Bewaken van kwaliteitszorg d.m.v. protocollen/ procedures/ richtlijnen (PD, vp lj 3)

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Bewaken van kwaliteitszorg d.m.v. protocollen/procedures/richtlijnen 

Huidige status PDCA:

• Plan: na analyse een goed plan maken waarin staat wat je wilt bereiken
  
• DO: uitvoeringsfase a.d.h.v. plan van aanpak
  
• Check: beoordeel of doelen zijn behaald
  
• Act: bijstellen omdat bepaalde doelen niet haalbaar bleken te zijn
  

Leerdoelen

1. Selecteert toepasbare protocollen, procedures en/of richtlijnen en past dit toe in het kwaliteitsproject óf in het diagnostische onderzoek;
2. Evalueert het gebruik van protocollen, procedures en/of richtlijnen in het kwaliteitsproject óf in het diagnostische onderzoek.

Waarom zijn standaarden en protocollen zo belangrijk?

Kwaliteit van zorg wordt vooral getoetst door de werkelijke situatie te vergelijken met de wenselijke situatie. Standaarden en protocollen zijn goede uitgangspunten voor het weergeven van zo’n werkelijke situatie.

Moet je een protocol altijd opvolgen?

1. Ja, daar is het een protocol voor
2. Nee, het is een advies, als je het zelf beter weet doe je het op jouw manier
3. Nee, het ligt eraan hoe actueel het protocol is
4. Ja, als je een protocol niet volgt, kan je ontslagen worden

Houd er rekening mee dat de inhoud van protocollen en richtlijnen voortdurend geëvalueerd worden, omdat dit actueel moet blijven. Verder moet je een protocol of richtlijn nooit klakkeloos volgen. Gebruik je gezonde verstand, want soms moet je een protocol juist niet direct volgen, bijvoorbeeld als je vermoedt dat het een verouderde versie is. Een protocol mag dus nooit een doel op zich zijn!

Soorten informatie in een protocol

Afhankelijk van het soort ligt de nadruk op één of meerdere aspecten:

• beschrijving van de doelen;
  
• beschrijving van de behoeften van de zorgvragers;
  
• beroepsinhoudelijke informatie over de manier waarop je de zorg moet uitvoeren;
  
• procedureel-organisatorische informatie.

Protocollen geven een exacte omschrijving van het handelen van zorgprofessionals. Ook bevatten ze vooral organisatorische afspraken over wat er wanneer plaats hoort te vinden.

VRAAG: Noem eens een protocol die je laatst nog hebt gebruikt?

Soorten protocollen

• Verrichtingenprotocol 
• Doelprotocol

In een verrichtingenprotocol staat beschreven welke handelingen op welke manier uitgevoerd moeten worden.

VRAAG: Waarom is een verrichtingenprotocol belangrijk?

Het voorkomt dat iedereen op zijn eigen manier gaat werken.

Een doelprotocol beschrijft geen handelingen, maar de doelen die je moet halen met een zorgvrager. 

Bijvoorbeeld: het waarborgen van privacy in een organisatie voor zorgvragers met een verstandelijke beperking. In het doelprotocol kan staan dat gordijnen bij de verpleging altijd gesloten moeten zijn en zaken die geheimhouding vragen, besproken worden zonder de aanwezigheid van andere zorgvragers.

VRAAG: Welk soort protocol zie je op de afbeelding? Verklaar je antwoord aan de hand van de theorie. 
VRAAG: Leg uit waarom het protocol invloed heeft op de kwaliteit van zorg.

--> Als iedereen zich aan het protocol houdt, worden onnodige kruisinfecties voorkomen. Zorg is kwalitatief beter als onnodige infecties voorkomen worden.  

Standaard

• Bevat de wenselijke situatie 
• Is de basis voor een protocol

Vraag: waarom werken verpleegkundigen vaak met protocollen en niet met standaarden?

Een standaard is een goed middel om de wenselijke situatie te benoemen. Het is dus min of meer de beschrijving van hoe het zou moeten zijn.

Standaarden geven een beschrijving van het perspectief van de zorggebruiker. In de standaarden wordt niet alleen de zorginhoud behandeld, maar ook de organisatie van zorg en de ondersteuning van het zelfmanagement.

 

VRAAG: Waarom werken verpleegkundigen vaak met protocollen en niet met standaarden?  

Protocollen zijn vaak concrete uitwerkingen van een standaard. Een standaard is de onderlegger van het protocol, waarin de wenselijke situatie beschreven wordt. Het protocol is het middel om die situatie te bereiken.

EXTRA INFO: Een standaard is de basis voor een protocol. In een protocol vind je praktische richtlijnen voor de zorgverlening. Een standaard beschrijft meer algemene uitgangspunten en kaders, die meestal verder uitgewerkt moeten en kunnen worden in een protocol. 

Wat is een richtlijn?

Kort gezegd is een richtlijn een document met aanbevelingen, gericht op de kwaliteit van zorg. 

Richtlijnen worden opgesteld door professionals voor professionals en bestaat uit een set van aanbevelingen die een leidraad vormen voor het beroepsmatig handelen. Voor richtlijnen is een leidraad voor kwaliteitshandelingen.

VRAAG: Noem eens een voorbeeld van een richtlijn? 

RIVM richtlijn 

Richtlijn Eetomgevingen van het voedingscentrum.

