v4 literatuur de kunst van lezen en schrijven

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

1. Je kent de functies van literatuur en je realiseert je dat verhalen verschillend gelezen kunnen worden ( > leesmanieren)
2. Je kunt uitleggen welk belang literatuur kan hebben en wanneer functies van literatuur relevant zijn
3. Je kunt aanwijzen of onderzoeken welk belang of functie een specifiek werk heeft

Wat is literatuur voor jou?

Literatuur =

Letterenkunst

De kunst van het lezen en schrijven

(Aldus De Dikke Van Dale, 2015)

Functies van literatuur

Van elitekunst tot boeken voor alle mensen

Van literaire waarde naar ook literaire functies:

• persoonlijk: ontspanning, emotieverwerking, kennisvergaring van leven en  wereld, misstanden aan de kaak stellen, antwoord geven op vragen, genieten van stijl en de denkwereld achter het boek
• sociaal cultureel: uitbreiding woordenschat, taalgevoel, inzicht in de  cultuur (hoe staan wij in het heden en verleden)

Lees de tekst van Renate Dorrestein P.130). Wat zegt zij over de functie van literatuur?

Wanneer wordt taal kunst?

• voetbal, wetenschap muziek, kleding, foto's en tekst: allemaal uitingen van cultuur
• Als de aandacht van de toeschouwer, luisteraar of lezer wordt gericht op de uitdrukking/uitbeelding van een fenomeen en op de schoonheid daarvan

-> Kijk hoe de choreograaf Rudi van Dantzig van het voetbalspel van Marco van Basten 'een dans van een engel' maakte 

Wanneer is iets kunst voor jou?

Hemingway, kort verhaal:

Te koop: babyschoentjes, nooit gedragen

Kunst?

Literatuur

• Lezen van een literaire tekst, een roman of gedicht vraagt om een andere manier van lezen dan het lezen van een zakelijke tekst

• Een literaire tekst wordt ook anders geschreven dan zakelijke tekst

Wat zou er anders gaan?

Leg uit wat meerduidigheid is door een situatie te beschrijven

In literatuur draait alles om betekenis

Een literaire tekst heeft net zo veel betekenissen als lezers (meerduidig!)

Jouw (lees)ervaring, kennis en (lees)vaardigheid zijn van belang

De kunst van het lezen = de dialoog aangaan met de tekst

De literaire begrippen zijn daarbij behulpzaam als gemeenschappelijke taal

Leesmanieren 

Hangt samen met je leeservaring en leesbehoeftes

• Belevend (lekker ontspannend)
• Herkennend (je identificeert je met personages)
• Reflecterend (als je aan het denken gezet wilt worden)
• Interpreterend (als je op zoek gaat naar diepere betekenislagen)
• Poëticaal (als je literatuuropvattingen en literaire context wilt ontdekken) 

-> Leesmanieren zijn (bij meer literaire ervaring) te combineren

Schrijvers zijn geen dichters

Een dichter 'verdicht' een ervaring (maakt hem kleiner)

Een schrijver creeert een verhaal met een handeling (smeert de ervaring uit)

Leg uit wat meerduidigheid is door een situatie te beschrijven

opdrachtje

Maak vraag 6 op bladzijde 134

Argumenten over lezen