereren? 

En waarom? 

Overleg met je buren 2, 3 of 4 personen (1-2 minuten, dan bespreken we het)

Acute operatie II

Je bent hartspecialist in een ziekenhuis. Om twee uur ’s nachts komen er twee spoedgevallen binnen. Deze twee mensen moeten acuut geholpen worden om doodsgevaar af te wenden. De enen patiënt (mevrouw De Wit) is een vrouw van 53 jaar, gehuwd en moeder van 3 kinderen. De andere patiënt is een levenslustige, jonge vrouw van 27 jaar zonder directe familie. Ze zijn op exact hetzelfde moment aangemeld.

Verandert er nu iets in je mening?

Acute operatie III

Je bent hartspecialist in een ziekenhuis. Om twee uur ’s nachts komen er twee spoedgevallen binnen. Deze twee mensen moeten acuut geholpen worden om doodsgevaar af te wenden. De enen patiënt (mevrouw De Wit) is een dementerende alleenstaande bejaarde vrouw van 73 jaar. De andere patiënt is een levenslustige jonge vrouw van 27 jaar, gehuwd en moeder van 3 kinderen. 

En wat nou als in de eerste situatie, de bejaarde vrouw een halve minuut eerder was aangemeld? 

Acute operatie IV

Kijk je naar de gevolgen en wat diegene nog kan betekenen? (gevolgenethiek)

Of kijk je vooral naar de uitgangspositie: iedereen is gelijk? (beginselethiek)

En verandert dat wanneer de omgeving verandert? 

M.a.w. kijk je naar het meeste geluk voor allen? (Ook dat is gevolgenethiek, utilisme)

Ethische visies

Ethische visies zijn standpunten die kunnen worden ingenomen vanuit de ethische optiek. Het zijn opvattingen over hoe wij ons behoren te gedragen.

We onderscheiden: 

• Gevolgenethiek (les 4) 
• Plichtsethiek/Beginselethiek (les 5) 
• Deugdethiek (les 6)

PO Ethiek

• Alles goed doorgelezen? Zo niet, doe dat dan!
  
• Per stap staat er informatie in het stappenplan
  
• Per stap moet je 200 woorden gebruiken
• Kies 1 van de 2 (mag eventueel ook eigen casus bedenken/zoeken)
• Stap 1: feiten = optieken (economisch, medisch etc.) --> feiten
• Stap 2: waarden = waardevol (vaak één woord): koppel ze aan de optieken
• Stap 3: ethisch probleem: Welke waarden botsen hier?
• Eerst huiswerk 33, 35 en 36 reader, daarna aan de slag met je PO

PO Ethiek

Stap 1: hoe kun je bijvoorbeeld kijken naar de casus van Henk / verpleging

• Bijvoorbeeld economisch optiek: kosten langdurige opname & financiële aanspreekbaarheid
• Hoe zit het juridisch? Mag dit wel. Dus de juridische optiek

Hoofddoekjes: óók juridisch. Wat zegt de wet? 

Maar je kunt ook kijken vanuit het geloof etc.

Stappenplan PO (+/- 200 woorden)

Stap 1: Welke feiten spelen een rol (uit verschillende optieken)

Stap 2: Welke waarden spelen een rol?

Stap 3: Het formuleren van het ethisch probleem

Stap 4: Wie zijn de belanghebbenden?

Stap 5: Wie is /zijn er moreel aanspreekbaar?

Stap 6: Welk ethisch standpunt neem je in: wat zou volgens jou een goede oplossing zijn? (400 woorden)