Hulpverleners hebben afspraken gemaakt over hoe ze de hulp die ze kinderen en jongeren bieden willen uitvoeren. Deze afspraken staan uitgelegd in dit filmpje; het is belangrijk dat jongeren weten wat hun te wachten staat en wat deze afspraken zijn.

Soorten richtlijnen

• Interdisciplinaire richtlijnen
• Monodisciplinaire richtlijnen
• 
  
• AGREE-II instrument (www.agreetrust.org)

Interdisciplinaire richtlijnen zijn veelal ontwikkeld onder supervisie van een medische specialistische vereniging en zijn te vinden op www.richtlijnendatabase.nl Deze richtlijnen zijn voor cliënten als professionals.

Monodisciplinaire richtlijnen hebben alleen betrekking op een bepaald specialisme. Er zijn verschillende websites met deze richtlijnen, zie bijvoorbeeld www.venvn.nl/richtlijnen

Om een richtlijn te beoordelen of toetsen is er een meetinstrument beschikbaar. Dit heet AGREE-II instrument. Het bestaat uit 23 vragen verdeeld over 6 domeinen, zie www.agreetrust.org

Opdracht

Ga naar www.richtlijnendatabase.nl of www.venvn.nl/richtlijnen  en kijk of er over jouw onderzoek richtlijnen zijn.

Beschikbare tijd: 4 minuten, daarna terugkoppeling welke resultaten je hebt gevonden

  

Waarvoor dient het AGREE-II instrument?

1. Voor het beoordelen van de methodologische kwaliteit van een richtlijn
2. Voor het zoeken naar kwalitatief onderzoek in CINAHL
3. Voor het opstellen van een evidence-based protocol.

De methodologie beschrijft je werkwijze voor je onderzoek.

De database CINAHL (Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature) bevat verwijzingen van artikelen uit vrijwel alle Engelstalige verpleegkundige tijdschriften en een aantal tijdschriften uit verwante vakgebieden, zoals fysiotherapie en logopedie.

Als basis voor een protocol wordt vaak gebruikt gemaakt van een

Een verpleegkundige maakt voor het verlenen van de zorg aan cliënten met Parkinson gebruik van de multidisciplinaire richtlijn. Voor het behouden van de motorische activiteit van de cliënt wil de verpleegkundige de Meerwaldtkaart bijhouden. In de richtlijn leest zij dat de Meerwaldtkaart niet wetenschappelijk is geëvalueerd. Mag de verpleegkundige de Meerwaldtkaart nog wel gebruikten, ondanks dat de waarde niet wetenschappelijk is geëvalueerd?

1. Ja, zij mag die nog wel gebruiken
2. Nee, ze mag die niet gebruiken

Ondanks dat de kaart niet wetenschappelijk is geëvalueerd, wil het niet zeggen dat het geen meerwaarde heeft

Een werkgroep heeft een nieuwe richtlijn opgesteld voor cliënten met multiple sclerose. De richtlijn moet geïmplementeerd worden. Wat zullen de beroepsgroep en organisatie die de richtlijn hebben opgesteld als eerste gaan doen?

1. In instellingen het gebruik van de richtlijn gaan monitoren
2. Over de richtlijn publiceren in vakbladen
3. Criteria opstellen waarmee gemeten kan worden of de richtlijn het gewenste resultaat heeft

Publiceren in een vakblad is een goede manier om de richtlijn te introduceren 

Verpleegkundige Sarah bladert door een multidisciplinaire richtlijn. Het valt haar op dat achterin zowel een patiëntenversie van de richtlijn zit als een aantal risicokaarten. Beide zijn als bijlage opgenomen. Wat is de functie van deze bijlagen?

1. Ze dienen als onderbouwing van de gegeven adviezen
2. Ze dienen als hulpmiddel in het proces van gezamenlijke besluitvorming
3. Ze zijn bedoeld als samenvatting van de richtlijn en kunnen zo tijd besparen

Johan wil weten hoe hij een arm-enkelindex moet meten. De juiste informatie vindt hij in een:

1. Zorgstandaard
2. Protocol
3. Richtlijn

Luuk verpleegt een cliënt met hartfalen. Luuk wil graag goede zorg leveren en raadpleegt daarom de multidisciplinaire richtlijn hartfalen. Welke uitspraak is waar?

1. De richtlijn is alleen gebaseerd op bewijs van hoog niveau (RCT’s)
2. Luuk moet de zorg leveren zoals in de richtlijn beschreven staat
3. De richtlijn bevat de voor- en nadelen van de verschillende zorgopties

Verpleegkundige Eva verpleegt een cliënt met een metabole aandoening die niet goed kent. Ze wil de cliënt leefstijladviezen geven. Ze wil deze adviezen afstemmen op de aandoening van de cliënt. Welk document kan Eva hier het beste voor gebruiken?

1. De multidisciplinaire richtlijn van de betreffende aandoening
2. Het instellingsprotocol over individuele voorlichting aan cliënten met een metabole aandoening
3. De zorgstandaard voorlichting geven aan individuen

Een verpleegkundige wil een nieuwe richtlijn invoeren. Haar collega’s zijn zeer vertrouwd met en gehecht aan de bestaande werkwijze.

Stelling: het implementeren van een nieuwe richtlijn is complexer naarmate de nieuwe richtlijn meer afwijkt van de bestaande werkwijze.

1. Juist
2. Onjuist

Een evidence-based richtlijn is gebaseerd op:

Wat vond je van deze les?

1. Leuk
2. Leerzaam
3. Saai
4. Niet leerzaam

Wat vind je van het gebruik van LessonUp?

https: