3.4 De WIC en Suriname

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Vandaag

• Bespreken Huiswerk 3.3
• Eerste uitleg 3.4
• Kort filmpje over de WIC
• Opdrachten maken

3.4 De WIC en Suriname

Tijdvak 6: Regenten & Vorsten

Lesdoel

Waar hield de WIC zich mee bezig en waardoor ontstond de trans-Atlantische slavenhandel?

slavenhandel

Portugal ontdekte dat je op de West-Kust van Afrika slaven kon kopen.

Slavernij/handel normaal in Afrika.

- krijgsgevangenen

- als straf

-door schulden

Afrikaanse vorsten bezaten duizenden slaven: statussymbool

Arabische kooplui kochten slaven voor Midden-Oosten en Noord-Afrika

Fort El Mina 

Afrikaanse stammen waren niet constant in oorlog, dus ook geen constante toevoer van slaven -> 

Portugal bouwde fort El Mina om slaven 'op te slaan'. Tot volgende schip naar Brazilië. Werken op suikerplantages daar.

Brazilië

Zes jaar na de bouw van Nieuw Amsterdam op Manhattan veroverde de WIC plantagekolonie Brazilië, inclusief de slavenplantages (1630). Johan Maurits van Oranje werd er gouverneur. Omdat er steeds nieuwe slaven nodig waren, veroverde de WIC ook slavenfort El Mina op de westkust van Afrika.

Portugal en Spanje wisten: in Amerika geld verdienen: plantages aanleggen van suikerriet, katoen, tabak en koffie.

Als Nederland Brazilië verovert:

- Nederlanders wilden er niet wonen

- Portugezen stonden niet te wachten op protestante Nederlanders

Na 20 jaar geeft WIC op. Wel ervaring in de slavenhandel. Kon je opkopen van Portugal.

Goedkoper was de slaven zelf te halen:

- verovering van Fort Elmina.

Trans-Atlantische slavenhandel

Slavenforten woonden NL WIC ambtenaren: kochten 

slaven van Afrikaanse slavenmakelaars.

- betaling: goud, zilver, vuurwapens, kleding en katoenen

stoffen.

Slaven werden naar Curaçao getransporteerd:

verdeelstation voor slaven.

Op terugweg naar Republiek namen ze vanuit 

Amerika katoen, suiker, tabak en koffie mee.

Schepen varen in een driehoek: driehoekshandel

5% van inkomen Republiek

Slavenhandel

Ziekte en dood

20% van slaven overleefden de overtocht niet.

Sterfte was niet hoger dan sterfte bij scheepsbemanning:

- men wilde 'koopwaar' in leven houden.

Afrikanen besmetten de bemanning met Afrikaanse ziekten en werden zelf ziek van EU virussen.

Slavenmarkten

• De tot slaaf gemaakten die het overleefden werden verkocht op slavenmarkten
• Daar werden de tot slaaf gemaakten 'opgepoetst' om er goed uit te zien.
• Ze waren niet goedkoop: ongeveer 200 gulden. Dat zou tegenwoordig ongeveer €2000 zijn. Voor die tijd waren dit enorme bedragen.
• ...maar eigenlijk kocht je dus een mens voor een paar duizend euro...

Slaven

• Slaven waren duur = dus belangrijk om ze gezond te houden -> 20% overleefde overtocht niet = hetzelfde als de scheepsbemanning -> maakten elkaar ziek met ziektes.
• Op slavenmarkten werden slaven gebrandmerkt = eigendomsbewijs
• Constant nieuwe slaven nodig door wrede behandeling en inheemse en Europese ziektes.
  

Geen gewetensbezwaren

Weinig mensen tegen slavernij:

- katholieke en protestantse kerken waren niet tegen slavernij;

- ze beredeneerden dat mensen met donkere huiskleur geen ziel hadden en dus daarom niet als mens beschouwd hoefden te worden.

Dominee: slavernij is niet tegenstrijdig met de christelijke vrijheid.

Aan de slag

Maak van 3.4B opdracht 1 t/m 9

De wereldeconomie

De wereldeconomie

Door alle handel onstond een wereldeconomie en konden producten overal terecht komen.

Wereldeconomie

• Wereldeconomie: Een economie waarin landen van over de hele wereld producten aan elkaar verkopen.
  

• Handel tussen Europa, Azie, Afrika en Amerika
• Eng zo jaloers: wet aangenomen: Acte van navigatie 1651. Alleen Eng schepen goederen van en naar Eng vervoeren of schepen van land van herkomst.

Wereldeconomie  en concurrentie

- Acte van Navigatie 1651

Hierdoor zeeoorlogen tussen de Republiek en Engeland

- Na de Tweede Engelse Zeeoorlog (1665-1667), Vrede van Breda:
Engeland kreeg Nieuw-Amsterdam (het latere New York) en Nederland kreeg in ruil daarvoor Suriname

SIC FINES NOSTROS, LEGES TVTAMVR, ET VNDAS

Je ziet de Leo Batavus, de Nederlandse leeuw. Wat wilde de Republiek met deze penning laten zien?

Nieuw-Amsterdam

De stad New York is door Nederlanders gesticht. Het werd toen Nieuw Amsterdam genoemd. later werd deze stad geruild tegen de kolonie Suriname. De Engelsen veranderden de naam naar New York.

Plantagekolonie Suriname

1667: WIC ruilt Nieuw-Amsterdam (New York) tegen Suriname met Engelsen.

• Nederland koloniseert het vruchtbare land > plantages
  
• WIC > Afrikaanse slaven naar Suriname > goedkoop, veel geld te verdienen aan plantageproducten.

Theorie

Een groep marrons zijn gevluchte slaven die vanuit het oerwoud de plantages aanvielen om andere slaven te bevrijden.  

Monument Slavernijverleden

Ketikoti

Afschaffing slavenhandel en slavernij 

KetiKoti: 1 juli 1863 

Slavenhouders werden gecompenseerd, verlies van inkomsten. Slaven niet.

Vrijgelaten slaven wilden niet voor Nederland werken.

Contractarbeiders uit Nederlands-Indie en India gehaald

Er zijn mensen die willen dat de afbeelding op de Gouden Koets verdwijnt. Ook zijn er mensen die juist willen dat de afbeelding blijft zoals die is.

Kun je bedenken welke argumenten de voor- en tegenstanders geven voor hun standpunt?

Sporen van de slavernij zie je terug in bepaalde tradities. Je hebt vast wel een de ceremonie tijdens Prinsjesdag gevolgd. De koning en koningin rijden dan in de Gouden Koest. 

Het zijpaneel van de koets is geschilderd door Nicolaas van der Waay. De afbeelding, 'Hulde der Koloniën', toont halfnaakte Afrikaanse en Indonesische mannen die tropische waren aanbieden aan het koningshuis.

Bekijk met de leerlingen de schildering 'Hulde der Koloniën' op het zijpaneel van de Gouden Koets. Lees met de leerlingen de tekst onder de hotspotbutton. Bespreek met hen de volgende vraag:

• Er zijn mensen die willen dat de afbeelding op de Gouden Koets verdwijnt. Ook zijn er mensen die juist willen dat de afbeelding blijft zoals die is. Kun je bedenken welke argumenten de voor- en tegenstanders geven voor hun standpunt?

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton:

Sporen van de slavernij zie je terug in bepaalde tradities. Je hebt vast wel een de ceremonie tijdens Prinsjesdag gevolgd. De koning en koningin rijden dan in de Gouden Koest. Het zijpaneel van de koets is geschilderd door Nicolaas van der Waay. De afbeelding, 'Hulde der Koloniën', toont halfnaakte Afrikaanse en Indonesische mannen die tropische waren aanbieden aan het koningshuis.

Aan de slag

Maak van 3.4B opdracht 10 t/m 15