5.3 Nederland na 1945

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

5.3 - Nederland na 1945

Nederland na WO2

• Veel verwoest en leeggeroofd.
• NL moest opnieuw opgebouwd worden: wederopbouw
• Mogelijk gemaakt door economische hulp van VS --> Marshallplan
• Vanaf jaren 50 --> stijgende lijn in economische groei

Wederopbouw

Marshallplan

Marshallplan economische en financiële hulp aan alle Europese landen.

Geld, goederen, grondstoffen en levensmiddelen.
Nederland:

Rotterdamse haven: kolen, meel, bouwmaterialen.
Rond 1950 weer economische groei!

Marshallplan

V4 Wat zijn oorzaken en gevolgen van de economische groei in Nederland vanaf 1956. Kies 2 oorzaken en 2 gevolgen, er blijft 1 antwoord over.

2 Oorzaken

2 Gevolgen

Marshallplan

Geleide loon- en prijspolitiek

Stijgende welvaart

Opbouw van de verzorgingstaat

Rooms-rode coalitie

Waarom deed Nederland mee aan het Marshallhulpprogramma?
(meerdere antwoorden mogelijk)

1. Uit angst voor de SU
2. Om nieuwe oorlogen te voorkomen
3. Omdat de neutraliteitspolitiek mislukt was
4. Om Nederland snel te laten herstellen

Juist / onjuist?
Nederland was vlak (!) na de Tweede Wereldoorlog een verzuilde samenleving

1. Juist
2. Onjuist

Verzorgingsstaat

• Vanaf jaren 50 toenemende welvaart--> regering gaat nieuwe sociale wetten maken (voor zieken, weduwen en werklozen)
• Opbouw van de verzorgingsstaat (= staat waarin mensen die geen werk hebben of niet kunnen werken een  uitkering krijgen)

• Werkenden betalen verplicht premies.​ waarvan de uitkeringen betaald worden.
• Voorbeelden: vanaf 1957 AOW

Jaren 50

(Tijdens de wederopbouw)

Lage lonen

Lange werkdagen

Geen geld voor luxe

Jaren 60

Lonen stijgen

Meer vrije tijd

Geld voor luxe producten 

• NL wordt een
•  consumptiemaatschappij  (= een samenleving waarin mensen veel spullen kopen die ze niet nodig hebt)

Crisis jaren 70

Er ontstond een langdurige economische crisis: stijging van de werkloosheid, veel uitkeringen (meer dan 1 miljoen).  Inkomsten uit belastingen en premies werden juist lager.

Probleem moest opgelost worden.

Poldermodel (= samenwerking overheid, werkgevers en werknemers) 

Afspraken:

• Lonen mochten niet te veel stijgen (belastingen/premies ook niet)
• Strengere regels verzorgingsstaat

Jaren '90

• Vanaf de jaren 90 groeit de economie weer (internationaal)
• Industrie in Nederland groeit als gevolg van automatisering en modernisering
• In 2000 is Nederland een land met moderne hightech bedrijven
• Poldermodel heeft goed gewerkt!

Amerikanisering

• Na de Tweede Wereldoorlog was Amerika populair. Ze hadden West-Europa bevrijd.
  
  
• Brachten Amerikaanse producten mee (bijv. Coca-Cola, spijkerbroeken, T-shirts, films, muziek)
  
  
• In NL ontstond Amerikanisering  (= overnemen van de Amerikaanse manier van leven)

opkomst jongerencultuur (vanaf midden jaren 50)

= Cultuur van jongeren die zelf bepalen hoe zij leven en niet het voorbeeld van hun ouders volgen

Voorbeelden:

• Nozems (brommers, leren jasjes, muziek)
• Provo´s (uitdagen van politie, provoceren)
• Hippies (love and peace, lange haren, verzet tegen consumptiemaatschappij)

Tweede Feministische Golf (jaren 60)

Waar streden zij o.a. voor?

• Gelijke kansen op werk en onderwijs
• Evenveel salaris krijgen als mannen ​
• Kinderopvang ​
• Pil in het ziekenfonds en recht op abortus

Succes! In 1968 gelijke opleidingskansen (Mammoetwet) en recht op gelijk loon bij gelijke arbeid. Vrouwen massaal aan het werk (meestal deeltijd) !

Samenleving NL verandert  

Minder mensen naar de kerk: secularisatie (ontkerkelijking).

Verdwijnen van de verzuilde samenleving --> ontzuiling

Men ging meer leven als individu (persoon) en minder als groep--> individualisering

Multiculturele samenleving

Er zijn verschillende groepen mensen naar NL gekomen:

1. Mensen met een Indische achtergrond (jaren 50)
2. Gastarbeiders uit Spanje, Italië, Turkije en Marokko (jaren 60)
3. Surinamers (vanaf 1975)
4. Joegoslavische vluchtelingen (jaren 90)
5. Oost-Europese arbeiders

multiculturele (en pluriforme) samenleving

- samenleving die bestaat uit mensen met verschillende culturen: eigen cultuur, geloof, eetgewoontes, gebruiken rondom huwelijk, geboorte en dood.

Minder tolerantie

Door aanslagen door moslim-terroristen (bijv. 9/11) werd de tolerantie van Nederlanders richting islamitische nieuwkomers minder. 

• Pim Fortuyn --> populaire politicus die de Nederlandse bevolking waarschuwde voor een aantal gebruiken/gewoonten van de Islam. Vermoord in 2002.
• Theo van Gogh --> filmmaker die in 2004 door een fanatieke moslim werd vermoord.
• Mensen zijn bang dat de Nederlandse cultuur en identiteit verdwijnen