C1b Exogene processen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom terug bij Aardrijkskunde! 

Startklaar:

• Jas uit, tas op de grond
• telefoon en oortjes weg
• map en HW op tafel 

Programma vandaag

1. Retrieval grid doorkijken en terugblik
2. HW nabespreken
3. (Aan)tekeningen exogene processen

Leerlingen verwachtingen laten invullen, zelf verwachtingen uitspreken. 

Leerwerk

• Examenbundels zijn besteld
• Totdat ze er zijn, kunnen jullie de bundels van vorig jaar vinden in de teamsomgeving!  

Class materials > Domein C > samenvatting OUD

Leerlingen verwachtingen laten invullen, zelf verwachtingen uitspreken. 

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
voorkennis + nulmeting C1	C1	C2 + C3	examen-training	voorkennis + nulmeting E1	E2	examen-training

Weekplenda

Retrieval grid 

C1 Natuurlijke systeem aarde
C2 Landschap
C3 Middellandse Zeegebied

Kan je 10 begrippen van de vorige les opnoemen?

Hoofd

Grote vragen domein C

☆Hoe ziet de binnenkant van de aarde eruit?

☆He zijn de landschappen op aarde gevormd en hoe veranderen ze? 

☆Hoe gaan mensen om met natuurrampen?

☆Wat kan de mens doen om de fysieke aarde leefbaar te houden?

Huiswerk bespreken

Casus 1 : Pacaya in Guatemala

Casus 2 : Aardbeving Sulawesi

Vulkaan Pacaya vraag 2

Verschillende type magma

Continentale korst (Graniet)

Taai (kan moeilijk ontgassen)

explosief

oceanische korst (Basalt)

Vloeibaar (kan makkelijk ontgassen)

effusief

• Hoe meer gasdruk, hoe explosiever.
• Water in de magmahaard bevordert de gasdruk
• Bij subductie tussen oceanische korst en continentale korst wordt er vaak waterhoudend sediment meegenomen de trog in, dit leidt tot explosief vulkanisme

Opgave 1: Vulkaan Pacaya

Leg uit...

Omdat dit..., gebeurd dat.... 
Vaak oorzaak en gevolg 

Opgave  1: Vulkaan Pacaya

Vraag 2: leg uit...
Antwoorden vergelijken, welke is beter en waarom? 

Antwoord 1:
Een vulkaan kan bestaan als gevolg van een subductie platenverschuiving beweging. De oceanische plaat onder de continentale plaat. In dit geval zal de Cocosplaat onder de Caribische plaat  gedoken hebben. 

Antwoord 2:
Een oceanische plaat duikt onder een continentale plaat. De plaat smelt en magma opwelt (oorzaak). Er ontstaat een vulkaan (gevolg). 

Opgave 2: Aardbeving

Opgave 2: Aardbeving

Beredeneer...

Omdat dit..., dus dat... --> denkproces! 

Opgave 2: Aardbeving

Vraag 7: Beredeneer... 
Antwoorden vergelijken, welke is beter en waarom?

Antwoord 1:
Eigenlijk niet, omdat er geen subductie in die omgeving plaatsvindt. 

Antwoord 2:
In dit gebied ligt een transforme breukzone. Daar duikt geen plaat, dus er is geen smeltend gesteente, en dus ook geen vulkanen

C1: Exogenekrachten

Beschrijving van de openingsfoto

Mechanische verwering in Yosemite National Park, V.S.

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan je:

• de processen van verwering, erosie en sedimentatie beschrijven.
• de verschillende vormen van aardverschuivingen opnoemen en herkennen op foto's 

Retrieval grid 

C1 Natuurlijke systeem aarde
C2 Landschap
C3 Middellandse Zeegebied

Exogene processen

Exogene processen zijn alle processen die de aardkorst van buitenaf veranderen. De drie voornamaste exogene processen zijn verwering, erosie en sedimentatie. Door verwering en erosie worden gesteenten afgebroken. Het verweringsmateriaal wordt getransporteerd en weer ergens anders gesedimenteerd. 

Drie voornaamste:

1. verwering
2. erosie
3. sedimentatie

Onthouden:
Door verwering en erosie worden gesteenten afgebroken. 
Het verweringsmateriaal wordt getransporteerd en elders gesedimenteerd.

Verwering

Verwering is het uiteenvallen van gesteente door inwerking van water, temperatuur, wortels en zuren. 

Al het gesteente zal uiteindelijk worden aangetast door verwering en op deze manier worden omgevormd tot stenen, zand en klei.

Twee soorten verwering:

• Fysische / Mechanische verwering
• Chemische verwering

Onthouden:
De verweringsvorm wordt bepaald door klimatologische omstandigheden en eigenschappen van het oorpronkelijke materiaal. 

Erosie

Erosie is het proces van slijtage van een oppervlak waarbij stukken oppervlakte en materiaal worden verwijderd of vervoerd. Dit kan komen door de werking van de zwaartekracht, wind, stromend water of ijs. 

Onthouden:
Het transportmechanisme en de stroomsnelheid bepalen de korrelgrootte van het sediment! 

VB: Ijs vervoert alles, wind alleen lichte korrels. 

Aardverschuivingen

Wanneer verweringsmateriaal op bergen plotseling in beweging komt noemen we dat een aardverschuiving. 

Soorten aardverschuivingen:

• Vallend gesteente
• Bergstorting
• Puinlawine
• Modderlawine
• Lahar

Opdracht:
Schrijf dit rijtje over in je schrift. Tijdens het kijken van het filmpje schrijf je definities erachter. 

Afbeelding = puinwaaier

Lesdoelen check

Aan het einde van de les kan je:

• de processen van verwering, erosie en sedimentatie beschrijven.
• de verschillende vormen van aardverschuivingen opnoemen en herkennen op foto's 

Stel je voor...

Jij gaat AK-bijles geven aan een brugklasser.

Hoe zou jij de volgende begrippen uitleggen aan deze jonge leerling?
Geef ook voorbeelden bij je uitleg!
1) verwering

2) erosie
3) sedimentatie

Welke typen aardverschuivingen zie je op de foto? 

puinhelling

puinwaaier

lahar

Tot de volgende les!

C1 Natuurlijke systeem aarde
C2 Landschap
C3 Middellandse Zeegebied

Hoeveel minuten duurt een SE / CE?

1. 120 minuten
2. 150 minuten
3. 180 minuten
4. 200 minuten