VWO - HC verlichting - week 3 examenvraag (antwoorden) + test jezelf

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Hc de verlichting

Examenvragen 1 tot en met 6 met antwoorden. 

Kijk je eigen opdrachten na met de single point rubric.

- te moeilijk? Lees de tips (verderop)

Vraag 1 (2 punten)

Gebruik Bron 1

Dit schilderij past bij een kenmerkend aspect uit de 16e eeuw.

Noem dit kenmerkend aspect en maak het verband duidelijk tussen dit kenmerkend aspect en de wetenschappelijke revolutie van de 17e eeuw.

Antwoord

Antwoorden

vraag 1

Kenmerkend aspect: het begin van de Europese overzeese expansie.

De ontdekkingsreizen vergroten de kennis over andere culturen en natuurverschijnselen. Dit prikkelt de nieuwsgierigheid naar de wereld en het universum. Wetenschappers in Europa zochten naar manieren om alle kennis zoveel mogelijk in kaart te brengen, te onderzoeken, te verzamelen en te verspreiden.

Vraag 2 (3 punten)

 Tijdens de wetenschappelijke revolutie was het toenemende aandacht voor de manier waarop wetenschappelijk onderzoek moet plaatsvinden twee vooraanstaande onderzoeksmethodes waren rationalisme en empirisme.

 maak duidelijk:

- wat het verschil is tussen beide onderzoeksmethoden

- en met een verwijzing naar de bron Welke van deze twee onderzoeksmethoden met name werd ingezet in het anatomisch theater.

antwoord 2

vraag 2 (3 punten)

Empirisme richt zich op zintuiglijke waarneming, rationalisme gaat uit van de rede; het logisch nadenken.

Het anatomisch theater richten zich met name op het empirisme: de studenten mee met de ontleedkunde acties van de hoogleraar om vanuit waarneming Meer kennis te krijgen over het menselijk lichaam.

 - Dat is te zien aan de manier waarop het theater is gebouwd met goed zicht op het ontlede lichaam.

Vraag 3 (2 punten)

Gebruik nogmaals bron 2.

 Toon aan, met een verwijzing naar de bron, dat het anatomisch theater bij zijn oprichting en organisatie vooruit liep op verlichte idealen uit de 18e eeuw.

Antwoord: vraag 3 (2 punten)

-De verlichting richtte zich onder meer op onderwijs, de verspreiding van kennis. Door niet alleen studenten, maar ook nieuwsgierige burgers toe te laten, zorgt het anatomisch theater in de 17e eeuw al voor verspreiding van kennis over het menselijk lichaam (1 punt) daarmee vooruitlopend op het verlichte ideaal van zoveel mogelijk onderwijs voor het volk en verspreiding van kennis onder gewone burgers.

Vraag 4

Antwoord vraag 4

vraag 5

Antwoord vraag 5

Rousseau adviseert ouders om hun kinderen vooral zelf de gevolgen van hun daden te laten ervaren ‘’ beklaag u niet over het ongemak dat hij veroorzaakt maar zorg ervoor dat hij er als eerste last van heeft’’. Door kinderen proefondervindelijk (empirisch) de gevolgen van hun daden te laten ervaren, bepalen zij hoeverre ze dezelfde daden nog eens zullen uitvoeren of niet (1 punt)

Rousseau wil wil zo kinderen de verantwoordelijkheid geven voor hun eigen daden en denken, zoals de de verlichting dat voor de hele samenleving wenst. (1 punt)

 Rousseau gaat uit van de kracht van de reden, kinderen zullen zonder aarzeling tot een doordachte oplossing komen voor hun problemen ‘’tot nadenken gebracht’’. (1 punt)

Antwoord vraag 5

Rousseau adviseert ouders om hun kinderen vooral zelf de gevolgen van hun daden te laten ervaren ‘’ beklaag u niet over het ongemak dat hij veroorzaakt maar zorg ervoor dat hij er als eerste last van heeft’’. Door kinderen proefondervindelijk (empirisch) de gevolgen van hun daden te laten ervaren, bepalen zij hoeverre ze dezelfde daden nog eens zullen uitvoeren of niet (1 punt)

Rousseau wil wil zo kinderen de verantwoordelijkheid geven voor hun eigen daden en denken, zoals de de verlichting dat voor de hele samenleving wenst. (1 punt)

 Rousseau gaat uit van de kracht van de rede, kinderen zullen zonder aarzeling tot een doordachte oplossing komen voor hun problemen ‘’tot nadenken gebracht’’. (1 punt)

vraag 6

Antwoord vraag 6 (2 punten)

Onderwijs zorgt voor een beter opgeleide arbeider die daardoor beter en kundig er zijn werk kan doen Beter betaald kan worden en daarmee ook productiever zal zijn positieve vicieuze cirkel.

Mensen die in slavernij, onder dwang, of onder slechte omstandigheden werkzaamheden moeten verrichten doe dat werk met weinig tot geen inzet en / of betrokkenheid. Geef mensen verantwoordelijkheid, vrijheid en een inkomen en de productiviteit zal toenemen Uiteindelijk levert dat de ondernemers en daarmee de samenleving veel meer op dan uitbuiting ooit kan bewerkstelligen, aldus Smith.

Huiswerk

Lever je rubric in 

Start met het samenvatten van leidende vraag 2.

