AF Les 5 Zenuwweefsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

AF Les 5 Zenuwweefsel

Lesinhoud

• Taken van het zenuwstelsel
  
• Algemene werking zenuwstelsel
  
• Indeling van het zenuwstelsel
  
• Anatomie zenuwweefsel
  
• Fysiologie van de zenuwweefsel
  
• Onderdelen van de hersenen
  
• Hersenvliezen
  
• Anatomie van de hersenen
  
• Fysiologie van de hersenen
  

Wat weet je al van het zenuwstelsel?

Indeling zenuwstelsel

• Anatomische indeling;
  

       - Centrale zenuwstelsel.

       - Perifere zenuwstelsel

•  Fysiologische indeling;
  

         - Vegetatieve (autonoom/onwillekeurige)

         - Animale (willekeurige)

CENTRAAL ZENUWSTELSEL

•  Hersenen

•  Ruggenerg

PERIFEER ZENUWSTELSEL

•  Hersenzenuwen 

•  Ruggenmergzenuwen 

Anatomische indeling

Centrale zenuwstelsel

Grote hersenen

Tussenhersenen

Hersenstam

Kleine hersenen

Ruggenmerg

Perifere zenuwstelsel

Hersenzenuwen

Ruggenmergzenuwen

Spinale ganglia

Grensstrengen

Zenuwweefsel

ZENUWCEL                                +                        STEUNCEL

(neuron)                                                                (gliacel)

                                                                                 

- motorische cellen                                         - astrocyten

- sensorisch cellen                                          - oligodendrocyten

- schakel cellen                                                 - microgliacellen

zenuwweefsel

Steuncellen (Neuroglia)

• Evenveel neuroglia als neuronen (zenuwcellen)
• Neuroglia hebben een essentiële rol bij de werking en de instandhouding van neuronen:

       - Voorzien van O2 en voedingsstoffen

       - Bescherming

Centraal zenuwstelsel -> gliacellen

Perifeer zenuwstelsel -> cellen van Schwann

BOUW ZENUWCEL

•  Cellichaam
• Celkern
•  Uitlopers = zenuwvezels = neurofibrillen

BOUW ZENUWSTELSEL

• Opgebouwd uit zenuwweefsel.

• Het zenuwweefsel is opgebouwd uit zenuwcellen = neuronen.

Zenuwcellen

• Dendrieten uitlopers met prikkels en impulsen naar cellichamen toe
  
• Neurieten/axonen kort prikkels van cellichaam af (lang)
  
• Gliacellen dienst als steun en bindweefsel
  

Soorten impulsen

• Gevoelsimpulsen van lichaam naar de hersenen
  
• Waarnemingsprikkel van zintuigen naar hersenen
  
• Bewegingsimpulsen van hersenen naar lichaamsdeel
  

soorten zenuwbanen

motorische zenuwbanen

sensorische zenuwbanen

SOORTEN ZENUWEN

• Sensibele zenuwen = gevoelszenuwen.
• Sensorische zenuwen: ontvangen zintuiglijke prikkels.
• Motorische zenuwen (zorgen voor beweging).
• Gemengde zenuwen (sensibel deel en motorisch deel).

ANIMALE ZENUWSTELSEL = WILLEKEURIG

Functies:

Prikkelbaarheid 

 Beweging

VEGETATIEVE ZENUWSTELSEL = AUTONOME ZENNUWSTELSEL = ONWILLEKEURIG

Functies:

Stofwisseling

• Groei
• Voortplanting

Onwillekeurige (autonoom of vegetatieve)

• Besturen van levensfunctie zoals hart, bloedvaten, nieren, klieren enz
  
• Sympathisch in actie kosten lichaam energie (katabole  verb
• Parasympatisch in rust evenwicht geeft kracht en herstel (anabole 

overzicht 

Wat hoort bij het centrale zenuwstelsel?

1. De hersenen en de hersenzenuwen
2. De hersenzenuwen en de ruggenmergzenuwen
3. Het ruggenmerg en de hersenen
4. Het ruggenmerg en de ruggenmergzenuwen

GROTE HERSENEN

Opgebouwd uit 2 helften = halfronden = hemisferen.

Iedere helft heeft 2 kamers.

De helften zijn met elkaar verbonden door de hersenbalk.

In de balk liggen associatievezels.

HERSENVLIEZEN

Om de grote hersenen zitten 3 hersenvliezen:

•  Zachte hersenvlies
•  Spinnenwebvlies
•  Harde hersenvlies

HERSENVOCHT

Zit tussen het zachte hersenvlies en het spinnenwebvlies.

Functies:

• Bescherming
• Toevoer van voedingsstoffen voor hersenholten
• Afvoer van afvalstoffen

FUNCTIES GROTE HERSENEN

• Bewustzijn
• Geheugen 
• Gevoel
• Willekeurige beweging

KLEINE HERSENEN

zijn via 3 takken verbonden met de hersenstam en via de stam met:

• De grote hersenen
•  Het ruggenmerg
•  Het inwendige oor

FUNCTIES KLEINE HERSENEN

• Coördinatie van houding en beweging.
• 
  
• Juiste dosering van prikkels naar de spieren

Wat hoort bij het centrale zenuwstelsel?

1. De hersenen en de hersenzenuwen
2. De hersenzenuwen en de ruggenmergzenuwen
3. Het ruggenmerg en de hersenen
4. Het ruggenmerg en de ruggenmergzenuwen

HERSENSTAM

Ligt tussen de hersenen en het ruggenmerg

Functie: geleiden van prikkels van en naar:

• De grote hersenen
• De kleine hersenen
• Het ruggenmerg

VERLENGDE MERG

Is het onderste deel van de hersenstam

Hierin liggen:

•  Het ademcentrum.
•  Het hartcentrum.

Welke orgaanstelsels zie je hier?

Uitscheidingsstelsel

Ademhalingsstelsel

Circulatiestelsel

Spijsverteringsstelsel

Zenuwstelsel

RUGGENMERG

Ligt in het wervelkanaal

Ter hoogte van de 2e lendenwervel gaat het ruggenmerg over in een afzonderlijke bundel zenuwen = paardenstaart

(ligt nog wel in de wervelkolom).

Om het ruggenmerg zitten ook 3 vliezen.

GRIJZE STOF RUGGENMERG

De grijze stof heeft als functie het verwerken van informatie

Zit aan de binnenkant.

WITTE STOF RUGGENMERG

de witte stof de communicatie tussen de zenuwcellen verzorgt.

Zit aan de buitenkant.

 

DE WEG VAN EEN PRIKKEL BIJ REFLEX

Prikkel komt binnen via de achterwortel en wordt door schakelcellen overgezet op de voorwortel.

De hersenen worden overgeslagen.

Waaruit bestaat de buitenste laag van de grote hersenen?

1. Uit grijze stof.
2. Uit witte stof.

HERSENZENUWEN

• Nervus trigeminus = drielingzenuw = 5e hersenzenuw.
• 
  
• Nervus facialis = aangezichtszenuw = 7e hersenzenuw.

• Nervus Vagus = nervus parasympaticus = zwervende zenuw = 10e hersenzenuw.

RUGGENMERGZENUWEN

Het zijn allemaal gemende zenuwen.

Ze vertakken zich in:

•  Grote tak voor de voorkant 
•  Kleine tak voor de achterkant
• Ingewandtak

Welk zenuwstelsel staat onder invloed van onze wil?