5.3: Machtige heren, halfvrije boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

5.3: Machtige heren, halfvrije boeren

Deze les:

• Vragen over de leerdoelen en het kenmerkende aspect?
• Start 5.3: Machtige heren, halfvrije boeren.
• Uitleg hofstelsel
• Oplossen van: Het mysterie van het gestolen graan.

Aan het einde van deze les:

... Kun je uitleggen hoe een leenman zijn gebied bestuurde.

... Kun je uitleggen hoe het hofstelsel werkt

... Kun je uitleggen wat de begrippen: horigen, domein, hof, rentmeester en herendiensten betekenen.

... Ben je in staat om informatie te verzamelen en een conclusie te geven.

Vragen over de leerdoelen en het kenmerkende aspect?

5.3: Machtige heren, halfvrije boeren.

In deze paragraaf:

• leer je waardoor boeren in de landbouwsamenleving halfvrij waren.
  
• leer je hoe de landbouw was georganiseerd.
  
• leer je welke sociale verhoudingen er waren.
  
• leer je welke handel er was.
  

Kenmerkend aspect: hofstelsel en horigheid

Aan de slag:

Lees de volgende dia's goed door en maak de aantekeningen.

Lees daarna de eerste twee blokjes theorie van paragraaf 5.3 (online methode)

Het domein:

Een domein: dorp met landbouwgrond dat bewerkt word volgens het hofstelsel. 

Het gebied is van een edelman of een klooster

Het hof:

belangrijk gebouw op het domein, hierin woonde de eigenaar of de rentmeester degene die het domein voor de eigenaar beheerde.

Het hofstelsel:

De grond op het domein werd verdeeld in 2 stukken

een deel akkers van de heer (leenman) het andere deel 'eigen' akkkers van horige boeren.

Om op het land te mogen wonen moeten horigen.....

1. pacht betalen --> deel van de oogst 

2. herendiensten doen --> vast aantal dagen werken voor de heer. Bijv. werken op de akkers van de heer, hekken maken, sloot graven enz.

In ruil hiervoor....

1. een stukje grond om op te wonen.

2. bescherming tegen rovers of oorlog.

Een horige:

hoort bij het domein, is gebonden aan de grond van de heer. Verkoopt de heer de grond of geeft hij dit weg dan horen de horigen daar ook bij.

Een horige mag niet:

- zonder toestemming het domein verlaten.

- trouwen zonder toestemming van de heer.

Hoe werd je horige?

- afstammelingen van slaven uit de Romeinse tijd die een eigen lapje grond hadden gekregen om te bewerken.

- afstammelingen van vrije boeren die hun grond aan een klooster of edelman hadden gegeven in ruil voor voedsel na mislukte oogsten of in ruil voor bescherming.

het hofstelsel

Leg in je eigen woorden uit welke plichten een horige boer heeft ten opzichte van een landheer.

Leg uit welk recht een horige boer heeft. (Wat is een landheer verplicht te doen voor een horige boer?)

Aan de slag: Het mysterie van het gestolen graan.

Op het domein van graaf Egibald is net de pacht ingeleverd door de horige en de vrije boeren die op het domein wonen. Na een check in de schuur de volgende ochtend ontdekt de rentmeester dat er een zak graan is gestolen, aan jou de taak om uit te zoeken wie. Volg de stappen in deze  gedeelde les en zoek uit wie het graan gestolen heeft.

Het mysterie van het gestolen graan....

Deel 1: Oplossen van de diefstal.  

Lees per persoon alle kaartjes in de Quizlet lijst (volgende dia) en vul daarna per persoon in wat het motief van de persoon zou kunnen zijn voor het stelen van het graan. Geef aan het einde een conclusie.

https:

Waarom zou Vrije boer Dirk het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Waarom zou Graaf Egibald het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Waarom zou Horige boer Frederik het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Waarom zou Rentmeester Frans het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Waarom zou Boerin Elisa het graan hebben gestolen? Wat is haar motief?

Waarom zou Boerin Hetty het graan hebben gestolen? Wat is haar motief?

Conclusie: Wie heeft volgens jou het graan gestolen? Wat is het motief voor de diefstal? Welke bewijzen heb je gevonden?