Inleiding in de palliatieve zorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Inleiding palliatieve zorg

Programma

- Voorkennis en (persoonlijke) ervaring in het verlenen van 

   palliatieve zorg   

- Kennis maken

- Verschillende fases in de palliatieve zorg en de daarbij 

   voorkomende symptomen

- Presentie theorie

- Feiten en Fabels over Morfine (interactief)

- Zorgpad Stervensfase

- Palliatieve sedatie 

- Euthanasie

Verschillende onderdelen worden toegelicht in een filmpje

Doel

Het doel van deze scholing is het verbreden van de kennis in de palliatieve zorg zodat deze toegepast kan worden in de praktijk.

- Herkenning van de verschillende fases zodat hierop geanticipeerd kan worden.

- Het toepassen van presentie 

- kennis over gebruik van morfine

- Kennis over palliatieve sedatie en euthanasie

Ik heb regelmatig te maken met palliatieve cliënten op de afdeling waar ik werkzaam ben

1. Ja
2. Nee
3. Nee, maar wel eerder op een andere afdeling

Palliatieve zorg is een thema dat regelmatig aan de orde is in het MDO en/of cliënt evaluatie

1. Ja
2. Nee
3. Soms

Wie ben je en waar werk je?

Wat versta je onder palliatieve zorg

Palliatieve fase

- Het moment waarop duidelijk wordt dat genezing niet (meer)       mogelijk is.

- Niet altijd makkelijk te markeren..., bij oncologische patiënten     vaak makkelijker dan bij chronische zieke.

- Markeren door de 'surprise question' van Murray

Wat is het verschil tussen de palliatieve fase en de terminale fase

Palliatieve zorg in combinatie met positieve gezondheid

Er volgt een indrukwekkend filmpje over de kijk op leven en doodgaan 

Presentie theorie (van Andries Baart)

Wat is presentie

1. Zorg dat je erbij bent (met je hoofd, lijf en handen)
   
2. Relatie opbouwen (professioneel met vriendschappelijke kenmerken)
   
3. Streef naar aansluiten (taal, niveau etc.)
   

        Met iemand zijn, er voor iemand zijn!

Wat zijn de meest voorkomende
ziektebeelden waar mensen aan komen te overlijden?

Morfine 

feiten en fabels

Morfine werkt niet verslavend

1. Ja, dat klopt
2. nee, dat klopt niet

Van morfine heb je steeds meer nodig

1. ja
2. nee

Morfine werkt levensbekortend

1. Ja
2. Nee

Morfine veroorzaakt
ademhalingsmoeilijkheden

1. Ja
2. Nee

Van morfine wordt je suf

1. Ja
2. Nee

Morfine heeft veel bijwerkingen

1. Ja
2. Nee

Symptomen 

Let op vier dimensies (integraal)

1. Lichamelijk

2. Psychisch

3. Sociaal

4. Spiritueel

Patiënten hebben gemiddeld last van zes symptomen tegelijkertijd!
 

Welke symptomen zijn passend bij de terminale fase?

Welke symptomen zijn passend in de stervensfase

(Ernstige)vermoeidheid

Pijn

Misselijkheid en braken

Dyspnoe

Obstipatie

Ileus

Angst

Delier

Depressie

Nauwelijks eten en drinken

Verminderde urineproductie

Snelle, zwakke pols

Koude en/of cyanotische extremiteiten

Spitse neus

Verminderd bewustzijn

Toenemende desoriëntatie

Hoorbare, reutelende ademhaling

Introductie Zorgpad Stervensfase

Vanuit het kwaliteitskader

*zorgdossier

*checklist

*evaluatie-instrument

Verdieping vind plaats in een andere module/scholing

Palliatieve Sedatie

• = Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn in de laatste levensfase

- continue sedatie

- kortdurend of intermitterend (bv `s nachts)

• Doel is het verlichten van lijden dmv verlagen van bewustzijn
• Bij ondraaglijk lijden door onbehandelbare (refractaire) symptomen

- arts bepaald vanuit professionaliteit of een symptoom onbehandelbaar is

- randvoorwaarde; het overlijden wordt binnen 1-2 weken verwacht

Besluitvorming wordt beïnvloed door veel factoren (opvatting over 'goed sterfbed', hoeveelheid symptomen, draagkracht-draaglast cliënt/mantelzorg, lichamelijke uitputting)

Aandachtspunten zorgverlener 

• Psychosociale zorg voor cliënt/bewoner en naasten.
• Voorlichting geven over sedatie, aan zowel cliënt/bewoner en naasten als overige   hulpverleners en betrokkenen over afspraak diepe sedatie? of mogelijkheid om wakker te   worden.
• Afspraken maken over 'afscheid' nemen

• Assisteren arts bij sedatie
• Verpleegtechnisch handelen - subcutane toediening (Midazolam via vlindernaald)     intermitterend of via pomp
• Evaluatie comfort cliënt/bewoner - start Zorgpad Stervensfase

Is hier sprake van euthanasie?

Is hier sprake van euthanasie

1. Ja
2. Nee

Continue sedatie versus euthanasie

Euthanasie

Opzettelijk levensbeëindigende handelen door een ander dan de betrokkene op diens uitdrukkelijke verzoek.

 

Zorgvuldigheidseisen arts:

•  Vrijwilligheid bij de patiënt
  
•  Herhaald en weloverwogen verzoek
  
•  Uitzichtloos en ondraaglijk lijden
  
•  Een andere arts moet geraadpleegd zijn (SCEN)
  
•  Arts moet melding maken, regionale toetsingscommissie zal toetsen of er zorgvuldig is     gehandeld

Als hieraan niet wordt voldaan is Euthanasie strafbaar