Herhaling leerstof

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 1

• Deze les: Herhaling H. 1 t/m 7 - PWW 3 - MN

• Vrijdag: Laatste kans voor vragen + oefentoets maken + leren

Welkom klas v1B

Instructie:

• Zitten op vaste plekken (lokaal v106) 
• Tassen in de vakken
• Chromebook, aantekeningenschrift + etui op tafel 

Deze les: Voorbereiding PWW

• Hoofdstukken doornemen/herhalen 
• Per hoofdstuk een quizje

• Klaar? = Zelfstandig verder aan leerwerk PWW 3 

Toerisme

De definitie van toerisme is volgens het algemeen Nederlands woordenboek: 'Het reizen ter ontspanning'.

Duurzaamheid is het zorgen voor evenwicht tussen mens, milieu en economie om de aarde niet uit te putten.

Voordelen toerisme: geld verdienen, ontspanning

Nadelen toerisme: Uitstoot CO2, vervuiling

Naast dat toerisme voor de inwoners en de omgeving nadelig kan zijn, heeft toerisme wereldwijde gevolgen. Zo dragen alle uitlaatgassen die geproduceerd worden door vliegtuigen, auto's en boten bij aan het versterkte broeikaseffect.

Duurzaam reizen door:

Duurzaam toerisme is een vorm van toerisme waarbij bewust rekening wordt gehouden met bescherming van het milieu, de natuur, cultuur en soms ook met mensenrechten. Je zorgt ervoor dat je keuzes maakt, bij het organiseren van je reis, waarbij de omgeving zoveel mogelijk in tact blijft.

Er zijn verschillende manieren van duurzaam toerisme. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan het vervoersmiddel dat je kiest, reizen op de fiets is beter dan reizen met de auto. Daarnaast kun je op reis lokale producten kopen, plastic opruimen, drinkflessen hergebruiken en nog veel meer.

Biologisch afbreekbaar: kan worden afgebroken door de natuur

Niet-Biologisch afbreekbaar: kan NIET worden afgebroken door de natuur

Hergebruiken: iets opnieuw gebruiken

Recyclen: iets klein/fijn maken en daarvan iets nieuws maken

dashboard.blooket.com

Schijf van vijf

Naast voldoende bewegen, positief denken, genoeg slapen en ontspannen is gezond eten ook erg belangrijk voor je lichaam. Gezond eten hoort ook bij innerlijke verzorging.

• Welke vijf vakken heeft de schijf van vijf?
• Waarbij helpt de schijf van vijf?

Voedingsstoffen & Voedingsmiddelen

Voedingsmiddelen:

Alles wat je eet of drinkt

Voedingsstoffen: 

zijn stoffen uit je voeding die het lichaam nodig heeft om te kunnen groeien, bewegen en gezond te houden.

Wat zit waar in?

Plantaardige producten

Dierlijke producten

Geen vlees van dieren eten

Helemaal geen dierlijke producten eten

Inwendige verzorging: bijv. gezond eten

Check vragen:

- Wat is het verschil tussen een voedingsstof en voedingsmiddel?

- Waarbij kan de schijf van vijf helpen?

- Welke vakken heeft de schijf van vijf?

- Wat is het verschil tussen plantaardige en dierlijke producten?

quizizz.com

De huid is opgebouwd uit 3 lagen:

• De bovenste laag is de opperhuid. bestaat uit de hoornlaag en kiemlaag. De hoornlaag slijt af en de kiemlaag vult aan.

• De laag eronder noemen we de lederhuid. Veel verschillende onderdelen te vinden hier.

• De onderste laag is het onderhuidse bindweefsel. Hier lopen bloedvaatjes en zintuigen en er is vet te vinden, beschermd tegen de kou.

Op temperatuur blijven

Heb je het warm?

-> Huid rood, bloedvaten wijder/meer a.h. oppvl., zweetklieren maken zweet

Heb jij het koud? 

-> Huid bleek, bloedvaten nauwer, kippenvel, rillen

• Warmtezintuigen: nemen warmte prikkels waar
• Koudezintuigen: Nemen koude prikkels waar

-> daardoor kunnen we het onderscheid maken tussen warm en koud. En warm en koud voelen.

Hoe ontstaat een puistje?

Talg = een vettige stof die de huid soepel houdt. 

Mee-eter = verstopte talgklier

Puistje = ontstoken mee-eter

Acne = medische naam voor puistjes

De zonkracht geeft aan hoe snel je verbrandt en na hoe snel je je moet insmeren. 

De straling die de zon uitzendt heet ultraviolette straling, ook wel UV-straling genoemd.

Zonder de juiste bescherming kan UV-straling schade aanrichten aan je huid. Teveel UV-straling kan zelfs huidkanker veroorzaken!

Beschermen tegen de zon?

• Smeren (juiste factor voor huidtype + vaak herhalen! )

• Weren (niet in de zon tussen 12:00 en 15:00)

• Kleren (bedenk je huid met kleding)

Je huid beschermt tegen de zon...

