Exogene processen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Exogene processen 

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

Mechanische verwering in Yosemite National Park, V.S.

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
Interne systeem aarde Exogene processen	Externe systeem aarde Kringlopen	Landschaps- zones Middellandse Zeegebied	Overstroming rivieren & kust	Beleid Water Regionale problematiek Randstad	(Middel)grote steden Wijken	Herhalings- week

Systeem Aarde

Leefomgeving NL

SO

SO

Programma van vandaag 

1. Terugblik verwachtingen + vorige les
2. Uitleg exogene processen
3. Oefenvragen maken

Heb je een schrift?

- Tijdens uitleg maak je aantekeningen.
- Aan het einde van de les vul je je 'woordenboek' aan. 

Terugblik

75% leukst	Systeem Aarde
50/50 minst interessant	Globalisering + Leefomgeving NL
50/50 makkelijkst	Globalisering + Systeem aarde
Mix moeilijkst!

Dit willen jullie graag tijdens de lessen doen:
- Uitleg + examenvragen oefenen (in tweetallen of alleen)
- Spelvormen om dingen te onthouden
- Meer tijd voor moeilijke onderwerpen

Terugblik

• Opdrachten teruggeven
• Score 'nulmeting' invullen in je boekje 

Huiswerk check 

Oefenen met formuleren van antwoorden

Kwaliteitsbesef antwoorden formuleren op examenvragen:

     - welk antwoord is beter?

     - waarom is dit antwoord beter?

     - aan welke eisen voldoet een beter antwoord?

Welke vraag wil je klassikaal nabespreken?

1. Vraag 1: vulkanen
2. Vraag 2: aardbevingen

Vraag 1: Vulkaan Pacaya

Vraag 1: Vulkaan Pacaya

Vraag 2: leg uit...
Antwoorden vergelijken, welke is beter en waarom? 

Antwoord 1:

o: Oceanische plaat zakte onder de Zuid-Amerikaanse plaat
g: Oceanische plaat ging smelten en magma ging naar boven lopen. 

Antwoord 2:
Een oceanische plaat duikt onder een continentale plaat. De plaat smelt en magma opwelt (oorzaak). Er ontstaat een vulkaan (gevolg). 

Vraag 1: Vulkaan Pacaya

Leg uit...

Omdat dit..., gebeurd dat.... 
Meestal oorzaak en gevolg 

Vraag 2: Aardbeving

Vraag 2: Aardbeving

Vraag 7: Beredeneer... 
Antwoorden vergelijken, welke is beter en waarom?

Antwoord 1:
In de omgeving van Palu zijn geen vulkanen, omdat er daar geen plaatgrenzen zijn. 

Antwoord 2:
In dit gebied ligt een transforme breukzone. Daar duikt geen plaat, dus er is geen smeltend gesteente, en dus ook geen vulkanen

Vraag 2: Aardbeving

Beredeneer...

Omdat dit..., dus dat... --> denkproces! 

Exogene processen

Beschrijving van de openingsfoto

Mechanische verwering in Yosemite National Park, V.S.

Lesdoel(en) vandaag

Aan het einde van de les kan je:

• de processen van verwering, erosie en sedimentatie beschrijven.
• de verschillende vormen van aardverschuivingen opnoemen en herkennen op foto's 

Exogene processen

Exogene processen zijn alle processen die de aardkorst van buitenaf veranderen. De drie voornamaste exogene processen zijn verwering, erosie en sedimentatie. Door verwering en erosie worden gesteenten afgebroken. Het verweringsmateriaal wordt getransporteerd en weer ergens anders gesedimenteerd. 

Drie voornaamste:

1. verwering
2. erosie
3. sedimentatie

Onthouden:
Door verwering en erosie worden gesteenten afgebroken. 
Het verweringsmateriaal wordt getransporteerd en elders gesedimenteerd.

Verwering

Verwering is het uiteenvallen van gesteente door inwerking van water, temperatuur, wortels en zuren. 

Al het gesteente zal uiteindelijk worden aangetast door verwering en op deze manier worden omgevormd tot stenen, zand en klei.

Twee soorten verwering:

• Fysische / Mechanische verwering
• Chemische verwering

Onthouden:
De verweringsvorm wordt bepaald door klimatologische omstandigheden en eigenschappen van het oorpronkelijke materiaal. 

Erosie

Erosie is het proces van slijtage van een oppervlak waarbij stukken oppervlakte en materiaal worden verwijderd of vervoerd. Dit kan komen door de werking van de zwaartekracht, wind, stromend water of ijs. 

Onthouden:
Het transportmechanisme en de stroomsnelheid bepalen de korrelgrootte van het sediment! 

VB: Ijs vervoert alles, wind alleen lichte korrels. 

Aardverschuivingen

Wanneer verweringsmateriaal op bergen plotseling in beweging komt noemen we dat een aardverschuiving. 

Soorten aardverschuivingen:

• Vallend gesteente
•  Bergstorting
• Puinlawine
• Modderlawine
• Lahar

Opdracht:
Schrijf dit rijtje over in je schrift. Tijdens het kijken van het filmpje schrijf je definities erachter. 

Afbeelding = puinwaaier

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan en schrijf een definitie:

mechanische (fysische) verwering

chemische verwering
erosie
sedimentatie
delta
morene
puinhelling
puinwaaier

Lesdoel(en) Check

Aan het einde van de les kan je:

• de processen van verwering, erosie en sedimentatie beschrijven.
• de verschillende vormen van aardverschuivingen opnoemen en herkennen op foto's 

Huiswerk

Lezen	Samenvatting p.28 t/m 30 Wil je meer uitleg: De Geo 2.3, 2.4
Oefenen	Oefenvragen (3x) uit samenvatting
Woordenboek	Schrijf achter elk woord een definitie

Artikel:

https://www.geografie.nl/sites/geografie.nl/files/Hospers%20-%20Krimpdorpen%20in%20een%20global%20village.pdf

Documentaire:

https://www.youtube.com/watch?v=Iwa3vLoeNmQ

Quizlet:

link

Aan het werk!

Lezen	Samenvatting p.28 t/m 30 Wil je meer uitleg: De Geo 2.3, 2.4
Oefenen	Oefenvragen (3x) uit samenvatting
Woordenboek	Schrijf achter elk woord een definitie

Artikel:

https://www.geografie.nl/sites/geografie.nl/files/Hospers%20-%20Krimpdorpen%20in%20een%20global%20village.pdf

Documentaire:

https://www.youtube.com/watch?v=Iwa3vLoeNmQ

Quizlet:

link

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃

Terugblik

Vorige les...

Welke processen spelen hier een rol?

Opdracht: Gesteentekringloop

Op de volgende slide ga je een afbeelding zien van een kringloop. Er missen woorden.

Schrijf voor jezelf op een papiertje op welke woorden bij de letters A t/m C en cijfers 1 t/m 6 moeten komen te staan.

Later kan je dit lijstje invullen in de LessonUp

Noteer bij de letters A t/m C de juiste beschrijving.

Opties:

• Metamorf gesteente
• Sedimentgesteente
• Stollingsgesteente

A = 

B = 

C = 

Metamorf gesteente

Sedimentgesteente

Stollingsgesteente

Noteer bij de cijfers 1 t/m 6 de juiste beschrijving.

Opties:

• Afkoelen
• Smelten
• Samendrukken
• Verwering + erosie + afzetting
• Warmte en druk
• sedimenten

1 = 

2 = 

3 = 

4 = 

5 = 

6 = 

Afkoelen

Smelten

Verwering + erosie + afzetting

Warmte en druk

Samendrukken

Sedimenten

Sediments

gesteente

Stollings

gesteente

Metamorf gesteente

Samenpersen

Hoge druk/temperatuur

Stollen

Wegzakken

Omvormen

Afkoelen

Fossielen

Sedimentgesteente

Stollingsgesteente

Metamorf gesteente

Kalksteen

Zandsteen

Marmer

Leisteen

Graniet

Basalt

Kringlopen

Hydrologische kringloop

Gesteenten in bergen worden onder invloed van  hydrologische kringloop afgebroken.
Deze kringloop belangrijk bij exogene processen, zoals sedimentatie. 

Bij de hydrologische kringloop
1. verdampt water uit zee en oceanen onder invloed van zon. 
2. waterdamp stijgt op met de lucht en vormt wolken
3. uit deze wolken komt neerslag en zo water weer terug in de rivieren, zeeën en oceanen. 

Gesteente kringloop

De gesteentekringloop zorgt ervoor dat materiaal van de aardkorst steeds opnieuw wordt afgebroken en weer meespeelt in de vorming van nieuw gesteente. Dit verloopt zeer traag.

Drie soorten gesteente: sedimentgesteente, stollingsgesteente en metamorf gesteente. 

Koolstofkringloop

De koolstofkringloop omvat alle processen waarmee koolstof door de aarde circuleert. 

Koolstof maakt een gedaanteverwisseling door: CO2 in de lucht opgenomen door planten en organismen in de oceaan. Deze sterven af en dragen bij aan vorming van o.a. steenkool en aardgas. Door verbranding van diie resources komt CO2 weer in atmosfeer.

Laptops dicht. Stuk uitleg en maak aantekeningen :)

Hoe bepalen exogene krachten het uiterlijk van het aardoppervlak? 

Hoofdvraag: 

Exogene krachten aan de buitenkant van de aardkorst, zoals temperatuur, wind en water, slijten de buitenkant van de aardkorst af.

Sedimentatie

Uiteindelijk wordt dat gesteente weer ergens anders neergelegd. 

Het laten vallen van deeltjes en gesteente noemen we sedimentatie.

Erosie

Erosie is het proces van slijtage van een oppervlak waarbij stukken oppervlakte en materiaal worden verwijderd of vervoerd. Dit kan komen door de werking van de zwaartekracht, wind, stromend water of ijs. 

Onthouden:
Het transportmechanisme en de stroomsnelheid bepalen de korrelgrootte van het sediment! 

VB: Ijs vervoert alles, wind alleen lichte korrels.