§8.2 hoe sociale ongelijkheid ontstaat

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

§8.2 Hoe sociale ongelijkheid ontstaat

Pagina 146

Positietoewijzing

Maatschappelijke oorzaken van buitenaf zijn van invloed  op iemands positie in de maatschappij. 

Het verkrijgen van  maatschappelijke positie door de eigen bijdrage van een persoon of een groep waartoe hij behoort.

Bijvoorbeeld: kwaliteit van onderwijs

Positieverwerving

Bijvoorbeeld: inzet op school

Wil je als docent dieper ingaan op kansengelijkheid in het onderwijs? Bekijk hier het lesmateriaal dat op basis van de documentaireserie gemaakt is: https://www.human.nl/onderwijs/klassen-in-de-klas-vo.html#62ead3b1-621c-4ed1-a4cc-45bb9a2709d3

Gaat het in dit fragment over positietoewijzing of positieverwerving?

Gaat het in dit fragment over positietoewijzing of positieverwerving? 

1. Positieverwerving
2. Positietoewijzing
3. Geen van beide

Het antwoord is positietoewijzing, omdat het advies van Yunuscan te maken heeft met zijn taalvaardigheid. Deze is niet genoeg voor havo, omdat hij een basistaalvaardigheid heeft gemist in zijn opvoeding. Het gaat daarbij niet om zijn eigen bijdrage, maar om iets waar hij zelf niets aan heeft kunnen doen: de plek waar zijn wieg staat is van invloed geweest op de manier van (talige) socialisatie.

Zwakkere posities op de arbeidsmarkt

• Positietoewijzing
• Subjectieve arbeidsmarktkansen: wanneer mensen hun kansen op de arbeidsmarkt zelf negatief inschatten en daardoor minder hard naar een baan zoeken.

Sommige mensen hebben een zwakkere positie op de arbeidsmarkt. Dit kan komen door: 

Kapitaal en positieverwerving

Kapitaal kan een middel zijn om een betere maatschappelijke positie te verwerven.

Er zijn 3 soorten kapitaal: 

1. Economisch: bezit of inkomen

2. Sociaal: connecties, netwerken, mate van respect.

3. Cultureel: culturele competenties zoals kennis, houdingen, opvattingen en smaak die kenmerkend zijn voor hoge posities.

Hoe kan sociaal kapitaal bijdragen aan positieverwerving?

Hoe kan sociaal kapitaal bijdragen aan positieverwerving?

Antwoord: Sociaal kapitaal verwijst naar een sociaal netwerk en sociale vaardigheden. Beide kunnen het makkelijker maken om bijvoorbeeld (via je netwerk) een baan of  een stage te bemachtigen.

Sander en de kloof

Bekijk met de leerlingen aflevering 3 van het programma Sander en de Kloof: 'Kansen zijn te koop':  https://www.npostart.nl/sander-en-de-kloof/03-02-2022/VPWON_1317001

Deze aflevering laat zien hoe economisch kapitaal van invloed is op de kansen die je in de samenleving krijgt. De hele aflevering is relevant (ook voor paragraaf 2 en 3), maar mocht daar geen tijd voor zijn, zou het fragment van 0:00-5:32 ook voldoende zijn.

Om welk soort kapitaal gaat het in dit fragment?

Om welk soort kapitaal gaat het in dit fragment?

1. Sociaal kapitaal
2. Cultureel kapitaal
3. Economisch kapitaal

Omgevingsfactoren

1. Europeanisering en globalisering

2. Informatisering en digitalisering

3. Veranderende man-vrouw veranderingen

4. Stijging van het opleidingsniveau

5. Ontwikkeling van de postindustriële samenleving

Een aantal veranderingen zijn van toepassing op de sociale (on)gelijkheid: 

Benadruk dat sommige groepen profiteren van deze ontwikkelingen en anderen er juist nadeel van ondervinden, bijvoorbeeld in het geval van een  vrouwenquotum.

Macht en verandering

Een ongelijke verdeling van macht kan een oorzaak zijn voor het voortbestaan van ongelijkheid. 

Het verkrijgen van macht is de sleutel tot het verminderen van sociale ongelijkheid.

Er zijn twee theorieën over hoe de macht verdeeld is.

Theorie van het pluralisme

Machtselitetheorie

Spreiding van macht over verschillende groepen, die aandacht kunnen vragen voor hun belangen. 

Een kleine elite heeft de macht in handen, die meerdere sleutelposities vervult en zo veel macht heeft. 

Welke theorie herken je in het fragment over de Tafelronde?

Welke theorie herken jij in het fragment over de Tafelronde?

Theorie van het pluralisme

Machtselite-theorie

De kloof en het onderwijs

• Mate van cultureel kapitaal
• Verschillende behandeling en communicatie met leraren
• Referentiekader wat betreft onderwijs

Kinderen van hoogopgeleide ouders presteren vaak beter dan kinderen van laagopgeleide ouders door: