5.1 De Renaissance

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De opkomst van het protestantisme leidt tot de stichting van een Nederlandse staat

5.1 De Renaissance

Lesdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• Twee oorzaken van het veranderend mens- en wereldbeeld noemen
• Uitleggen waarom de renaissance in Italië begint
  
• Uitleggen op welke manier wetenschap invloed heeft op de kunst
• Uitleggen waarom in deze periode de kritiek op de kerk groeit
  

Kenmerkende aspecten

Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.

  

De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.

Renaissance

• Betekent: wedergeboorte van de Griekse en Romeinse kunst en cultuur

• Periode tussen ongeveer 1450-1600

• Ontstaan in Italië
• Verschuiving van 'memento mori' naar 'carpe diem'
• Door groeiende welvaart meer wetenschap
• Teksten uit de oudheid worden bestudeerd --> humanisme
  

Waarom in Italië? (1)

• Veel overblijfselen uit de Romeinse tijd

• Kruistochten leidde tot handel: meer geld en contacten met andere culturen 
  

• 1453: Val van Constantinopel; Oost-Romeinse Rijk wordt veroverd door de Turken ->  christelijke geleerden vluchtten naar Italië

Waarom in Italië? (2)

• Rijke Italianen willen kunst bezitten genieten van het leven

• Kunstenaars krijgen goed betaald; kunst niet enkel een ambacht (handtekening)

• Kunst wordt daardoor steeds beter

Het orgineel:

rond 120 na Chr.

Een kopie:

rond 1580 na Chr.

Havo-eindexamenvraag 2022 tijdvak 1 

Andrea Odoni (1488-1545) wordt door de elite van Venetië uitgesloten van hoge bestuursfuncties. Met dit schilderij wil Odoni zijn status verhogen op een manier die past bij de zestiende eeuw.

4p 3 Noem twee kenmerkende aspecten uit de zestiende eeuw en verklaar daarmee telkens waardoor Odoni met dit schilderij zijn status kan verhogen.

Let op: je mag een kenmerkend aspect maar één keer gebruiken. 

Noem twee kenmerkende aspecten uit de zestiende eeuw en verklaar daarmee telkens waardoor Odoni met dit schilderij zijn status kan verhogen.
Let op: je mag een kenmerkend aspect maar één keer gebruiken.

Kenmerken van de Renaissance-kunst (1)

• Wedergeboorte van de Griekse- en Romeinse kunst/cultuur

• Realistisch

• Veel details

• Emotie

• Perspectief (weergeven van diepte)

Kenmerken van de Renaissance-kunst (2)

• Thema’s: Griekse/Romeinse mythen/sagen, maar ook Bijbelse verhalen en portretten / huiselijke thematiek
  

• Naakt
  

• Observeren, dan pas schilderen

• Wetenschap in kunst

Kunst
Middeleeuwen

1. Geen goede symmetrie, verhoudingen en perspectief

2. Kunstenaar niet belangrijk

3. Religieuze onderwerpen, kerk meestal opdrachtgever

Kunst
Renaissance  

1. Wel juiste symmetrie, verhoudingen en perspectief 

--> wetenschap!

2. Kunstenaar centraal: vaak te zien op kunstwerk

3. Verschillende onderwerpen en opdrachtgevers

Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van wetenschappelijke belangstelling

Oorzaken:
1. Door kruistochten komt er kennis en handel vanuit het Midden-Oosten
2. Door groeiende welvaart is er meer geld om te investeren in kunst en wetenschap
Gevolgen:
1. Ontstaan humanisme

2. Groeiende kritiek op de kerk

3. Andere mentaliteit; carpe diem

Hernieuwde belangstelling voor de klassieke oudheid

Oorzaken:
1. Door kruistochten komt 'verloren' kennis uit de oudheid weer naar Europa
2. Ruines in Italië wekken nieuwsgierigheid
Gevolgen:
1. Bestudering van oude teksten leidt tot meer wetenschap en kritiek op de kerk
2. In de kunst klassieke thema's, meer perspectief en details, positie van kunstenaar veranderde

Botticelli, De geboorte van Venus
Leg uit bij welk kenmerkend aspect uit dit hoofdstuk deze bron het best past.