Burgers en bestuur

De Oude Grieken

Burgers en bestuur

     Onderwerpen:

• Griekse kolonisatie 
• Bestuursvormen 
• Democratie
  
  

Planning

Begrippen: 

• Stadstaten
• Monarchie
• Aristocratie
• Tirannie

• Leerdoelen
• Uitleg 
• Zelfstandig werken

Leerdoelen

•  Je kunt uitleggen waarom de Griekse kolonisatie leidde tot een bloeiperiode voor heel Griekenland.
•  Je kunt verschillende Griekse bestuursvormen noemen en beschrijven.
•  Je kunt de Atheense democratie vergelijken met onze huidige Nederlandse democratie. 

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Tijd van Jagers en Boeren

Elk tijdvak heeft een beeldmerk. Elk beeldmerk heeft twee plaatjes.

Kun je zien wat ze betekenen?

Wat weet je eigenlijk
van Griekenland?

Griekse 

stadstaten 

• Griekenland bestond nog niet als één land

• Er waren steden die als landen werden bestuurd: bijvoorbeeld met een eigen koning

• Zo'n zelfstandige stad heet een polis (stadstaat)

Griekse 

stadstaten 

• Poleis (meervoud van polis) worden op verschillende bestuurd

• Ze hebben wel vaak dezelfde 'Griekse' cultuur, taal en goden

• De bekendste poleis waren Athene en Sparta

De Agora

Wat is een stadstaat?

1. Een stad zonder omliggend platteland dat zichzelf bestuurd
2. Een stad met omliggend platteland die zichzelf bestuurd

Kolonies buiten Griekenland 

• Een kolonie is een gebied van een land buiten dat land

• Griekenland is door het droge klimaat en de rotsachtige grond erg onvruchtbaar (slechts 20% is geschikt voor landbouw)

• Een mislukte oogst betekende al snel een hongersnood

Kolonies buiten Griekenland 

• Sommige Grieken trokken weg, op zoek naar een beter leven

• Met schepen voeren ze over de Middellandse Zee naar andere gebieden om daar te gaan wonen

• Rond 750 v. Chr. hadden de Grieken kolonies in Spanje, Italië en Turkije

Kolonies buiten Griekenland 

• Tussen de kolonies en het 'moederland' ontstond zoveel handel dat de Grieken rond 550 v. Chr. geen nieuwe kolonies meer stichten.

• Door de Griekse kolonies raakte de mensen in het Middellandse Zeegebied bekend met de Griekse cultuur (zoals: mythologie, beeldhouwkunst, enz.)

Wat is een kolonie?

1. Een staat waar de burgers aan de macht zijn.
2. Een plaats waar een groep mensen zich vestigt
3. Zelfstandige staat bestaand uit één stad
4. Een staat waar de adel aan de macht is.

De Oude Grieken

Verschillende bestuursvormen

Monarchie

• Sparta was een monarchie

• Dit betekent dat een koning de macht heeft.  

Aristocratie 

• Bij een aristocratie is een groep rijke mensen aan de macht. 

Dus geen koning!

Tirannie 

Alleenheerser (staatsgreep)

Democratie

Het is de bedoeling dat het volk beslist.

Dit noemen we een democratie.

Demos= Het volk.

Cratie = Beslist. 

Video

Griekse staatsvormen

Opdracht

Maken opdracht 5b 

De Atheense 

democratie

• In Athene was het volk de baas. 
• Er werd gestemd over belangrijke beslissingen.
• Dat was niet altijd zo geweest...

Het volk beslist

• Ondanks Solon's wetten blijft het verschil tussen arm en rijk groot

• Arme Atheners hadden het zwaar en er kwamen nieuwe ruzies

• Rond 500 v. Chr. komt Kleisthenes met nieuwe wetten en voert een échte democratie in

Kenmerken van de Atheense democratie

• Atheense vrije mannen met burgerrecht mogen stemmen

• Directe democratie

• Volksvergadering (buiten)

• Ostracisme (schervenrechtbank) voorkomt teveel macht bij één persoon

• Onbetaalde baan

Democratie?!

• Niet helemaal...
• ...alleen mannelijke burgers (ongeveer 16% van de bevolking) 
• Vrouwen, slaven en vreemdelingen mochten niet meepraten.

Verschillen met de Nederlandse democratie

• Alle mannen en vrouwen >18 jaar

• Indirecte democratie

• Eerste en Tweede Kamer (binnen)

• Verkiezingen (meestal om de 4 jaar)

• Betaalde baan