Herhalingsles

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Op reis

Mens & Natuur

1 havo

Periode 3

Regels

• Telefoons zijn verboden in de les! Toch gebruiken; inleveren en einde van de dag ophalen!
• Geen jassen en niet eten/drinken in het lokaal!
• Spullen in orde!
• Als ik aan het woord ben is het stil!
  
• Steek je vinger op! 
• Actieve werkhouding (geen spelletjes)

Programma tot toetsweek

• di 4 juni: werkvorm gekozen onderwerp
• woe 5 juni: uitlegkaarten afronden 
• di 11 juni: afronden werkstuk
• woe 12 juni: afronden werkstuk
• di 18 juni: theorie deel 1 herhalen 
• woe 19 juni: theorie deel 2 herhalen + maken oefentoets

Lesprogramma

• Opstart
• Theorie deel 1 herhalen
  
• Afsluiting 
  

Leerdoelen

• Je begrijpt de belangrijkste onderdelen van de theorie deel 1. 

Ontwerpcyclus

Hoofdstuk 1:

Duurzaam toerisme

Jullie reis moet duurzaam!

Waar denk je aan bij duurzaam?

Duurzaamheid = is het zorgen voor evenwicht tussen mens, milieu en economie om de aarde niet uit te putten.

Toerisme

Toerisme = Afreizen voor ontspanning naar een bepaalde plaats of een bepaald land.

- Is voor de bezoekers erg leuk, maar kan schadelijk zijn voor de omgeving.

Afval

Toerisme zorgt voor veel uitstoot en afval

Biologisch afbreekbaar afval = Afval wat door de natuur kan worden afgebroken (papier en GFT)

Niet biologisch afbreekbaar afval = wordt niet door de natuur afgebroken (plastic, colablikjes)

 

Hergebruiken/
recyclen

Hergebruiken = spullen opnieuw gebruiken (oud jampotje om dingen in te bewaren).

Recyclen = product vermalen tot grondstof dat uiteindelijk wordt gebruikt voor een nieuw product (plastic flesjes inleveren).

De oplossing?!

Duurzaam toerisme = een vorm van toerisme waarbij bewust rekening wordt gehouden met bescherming van het milieu, de natuur, cultuur en soms ook met mensenrechten.

Versterkte broeikaseffect

Hoofdstuk 3:

Verzorging

Verzorging

• Omgeving verzorgen: zorgen dat je omgeving schoon en hygiënisch is en blijft (stofzuigen, opruimen, afwassen).
• Uitwendige verzorging: de buitenkant van je lichaam verzorgen (douchen, tandenpoetsen).
• Inwendige verzorging: verzorging om gezond te blijven (gezond eten, bewegen, ontspannen).

 

Gezond eten

Schijf van 5: helpt jou om gezonder te eten.

• Hoe groter het vak, hoe meer je ervan moet eten/drinken

Voedingsmiddelen

Voedingsmiddelen zijn alles wat je eet en drinkt.

• Plantaardige voedingsmiddelen zijn afkomstig van planten (groente, fruit, rijst)
• Dierlijke voedingsmiddelen zijn afkomstig van dieren (vlees, melk, boter, ei)

Vegetarisch: dan eet je geen dieren. 

Veganistisch: dan eet je ook geen eieren of kaas.

Voedingsstoffen

Voedingsstoffen: zijn stoffen uit je voeding die het lichaam nodig heeft om te kunnen groeien, bewegen en gezond te houden.

Ongezonde eetstijl

• Diabetes (suikerziekte): lichaam kan de bloedsuiker niet in evenwicht houden. 
• Verhoogd cholesterol: te veel vettige stof, dat zich ophoopt in de bloedvaten. Bloedvaten raken verstopt.
• Hart- en vaatziekten: hartinfarct, beroerte, hartritmestoornissen en hartkrampen.
• Psychische problemen: depressiviteit, weinig zelfvertrouwen en een laag zelfbeeld. 

Eetstoornissen

• Anorexia nervosa: gebrek aan eetlust door een psychische oorzaak. Iemand voelt zich dik, terwijl diegene juist te weinig weegt.
• Boulimia nervosa: heftige ongecontroleerde eetbuien. Persoon spuugt vervolgens eten weer uit om niet aan te komen.

--> te weinig voedingsmiddelen!!

Je gezondheid

• Fysieke gezondheid: hoe gezond je lichaam is. (eet je wel genoeg, beweeg je genoeg?)

• Mentale gezondheid: hoe jij je voelt. (Voel jij je gelukkig?)

    

- Depressiviteit: aanhoudend negatief gevoel

Drugs

Middelen die je een prettig gevoel geven.

