Module 8 - Samenvatten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Wat gaan we doen?

• Dossiers terug
• Opdracht + deadlines Module 9 (boek 11 en 12)
• Mogelijke titels
• Cursus 10 Eindexamen - Samenvatten
• Examensprint

Dossier Module 8

Geen cijfer in Magister? -> dossier niet ontvangen of niet compleet

Opdracht + deadlines module 9

deadline boek 11:  7 februari

deadline boek 12:  7 maart   

mondelingen literatuur: vanaf 17 maart

Mogelijke titels

1990 tot heden

Literaire thrillers

Het recht op terugkeer

Het jaar is 2024, de plaats is Tel Aviv. Israël is gekrompen tot een zwaarbeveiligde stadstaat. Daar, op dat desolate strookje land, runt Bram Mannheim een bureautje dat ouders helpt hun verdwenen kinderen op te sporen. Zijn eigen zoontje verdween zestien jaar eerder. In zijn vrije tijd werkt hij als vrijwilliger bij de ambulancedienst. Na een bloedige aanslag op een grenspost doet Bram een ontdekking die zijn leven opnieuw ingrijpend zal veranderen.  

Filosofie, ethiek, religie

'Soms is wat onmogelijk lijkt, alleen maar moeilijk' 

Na een afwezigheid van bijna 20 jaar keert dokter Victor Hoppe terug naar zijn geboortedorp. De dorpelingen reageren argwanend op zijn komst, zeker als blijkt dat hij drie kinderen van een paar weken oud bij zich heeft, die zelden te zien zijn. Dit voedt de geruchten en langzaam groeit het vermoeden dat ze ernstig ziek zijn. Er blijkt echter meer aan de hand, niet alleen met de kinderen, maar ook met de dokter...

Stefan Brijs

• Vlaamse auteur
  
• opgeleid tot onderwijzer
• debuteerde in 1997 met De verwording
• brak pas echt door in 2005 met De engelenmaker
• De engelenmaker is in meerdere talen vertaald en werd bekroond met de Gouden Uil publieksprijs in 2006

Ivanov

New York, 1944: De aidsepidemie is op een hoogtepunt. De homoseksuele Felix van der Elsken komt aan in de stad om te worden wie hij altijd wilde zijn. Het lukt hem alleen niet zijn draai te vinden, tot hij virologe Helena Frank ontmoet. Zij onderzoekt de oorsprong van het hiv-virus en is geobsedeerd door de famueze kruisingsexperimenten van Ivanov. Felix is gefascineerd door Helena en haar jongere assistente Loïs en raakt verstrikt in een gevaarlijke driehoeksrelatie. 

Hanna Bervoets

• Nederlandse auteur
  
• laat lezers graag nadenken over de effecten van het gebruik van nieuwe technologieën
• ontving in 2017 de Frans Kellendonk-prijs voor haar heel oeuvre

Multiculturele literatuur

Wees onzichtbaar

 Metin Mutlu is een Turks jongetje dat op vijfjarige leeftijd met zijn ouders en zijn zusje via Duitsland in de Amsterdamse Bijlmer terechtkomt en daar opgroeit. Het gezin wordt gedomineerd door een tirannieke vader, die een groot deel van de gezinsuitkering uitgeeft aan gokken en drinken.

Meer titels

• In de mist van Golden Gate Park - Murat Isik (2024)
• Ik ga leven - Lale Gül (2021)
• Ik ben vrij - Lale Gül (2024)
• Turis - Özcan Akyol (2016) 
• Eus - Özcan Akyol (2020)
• Afslag 23 - Özcan Akyol (2023)
• De belofte van Pisa - Mano Bouzamour (2015)
• Bestsellerboy - Mano Bouzamour (2018)
• Alleen maar nette mensen - Robert Vuijsje (2009)
• Het gym - Karin Amatmoekrim (2012)

(Re)constructie van de werkelijkheid/verbeelding

Luister

Het nieuws reisde snel, zoals dat soort nieuws doet. Ik 

wist dat het ook over jou ging zodra het eerste bericht 

uit Parijs kwam. Bijna zes jaar geleden nu, op een vrijdag 

de dertiende. Een datum als een slechte grap. Online 

meldden allerlei mensen zich 'veilig'. Vrienden, een nichtje, 

een ver familielid. Oud-studiegenoten, mijn eigen oud-

leerlingen. Exposanten van de fotobeurs, je vakgenoten. 

