Les 7

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Verdeling

Vroeg Renaissance  1400-1500 (Botticelli & Donatello)

Hoog Renaissance   1500-1520 (da Vinci, Michelangelo, Titiaan & Rafaël)

Maniërisme               1520-1600: (Palladio & Cellini)

Les 7

• Dans en drama
• Elizabethaans theater
• Shakespeare
• Muziek in de renaissance

Hofdans

• Scheiding tussen hoofse dans en volksdans. Hoofse dans vereist kennis etiquette + bepaalde technische dansvaardigheden
• Hoofse dans = gezelschapsdans sociale aspecten (ontmoetingen, plezier) van belang
• Balletti; ruimtelijk en theatraal

Vincente Smamozzi, die het theater afbouwt, past principe van perspectief toe!

Vitruviaans theater

Wat weten we nog over het klassieke toneel?

Klassieke drama structuur

• Expositie 
  
• Conflict
  
• Motorisch moment
  
• climax 
  
• catastrofe
  
• peripetie
  

Eenheden Aristoteles

• Eenheid van tijd
• Eenheid van plaats
• Eenheid van handelen

Soorten stukken

• Tragedie
• Commedie

Herhaling

Commedia dell'arte

Commedia Dell'Arte

• Italiaans (volks) theater
  
• Improvisatie theater
• Komt aan het hof
  
• Gemaskerd
• Hoofdplot
• Vaste herkenbare karakters

• Banketten en op straat 

Shakespeare (en beroemde werken)

Moderne films of series die gebaseerd zijn op de stukken van Shakespeare?

Het theater in Engeland

Waarom heet het Elizabethaans theater?

Vrouwelijke rollen werden gespeeld door jongens of mannen met hoge stemmen. Waarom?

Het theater in Engeland

• Vaste theaters
• The King's Men (gezelschap)
• The Globe
• Openluchttheaters

The Globe

Beschrijf wat je ziet: overeenkomsten en verschillen met het Vitruviaanse theater? 

The Rose

Wat weten jullie van de muziek in de renaissance?

De muziek liep achter ten opzichte van de schilderkunst

Hoe noem je iemand die kunst koopt/de opdracht geeft om kunst te maken en kunstenaars financieel ondersteunt?

Hoe verspreidt/verspreidde muziek zich...

• Tegenwoordig?
• In de Middeleeuwen?

In de Renaissance wetenschappelijke ontwikkelingen. Welk uitvinding zou belangrijk zijn geweest voor het verspreiden van (blad)muziek?

Boekdrukkunst

• Eerste muziekdrukken verschijnen rond 1500 in Venetië

• Bladmuziek beschikbaar in grote oplage en betaalbaar voor meer mensen, dus muziek niet langer alleen voor adel en kerk! 

• Muziekbundels voor thuisgebruik

Hoe veranderde de positie van de componist?

Positie van de componist

• Zijn muziek kon overal worden gespeeld, niet alleen aan hof van opdrachtgever
• Financieel minder afhankelijk hierdoor
• Veel mensen kunnen zijn muziek horen. De componist krijgt meer roem en een hogere status!

Orlando di Lasso

stem 1

stem 2

stem 3

stem 4

SOPRAAN

ALT

TENOR

BAS

Cantus Firmus

Basismelodie van lange noten, vaak gezongen door de tenor (tenere = vasthouden) 

Eerst alleen gebaseerd op religieuze gezangen, later ook op wereldlijke liedjes

Wat wordt er bedoeld met a capella?

1. alleen instrumenten
2. alleen zangstemmen
3. zang en instrumenten
4. alleen fluitmuziek

Polyfonie en homofonie

Welk plaatje is polyfoon en welk plaatje is homofoon? 

Waarom? Leg uit

Polyfonie: de stemmen zijn gelijk en bewegen onafhankelijk van elkaar. Er klinken meerdere melodieën door elkaar heen

Homofonie: de stemmen hebben hetzelfde ritme en lopen gelijk op

Vlaamse polyfonisten

• Polyfone, vocale muziek die overheerst in Europa in de 14de tot begin 16de eeuw 
• Zuid-Nederlandse en Vlaamse componisten trekken naar de hoven in Italië om daar te componeren en muziek te maken. 

De Franco-Vlaamse school

• Meerstemmig
  
• Alle stemmen zijn gelijkwaardig
• Hergebruiken van bestaande melodieën
  
• Vaak 1 muzikaal thema dat steeds wordt herhaald in verschillende variaties (=door-imiteren)

Kenmerkend voor Franco-Vlaamse school

1. Polyfoon
2. Homofoon

1. Polyfoon
2. Homofoon

1. Polyfoon
2. Homofoon

Wat was het gevolg van de contrareformatie op de muziek?

Monodie: eenvoudige solozang met een begeleiding in akkoorden door een instrument

Huiswerk 08/06: lezen blz. 46 t/m 50 (inleiding barok)