B4 Het bloed/ B5 Weefselvloeistof en lymfe

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Thema 2 Transport

Basisstof 4

Het Bloed

Basisstof 5

Weefselvloeistof en lymfe

Verklaar de op- en neergaande beweging bij de grafiek van de bloeddruk.

Leerdoelen B4/ B5

• Je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies.
  
• Je kunt het proces van bloedstolling beschrijven en verklaren
  
• Je weet hoe complicaties bij bloedstolling kunnen worden voorkomen
• Je kunt de de kenmerken en functies van weefselvloeistof en lymfe toelichten

Bloedplasma

• Water met opgeloste stoffen en plasma-eiwitten
  - zuurstof, voedingsstoffen, afvalstoffen, regelende stoffen, beschermende stoffen, geneesmiddelen
• Lipoproteïnen gevormd voor transport moeilijk oplosbare stoffen
• Plasma-eiwit concentratie beïnvloedt osmotische waarde bloed en bloeddruk

Samenstelling van het bloedplasma

• water
  
• zouten
  
• bloedgassen
  
• plasma-eiwitten
  
• hormonen
  
• afvalstoffen
  
• voedingsstoffen

Bloedcellen

Ontstaan allemaal in het beenmerg (binas 84I):

• Rode bloedcellen
  
• Witte bloedcellen
  
• Bloedplaatjes

Rode bloedcellen

• Geen celkern
• Bevat hemoglobine
• Afbraakproduct is bilirubine
• Bloedarmoede
• Epo

Witte bloedcellen

• Witte bloedcellen (leukocyten) fagocyteren
• Lymfocyten produceren antistoffen

0

Het proces van bloedstolling

1. Samentrekking van spieren rondom bloedvaten

2. Bloedplaatjes hechten aan plaats van wond
3. Bloedplaatjes gaan ten gronde, stoffen komen vrij. De vrijkomende stoffen (fibrinogeen en stollingsfactoren) brengen een keten van reacties op. 
4. Fibrine vormt een netwerk van draden

Zie binas 84 O

0

Bloedplaatjes

• Bloedstolling
• Kleven vast aan beschadigde wand
• Vallen uiteen en stoffen komen vrij
• Samen met fibrinogeen en stollingsfactoren bloedplasma
• Protrombine omgezet in trombine
• Fibrinogeen omgezet in fibrine

Bloedstolling

Aan de slag

44, 46 t/m 48, 50 t/m 52

Lees context 'Blauw bloed' op p. 95 

maak 54

Klaar? 

Scan BS 5 Weefselvloeistof lymfe 

Maak 56 t/m 58 (gebruik de tekst + afbeeldingen van p. 97 t/m 99)

Weefselvloeistof & Lymfe

BS 5

Weefselvloeistof

• Hoge druk begin haarvat zorgt voor filtratie
• Grote eiwitmoleculen in haarvat blijven achter in het haarvat. Vocht gaat er wel uit dus osmotische waarde stijgt.
• Colloïd-osmotische druk zorgt voor absorptie (= drukverschil dat ontstaat door verschil in concentratie eiwitoplossing binnen en buiten bloedvat) 

Lymfe

• Niet alle weefselvloeistof terug haarvat in
• Lymfeknopen
• Rechterlymfestam en borstbuis

Binas 84G

Binas 84N

Oorzaken oedeem

 - Door het afsterven van cellen komen grote hoeveelheden eiwitten in de weefselvloeistof voor, waardoor de colloïd-osmotische druk van de weefselvloeistof stijgt

- Te weinig eiwit in het bloedplasma

- De lymfevaten kunnen verstopt raken

- Een te hoge bloeddruk, waardoor te veel weefselvloeistof uit het haarvat geperst wordt en te weinig weer teruggaat

Leerdoelen B4/ B5

• Je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies.
  
• Je kunt het proces van bloedstolling beschrijven en verklaren
  
• Je weet hoe complicaties bij bloedstolling kunnen worden voorkomen
• Je kunt de de kenmerken en functies van weefselvloeistof en lymfe toelichten

Aan de slag

0

https:

https:

Eventueel nog een andere uitlegvideo nodig?

0

https:

https:

https:

Iemand met bloedarmoede heeft te weinig...

1. Zuurstof in zijn bloed
2. Voedingsstoffen in zijn bloed
3. Hemoglobine in zijn bloed
4. Bloed

Dit bloedbestanddeel speelt een belangrijke rol bij de bloedstolling:

1. Rode bloedcel
2. Bloedplaatje
3. Witte bloedcel

Welke is geen hele cel?

1. Rode bloedcel
2. Witte bloedcel
3. Bloedplaatje

Bij welk type bloedcel hoort de volgende beschrijving:
Kleine ronde schijfjes zonder celkern

1. Rode bloedcel
2. Bloedplaatjes
3. Witte bloedcel

In de afbeelding zie je een...

1. Rode bloedcel
2. Witte bloedcel
3. Bloedplaatje
4. Hemoglobine

Welke witte bloedcel kan een ziekteverwekker 'opeten'?

1. lymfocyt
2. rode bloedcel
3. Bloedplaatje
4. fagocyt