Anderen, vage kennissen: het verbaasde me hoeveel bekenden 

aan de rand van het wereldtoneel rondhingen. Jij was daar ook, 

Flo, en op jouw profiel bleef het stil. Akelig stil, zegt men dan.

Ik ben er niet

De Brusselse Leo is tien jaar samen met haar vriend Simon. Verbonden door een moeizame jeugd, heeft het koppel weinig anders nodig dan elkaar. Tot alles kantelt: Simon komt midden in de nacht thuis en lijkt vanaf dat moment iemand anders. Langzaam valt Leo's minutieus opgebouwde bestaan uiteen, tot het punt waarop het gevaarlijk wordt.

Maatschappelijke betrokkenheid

verhoudingen binnen gezin

Vallen is als vliegen

Vallen is als vliegen, de in de werkelijkheid gewortelde roman over het almaar groter wordende, pijnlijke verleden, werd bij verschijnen bijzonder lovend ontvangen en geprezen. Als geen ander weet Manon Uphoff de zoektocht naar liefde, naar een identiteit, hard en tegelijk poëtisch, vurig en licht, met pijn en met humor neer te zetten.

 

De avond is ongemak

‘De avond is ongemak’ is het schrijnende verhaal van een gereformeerd boerengezin dat wordt getroffen door de dood van een kind. Door de ogen van Jas, die zich ophoudt in het niemandsland tussen kindertijd en volwassenheid, zien we hoe de familieleden elk op hun eigen manier omgaan met het verlies. Vader en moeder zijn volledig verlamd door verdriet en zien niet hoe Jas en haar zusje Hanna en haar broer Obbe ondertussen langzaam ontsporen. 

Kom hier dat ik u kus

Een verhaal over Mona, als kind, als 24-jarige, en als 35-jarige. Een verhaal over waarom we worden wie we zijn. Over ouders en kinderen. Over kapotte mensen en hoe zij ongewild anderen ook kapotmaken. Over waar verantwoordelijkheid eindigt en schuld begint. Over geheimen en eenzaamheid. Over ziekte en zwijgen. Over de gevaren van sterk zijn. Over vergeten en niet kunnen vergeten. Over jezelf durven redden. En natuurlijk ook nog over de liefde. Omdat dat alles is wat we hebben, of toch bijna.

Griet Op de Beeck

Griet Op de Beeck (1973) ontving voor haar succesvolle debuutroman Vele hemels boven de zevende De Bronzen Uil Publieksprijs 2013. Het boek werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs 2013 en de Academica Literatuurprijs 2014. 

Ook haar tweede boek, Kom hier dat ik u kus, werd door lezers omarmd en genomineerd voor de NS Publieksprijs 2015.

De buitengewoon geslaagde 

opvoeding van Frida Wolf

Frida’s excentrieke vader is niet geschikt voor de rol van 

vader en ook niet voor die van gevangenisdirecteur. Hij 

drinkt en rookt te veel, neemt zijn dochter mee uit stelen, 

geeft haar zelfverdedigingslessen met echte wapens en 

voelt meer affiniteit met de gedetineerden in de koepel 

dan met zijn collega’s bij Justitie. Als het evenwicht in huis 

wordt verstoord door een noodlottig ongeluk, begint de 

gevangenis een steeds grotere rol in het gezinsleven te 

spelen.

Historische roman

De herinnerde soldaat

Gent 1922. Noen Merckem is een voormalige soldaat, die met geheugenverlies is opgenomen in een gesticht. Op een dag verschijnt ene Julienne. Zij beweert dat hij haar vermiste man Amand Coppens is.

Tegen doktersadvies in gaat Amand met Julienne mee naar huis. Zij vertelt hem over hun leven voor de oorlog. Na een periode van aftasten en wennen worden Julienne en Amand opnieuw verliefd en ze denken voorzichtig aan een nieuwe toekomst samen. Maar dan komen met de nachtmerries ook de herinneringen aan de gruwelen in de loopgraven terug...

Postkolonialisme

Oeroeg

'Oeroeg was mijn vriend.' Zo begint het aangrijpende verhaal van de vriendschap tussen een Indonesische jongen en de zoon van een Nederlandse administrateur in het Nederlands-Indië van voor WOII. 

Geleidelijk groeien de twee jongens uit elkaar. Wanneer de Nederlandse jongen na een studie in Delft terugkeert in het Indië dat nog net geen Indonesië is geworden, blijkt hun verwijdering te zijn uitgegroeid tot een kloof. Oeroeg heeft gekozen: voor zijn eigen volk en tegen de Nederlanders en dus ook tegen zijn vriend. Geschokt vraagt die zich af of hij voorgoed een vreemde zal zijn in het land van zijn geboorte.