Jouw huid heeft iets super slims bedacht, zodat je een beetje wordt beschermd tegen de zon. Jouw huid maakt namelijk pigment aan. Pigment wordt aangemaakt in de kiemlaag. Dit gebeurt wanneer je huid wordt blootgesteld aan UV-straling.

Pigment bestaat uit korreltjes bruine kleurstof die ervoor zorgen dat de UV-straling niet te diep de huid binnendringt.

create.kahoot.it

Mengsels

Oplossing: oplosmiddel + opgeloste stoffen, helder/doorzichtig

Emulsie: bestaat uit twee vloeistoffen die niet in elkaar kunnen oplossen,troebel of gekleurd. 

Suspensie: een vaste stof in een vloeistof, kleine deeltjes zweven, lost niet op

Oplossing & Emulsie

Oplossing: In een oplossing zijn twee stoffen gelijkmatig door elkaar gemengd. Een oplossing is doorzichtig. Bijvoorbeeld limonade of suiker dat oplost in water.

Emulsie: In een emulsie zijn twee vloeistoffen pas gemengd door een derde stof, een emulgator.

Een emulsie is troebel. 

Een emulsie is bijvoorbeeld shampoo of pindakaas.

Sommige stoffen lossen niet op in water. Als je olie en water in een glas doet en gaat roeren, lost de olie niet op en blijft het op het water liggen. 

Het mengt zelfs niet met het water. De stoffen die niet oplossen in water, hebben een andere stof nodig, zodat de stoffen uiteindelijk wel kunnen mengen met elkaar.

Toch mengen..

Als je toch twee vloeistoffen wilt mengen die vanzelf niet mengen moet je een derde stof toevoegen: Emulgator 

Het soort mengsel dat dan ontstaat is troebel en heet een emulsie. 

Zeep is zo'n stof die ervoor kan zorgen dat er stoffen wel kunnen mengen die in eerste instantie niet kunnen mengen. 

Mayonaise is een voorbeeld van een emulsie. 

Schoonmaken

Wassymbolen:

dashboard.blooket.com

Bloed

Bestaat uit:

• Witte bloedcellen (aanval ziekteverwekker)

(vreetcel / geheugencel / antistoffen maken)

• Rode bloedcellen (vervoer zuurstof)
• Bloedplaatjes (korstje vormen)
• Bloedplasma (water + opgeloste stoffen)

Functies v.h. bloed:

• Vervoer van stoffen 
• Afweer tegen ziekteverwekkers
• Herstel van beschadigingen

Wondje

• Dichtmaken door -> Bloedstolling

Bij bloedstolling klontert het bloed en wordt het hard als het aan lucht wordt blootgesteld.

Bloedplaatjes en stollingseiwitten helpen bij het proces. 

• Fibrinogeen (stollingseiwit) -> spinnenweb  gemaakt van draden (fibrinedraden). Daarin blijven rode bloedcellen hangen en wordt er een muurtje gevormd. (als dat opdroogt = korstje)

Vaccinatie

Er wordt een verzwakte ziekteverwekker het lichaam in gespoten.

-> Jouw lichaam herkent dit als een indringer. 

Er worden antistoffen gemaakt die passen op de antigenen van de ziekteverwekker. 

Als je een keer het 'echte' virus binnenkrijgt, kan jouw immuunsysteem de ziekte herkennen en snel tegen het virus vechten. Daardoor word je niet/nauwelijks ziek als je het virus binnenkrijgt. Je bent immuun tegen de ziekte.

• Antigenen: herkenningspunten aan de buitenkant van een cel. Ziekteverwekkers hebben ook antigenen aan de buitenkant van een cel. (lichaam herkent vreemde antigenen)
  

• Antistoffen: stoffen, gemaakt door witte bloedcellen, die vast kunnen hechten aan de antigenen en zo de ziekteverwekker onschadelijk kunnen maken. 

Witte bloedcellen

1. Vreetcel → een witte bloedcel die de indringer (ziekteverwekker) op eet. 
2. Witte bloedcel die antistoffen maakt → Deze cellen maken antistoffen die op de antigenen van de ziekteverwekker passen. 
3. Geheugencellen → Als er antistoffen zijn gemaakt, onthouden deze cellen de antistoffen, zodat als de ziekteverwekker nog eens binnendringt, deze meteen kan worden vernietigd.

Door de geheugencellen word je niet meer ziek als je de ziekteverwekker nog eens binnen krijgt. Je lichaam heeft al antistoffen, doordat je ziek bent geweest. Je noemt dat ook wel dat je immuun bent tegen de ziekte.

Suspensie + Bezinken

Een suspensie bestaat uit twee stoffen (een vloeistof en een vaste stof) die langzaam uit elkaar gaan als je het laat staan (bezinken). 

Filtreren & Indampen

- Filtreren, hierbij wordt er met behulp van een filtreerpapier grotere stukjes uit het water verwijderd, omdat de grotere stukken in de filter achterblijven.

 

-Indampen, een manier van zuiveren waarbij er water verdampt en de andere stof die in het water zin (bijvoorbeeld zout) achterblijft.

quizizz.com

Deze doelen worden niet getoetst in de PWW