Par 7.1 Tijd is geld

• Economie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Goedemorgen / middag

• Ga rustig zitten, doe je jas uit, pak je spullen en zet je computer aan.
• Log in op de lessonup.app en vul je eigen naam in.

Agenda les

• leerdoelen par 7.1
• uitleg par 7.1 
• oefenen met opgaven par 7.1 via lessonup
• zelf aan de slag

leerdoelen par 7.1

• Je kunt in eigen woorden menselijk kapitaal omschrijven
• Je weet waarom rente de prijs van tijd is bij lenen en sparen en kunt de prijs van tijd berekenen  en beredeneren.
• Je kunt in eigen woorden het verschil tussen nominale en reële rente omschrijven en kunt de reële rente berekenen.
• Je kunt een indexcijfer berekenen.

Waar denk je aan bij
investeren in
menselijk kapitaal?

Menselijk kapitaal: de kwaliteit van de productiefactor arbeid.

Dus investeren in menselijk kapitaal is een studie c.q een cursus volgen.

Vraag evt naar de productiefactoren (KANO)

Wat heb je liever?
Nu € 400,- of over een jaar € 410,-?

Sparen en rente

Sparen:

• Het uitstellen van consumptie.
• Het niet bestede geld wordt tegen rente op spaarrekening gezet.

Rente:

• Geeft de prijs van de tijd weer.
• Bij lage rente moet je langer sparen dan bij hoge rente

Ruilen in de tijd: Lenen

Ruilen in de tijd: Sparen

Termijnbedrag= rente + aflossing =€113

in bovenstaand voorbeeld

van € 2.498,-

Vraag 10: werknemers betalen in de loop van hun werkzame leven gemiddeld minder pensioenpremie dan ze later als uitkering terugkrijgen. De prijs van tijd is de oorzaak.
Leg dit uit.

Koopkracht 

spaargeld

Nominale rente:

Is de rente waarmee de banken adverteren.

Reële rente: (= koopkracht spaargeld)

is de nominale rente gecorrigeerd voor de inflatie.

Inflatie:

Geeft aan hoeveel procent de prijzen van goederen en diensten in een land gemiddeld zijn gestegen.

Vraag 11: Wanneer wordt het geld op een spaarbankboekje minder waard in koopkracht?

1. Als de rente hoger is dan de inflatie
2. Als de inflatie hoger is dan vorig jaar
3. Als de rente lager is dan de inflatie
4. Als de rente daalt

Uitleg bron 5 blz 214 havo en  vwo

Voorbeeld indexcijfers

	1/1/2014 (basis)	1/1/2015
Indexcijfer nominaal spaarbedrag	100	103
Prijsindexcijfer	100	102

Op 1/1/2014 is er € 3.000,- op een spaarrekening gestort met een rente van 3%. 2014 is basisjaar en dus is indexcijfer 100.

Een jaar later is het indexcijfer van het nominale spaarbedrag gestegen naar 100 + 3% = 103

Bij vorige sheet was in 2015 het indexcijfer van het nominale spaarbedrag 103 en het het prijsindexcijfer 102.
Is de koopkracht van het spaargeld gestegen of gedaald en met hoeveel procent?

Herhaling Formule koopkracht

• Koopkracht is de hoeveelheid goederen en diensten die met het inkomen gekocht kunnen worden.
• Koopkracht=
  % verandering nominale rente- % verandering inflatie
• als rente hoger is dan inflatie in een jaar stijgt de koopkracht
• als rente lager is dan inflatie in een jaar daalt de koopkracht

Zelf aan de slag

• Lees paragraaf 7.1
• Maak de opgaven van par 7.1 t/m opgave 16 online of in je schrift
• Leer de begrippen par 7.1