Boek 11

Nu: 

Bekijk de opdrachten, zoek een boek (lezenvoordelijst.nl, leesadviezen.nl)

Daarna:

Mail mij z.s.m. jullie gekozen titel.

Kies de bijbehorende opdracht uit de gedeelde map.

Twijfel? -> vraag!

Nieuw Nederlands

Cursus 10 Eindexamen

Samenvatten

Het recht om de gordijnen te mogen sluiten

blz 382

Tussenkopjes

In kranten en tijdschriften worden de deelonderwerpen soms aangegeven met informatieve tussenkopjes. Die geven aan waarover het tekstgedeelte gaat. 

In examenteksten staan die tussenkopjes niet, maar je kunt wel de vraag krijgen welk tussenkopje het beste boven een bepaald tekstdeel past. Dat is dan het kopje dat de inhoud van het tekstdeel het beste verwoordt.

Welk tussenkopje past het beste boven alinea 3?

1. gebrek aan privacy
2. aantasting van de rechtsorde
3. privacy in de media
4. toenemende inbreuk op privacy

Welk tussenkopje past het beste boven alinea 6?

1. gebrek aan privacy
2. aantasting van de rechtsorde
3. privacy in de media
4. toenemende inbreuk op privacy

Hoofdvraag waarop een tekst(deel) antwoord geeft

In de inleiding van een tekst wordt soms een vraag gesteld, die in de tekst beantwoord wordt. Maar ook als die niet letterlijk in de tekst gesteld wordt, geeft een tekst vaak antwoord op een vraag: de impliciete hoofdvraag.

Ook een deelonderwerp van een tekst kan antwoord geven op een vraag. Het deelonderwerp Oorzaken van de klimaatverandering beantwoordt bijvoorbeeld de vraag Wat zijn de oorzaken van de klimaatverandering?  Op het examen moet je soms vaststellen op welke niet in de tekst genoemde vraag een tekst(deel) antwoord geeft.

Lees tekst 3 Het recht om de gordijnen te mogen sluiten.

(1p) Formuleer de hoofdvraag waarop tekst 3 het antwoord geeft. Gebruik voor je antwoord niet meer dan 30 woorden.

Een samenvatting van een tekstdeel maken

Als je een samenvatting moet maken, is altijd het maximumaantal woorden gegeven. Gebruik je meer woorden dan is toegestaan, dan levert de informatie in de te veel gebruikte woorden geen punten op. Bij een samenvatting worden ook formulering en spelling beoordeeld.

Er zijn twee opdrachtvormen: de beknopte samenvatting en de geleide samenvatting.

Beknopte samenvatting

Bij een beknopte samenvatting geeft de opdracht je geen aanwijzingen over wat je moet opnemen in je tekst. Het tekstgedeelte dat je moet samenvatten, is precies aangegeven met alineanummers of regelnummers, maar je moet zelf vaststellen wat de hoofdzaken zijn. 

Zoek de belangrijkste informatie eerst op de voorkeursplaatsen: het begin en het eind van de tekst of het tekstfragment en de eerste en laatste zinnen van de deelonderwerpen en/of de alinea(’s).

Geleide samenvatting

Bij een geleide samenvatting geeft de opdracht je enkele aandachtspunten over de inhoud. Op welke plaats(en) in de tekst daarover iets wordt gezegd, moet je zelf uitzoeken. Vaak vind je in de tekst kernwoorden uit de aandachtspunten terug, of synoniemen ervan. Zoek dan in de omgeving daarvan naar de informatie die je in je samenvatting moet opnemen.

Geleide samenvatting

Stappenplan geleide samenvatting:

Stap 1: Markeer de kernwoorden in de opdracht en zoek ze in de tekst.

Stap 2: Onderstreep de zinsgedeelten die de antwoorden bevatten.

Stap 3: Formuleer de zinnen van de samenvatting.

Stap 4: Controleer het aantal woorden, de formulering en de spelling

Algemene tips bij samenvatting

Voor beide vormen van samenvatten geldt: als je twijfelt of je een zin wel of niet in je samenvatting moet opnemen, schrijf hem dan in eerste instantie wel op. Je krijgt namelijk geen puntenaftrek als je een zin in je samenvatting opneemt die er niet in thuishoort. Als blijkt dat je te veel woorden hebt gebruikt, ga dan nog eens na of je de zin misschien kunt weglaten.

Opdracht 8

                                              Lees tekst 4 Het juk van de vrijheid.