Hulp nodig?

Hulp nodig?

gebruik het stappenplan

Vragen zonder bron: vaak vragen die naar direct geleerde kennis vragen.

Vragen met bron (tekst of afbeelding): vragen die meer inzicht vereisen, je moet je kennis kunnen toepassen met behulp van de bron.

stappenplan (zonder bron)

1. Lees de vraag. 

2. Wat moet ik doen? Onderstreep het volgende:

• leg uit, beredeneer, benoem, verklaar, licht toe (de werkwoorden)
• begrippen, jaartallen, personen, gebeurtenissen (economisch, politiek, militair, cultureel, etc.)
• Dus welke kennis moet ik gebruiken?

stappenplan

1. Lees de vraag.

2. Wat moet ik doen? Onderstreep / markeer het volgende:

• hoeveel punten kan ik krijgen?
• bron gebruiken?
• Welk werkwoord? leg uit, beredeneer, benoem, verklaar, licht toe (de werkwoorden)
• Welke begrippen, jaartallen, personen, gebeurtenissen (economisch, politiek, militair, cultureel, etc.)
• Dus welke kennis moet ik gebruiken 

Voorbeeld: Wat markeer je? vragen zonder bron

In het begin van 1567 eiste Filips II dat alle edelen in de Nederlanden opnieuw de eed van trouw aan hem zouden afleggen.
2p    Leg uit waardoor Filips II dit op dat moment nodig vond?

stappenplan

3. Zet zoveel streepjes als dat je punten kan krijgen.

4.  Start met een stukje van de vraag.

5.  Loop je antwoord na (heb je alles wat je verzameld hebt bij punt 2 genoemd?)

Worden er meer elementen gevraagd, moet je meerdere antwoorden geven? Werk systematisch, nieuwe regel, laat een regel wit, laat je tekst een stukje inspringen

bij vragen met bron doe je hetzelfde,

zoek in de bron maar je leest dan bij stap 1 ook goed de bron en je markeert belangrijke begrippen / jaartallen / clues.

Test jezelf

Verlichte ideeën.
Welk idee is van welke denker?

'De macht van een overheid bestaat uit drie onderdelen die moeten worden verdeeld.'

1. Voltaire
2. Montesquieu
3. Diderot
4. Locke

Welke filosofen gingen uit van het idee van een 'sociaal contract' en 'volkssoevereiniteit'?

1. Montesquieu
2. Locke
3. Rousseau
4. Voltaire

Verlichte ideeën.
Welk idee is van welke denker?

'Vorsten krijgen hun macht niet van God, maar van het volk'

1. Rousseau
2. Montesquieu
3. Smith
4. Locke

Verlichte ideeën.
Welk idee is van welke denker?

'God is als een klokkenmaker'

1. Voltaire
2. Montesquieu
3. Diderot
4. Locke

'alles voor het volk, niets door het volk', een uitspraak van

1. Voltaire
2. Frederik de Grote
3. Lodewijk XIV

KA 28: Voortbestaan van het

1. sociaal contract denken en de daaruit voortkomende democratische revoluties in West-Europa en de Verenigde staten
2. driestanden systeem en versteviging van het goddelijk recht (droit divin) en absolute monarchieën
3. ancien regime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (Verlicht absolutisme
4. verlicht absolutisme ten tijde van het Ancien regime

Van welke twee basisprincipes gaan eigenlijk alle verlichters uit?

1. gelijkheid
2. sociaal contract
3. democratie
4. vrijheid

Stel je krijgt een bron over het afschaffen van de standensamenleving. Welk idee uit de Verlichting past daar dan bij?

1. godsdienstvrijheid
2. trias politica
3. gelijkheid
4. verspreiden kennis

Het idee van de volkssoevereiniteit past het best bij

1. Montesquieu
2. Locke
3. Rousseau
4. Voltaire

Verlichtingsideeën - algemeen

Voor

1) verstand en rede gebruiken (rationalisme en empirisme)

2) voor religieuze tolerantie

3) voor volkssoevereiniteit

Tegen 

1) strijden tegen misbruik van kerk en staat:

2) tegen absolutisme 

3) tegen standensamenleving

Verlichte ideeën over godsdienst

Vrijheid en tolerantie

Scheiding van kerk en staat

Ideeën op het gebied van politiek

Verlichting (stroming uit de 18e eeuw waarin het verstand centraal staat)

Andere manier van denken:

- Mens staat centraal.

- De mens maakt zijn eigen geluk.

- Regeerders / koningen krijgen hun macht niet van god (oude gedachtegang), maar van het volk.

Als er dus niet wordt geregeerd in het belang van het volk, mag het bestuur / een koning dus worden afgezet door het volk.

De mens is van nature vrij en gelijk.

Rousseau over democratie

Rousseau:

• De wil van het volk moet leidend zijn in het bestuur van een land.
• Een koning volgt alleen zijn eigen wil en nooit die van de mensen.
• Het absolutisme moet daarom plaatsmaken voor democratie.

Idee over de samenleving

Mensen zijn van nature goed

Nodig = opvoeding en onderwijs

Dan wordt de wereld beter!

Ideeen over economie

Adam Smith 

iedereen voor zichzelf is beter voor iedereen

Marktwerking is beter dan een gecontroleerde economie