• Softdrugs: minder gevaarlijke variant (minder verslavend en minder schadelijk); Lijst 2 Opiumwet 

--> paddo’s, cannabis en benzodiazepinen

• Harddrugs: gevaarlijke variant (extreem verslavend); Lijst 1 Opiumwet

--> heroïne, cocaïne, MDMA, LSD en amfetamine

Gevolgen

• Korte termijn:   paniekaanvallen of bewusteloosheid
• Lange termijn: verslaving, lichamelijke en psychische klachten

Hoofdstuk 4:

Bescherming

Taken van de huid

    ziektes                              kou                               warmte

Huid

Huid bestaat uit 3 lagen:

1. Opperhuid: bovenste laag; bestaat uit de hoornlaag en kiemlaag.

     - Hoornlaag slijt steeds af

     - Kiemlaag vult cellen steeds aan

2. Lederhuid: middelste laag; hier liggen verschillende kliertjes.

3. Onderhuidse bindweefsel: onderste laag; hier liggen bloedvaten, zintuigen en vet.

Puistjes

• Verstopping van talgklier (talg = vettig stofje dat je huid soepel houdt)

UV-straling

Ultraviolette (UV-) straling = straling die de zon uitzendt

• Is schadelijk voor je huid

Huid maakt pigment aan in de kiemlaag.

• Beschermt de huid tegen UV-straling

De zon kan heel fijn zijn....

dashboard.blooket.com

Hoofdstuk 5:

Schoonmaken

Oplossing & Emulsie

Oplossing: 

• In een oplossing zijn twee stoffen gelijkmatig door elkaar gemengd. 
• Een oplossing is doorzichtig. 
• Bijvoorbeeld limonade of suiker dat oplost in water.

Emulsie: 

• In een emulsie zijn twee vloeistoffen pas gemengd door een derde stof, een emulgator (bijv. zeep).
• Een emulsie is troebel. 
• Bijvoorbeeld shampoo of pindakaas.

Hoe werkt zeep?

Hydrofiel: Houdt van water

• Water bindt aan hydrofiele kop

Hydrofoob: Bang voor water

• Vet bindt aan hydrofobe staart

Waarom maken we schoon?

1. Hygiëne
2. Persoonlijke redenen
3. Behoud van materialen
4. Veiligheid

Bij het schoonmaken is een vaste volgorde belangrijk:

• Van boven naar beneden
• Van schoon naar vies

Ergonomisch werken

Ergonomisch werken = veilig en gezond werken voor je lichaam

Wassymbolen

Schoonmaakmiddelen

niet mengen

Hoofdstuk 6:

Gezondheid

Immuunsysteem = leger van je lichaam

Bloed

• Rode bloedcellen: vervoeren zuurstof naar je cellen.
• Witte bloedcellen: beschermen je lichaam tegen infecties door ziekteverwekkers te doden.
• Bloedplaatjes: zorgen ervoor dat een wondje stopt met bloeden. 

Witte bloedcellen

Witte bloedcellen: beschermen je lichaam tegen infecties door ziekteverwekkers te doden.

1. Vreetcel: eet de ziekteverwekker op.
2. Antistofmaker: maken de ziekteverwekker onwerkzaam.
3. Geheugencellen: onthouden de antistoffen.

--> immuun

Antistoffen en antigenen

• Antigenen: zijn als het ware herkenningspunten aan de buitenkant van een cel (ID-kaart).
• Antistoffen: zijn stoffen die vast kunnen hechten aan de antigenen en zo de ziekteverwekker onschadelijk kunnen maken. 

Vaccin

1. Bij een vaccin wordt er een verzwakte ziekteverwekker in het lichaam gespoten.
2. Je lichaam herkent de ziekteverwekker en maakt antistoffen die passen op zijn antigenen.
3. Bij een volgende infectie komt je immuunsysteem snel in actie.

Verschillende technieken voor het scheiden van stoffen

             Bezinken                                           Filteren                                          Indampen

Mengsels

• Oplossing: twee stoffen zijn gelijkmatig door elkaar gemengd. Een oplossing is doorzichtig. (limonade)
• Emulsie: twee stoffen zijn pas gemengd door een derde stof (emulgator). Een emulsie is troebel.
• Suspensie: bestaat uit twee stoffen die langzaam uit elkaar gaan als je het laat staan. Gemengd is de suspensie troebel. (slootwater)

Oefentoets

Huiswerk

Schrijf op in je agenda: Maandag 24 juni

• Toets Mens & Natuur periode 3: op reis!

• Tips: 

1. Leer de theorie op de website.
2. Maak de oefenopdrachten van de huiswerkkaarten.
3. Neem de samenvatting (presentatie + leerdoelen) goed door.
4. Bekijk filmpjes over de onderwerpen op internet.

Tot de volgende les!