(2p) Vat voor het begrip vrijheid in eigen woorden samen 

– wat de schaduwkanten zijn en 

– waartoe deze schaduwkanten leiden.

Geef antwoord in volledige zinnen en gebruik voor je antwoord in totaal niet meer dan 30 woorden.

(2p) Vat voor het begrip vrijheid in eigen woorden samen
– wat de schaduwkanten zijn en
– waartoe deze schaduwkanten leiden.
(volledige zinnen, max. 30 woorden)

Informatie in een schema plaatsen

Elke tekst heeft een bepaalde opbouw. Soms is er zelfs sprake van een standaardstructuur. 

Een uiteenzetting kan bijvoorbeeld zijn opgebouwd volgens de verklaringsstructuur, een betoog volgens de argumentatiestructuur of de voor- en nadelenstructuur, een beschouwing volgens de probleem-oplossingsstructuur.

Informatie in een schema plaatsen

Ook deelonderwerpen en alinea’s zijn soms opgebouwd volgens ordeningsprincipes. Het deelonderwerp ‘voordelen’ van een tekst met de voor- en nadelenstructuur bestaat vaak uit een opsomming van voordelen.

In een betoog kom je vaak na het standpunt argumenten, ondersteunende argumenten, tegenargumenten en weerleggingen tegen. Als je zulke elementen kunt herkennen, begrijp je beter hoe de informatie in de tekst geordend is.

Opdracht 11 (in je boek)

                      Lees tekst 7 Het nieuws als show en voer de opdracht uit.

(4p) In alinea 1 tot en met 4 wordt het huidige format voor nieuwsvoorziening beschreven. Welke middelen zetten tv en kranten blijkens het tekstgedeelte van alinea 1 tot en met 4 in om invulling te geven aan dit format? Vul het schema in.

Welke zinnen horen niet in de samenvatting?

Om een samenvatting te beoordelen, moet je kunnen vaststellen welke inhoudselementen van belang zijn in het geheel van de tekst. Dat zijn in het algemeen de elementen die de hoofdgedachte rechtstreeks ondersteunen.

Op het examen krijg je een aantal zinnen die deel kunnen uitmaken van een samenvatting. Je moet de zinnen herkennen die wél of juist níét in de samenvatting thuishoren. Die eerste, de kernzinnen, vind je meestal op voorkeursplaatsen in de tekst.

Welke zinnen horen niet in de samenvatting?

Controleer:

• Is er een zin die aansluit bij de hoofdgedachte? 

• Is er een zin bij uit het slot? 

• Is er een zin die de hoofdgedachte vormt van een deelonderwerp? 

Deze zinnen zijn het meest kansrijk als correct antwoord. Zinnen die afkomstig zijn uit voorbeelden in de tekst, zijn in het algemeen niet belangrijk voor een samenvatting

Welke zinnen horen niet in de samenvatting?

Een aantal tips:

• Kijk nog even naar de tekstsoort. Als de tekst bijvoorbeeld een betoog is, zullen de zinnen een standpunt en argumenten moeten bevatten.

• Soms heb je iets aan de tekststructuur. Als er sprake is van een verklaringsstructuur, zullen de zinnen een verschijnsel en verklaringen noemen.

• Kijk ook nog even naar de vraag waarin de tussenkopjes worden genoemd die de deelonderwerpen aangeven.

Welke zinnen horen niet in de samenvatting?

Het kan ook zijn dat je gevraagd wordt om vast te stellen welke vragen die in een tekst staan, wél of juist níét beantwoord moeten worden in een goede samenvatting. Op die manier stel je vast welke deelonderwerpen belangrijker en minder belangrijk zijn in een tekst.

Samenvattingen vergelijken

Er is nog een andere vorm van een samenvatting beoordelen. Je krijgt dan vier korte samenvattingen A tot en met D aangeboden. Daaruit moet je die samenvatting kiezen die de inhoud van de tekst het beste weergeeft. 

Vergelijk de beweringen die in elk van de vier opties staan en kijk of je die in de uitgangstekst terugvindt. Kies het antwoord waarin je het meeste van de tekst herkent.

Opdracht 12 (in je boek)

                    Lees tekst 5 De prijs van werk (blz 355) en beantwoord de vraag.

(3p) Welke drie van onderstaande zinnen bevatten zo belangrijke informatie dat ze zeker in een samenvatting van de tekst ‘De prijs van werk’ zouden moeten worden opgenomen?

Opdracht 12 

Examensprint

Maak een examen naar keuze.