Hof H5 drama en muziek_ les 2

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

lesdoel

• Doornemen accenten voor de toetsweek
• Herhaling van de stof van H5
• oefenen met de theorie van H5
• nakijken en bespreken Hw opdrachten H5

welke van de huiswerkopdrachten van H5 ben je niet uitgekomen?

Wat te leren voor de toetsweek?

1. Hofcultuur in de zestiende en in de zeventiende eeuw
(H1 t/m H5) -> Nadruk ligt op H5

2. Cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw (H1 t/m H6) -> Nadruk ligt op  kunstanalyse vragen n.a.v. de analyse schema's 

Waar heb je nog een vraag over?

stukje herhaling

welke van de volgende fragmenten is kommedie- ballet?

Welke van de fragmenten is komedie- ballet?

1. eerste fragment
2. tweede fragment
3. geen van beide
4. beide fragmenten

theater en dansvormen

Naast het hofballet ontwikkelde zich nog twee andere dansvormen:

de balletopera - hierbij worden ballet en opera gecombineerd en hebben een gelijkwaardige rol

de balletkomedie/ komedieballet - hierbij ligt vooral de nadruk op het acteren

De ballet-komedie, zoals Le Bourgeois Gentilhomme, wijkt af van het traditionele hofballet.
Noem één belangrijk verschil.

verschil ballet komedie en hofballet?

• Hofballet ontleent de thema’s vooral aan de mythologie – ballet-komedie speelt (meestal) in op de actualiteit.
  
• Hofballet gaat uit van scènes/entreés en kent geen doorlopende handeling – ballet-komedie kent één verhaallijn.
  
• Hofballet wisselt de scènes/entreés af met divertissementen – in balletkomedies hebben alle disciplines te maken met de handeling.
  

Wat is een Divertissement?

1. Een muzikaal moment met alleen dans, zonder dat het verhaal verder wordt verteld
2. Een muzikaal moment met alleen dans, waarbij het verhaal verder wordt verteld
3. een muzikaal moment binnen de opera zonder dat het verhaal verder wordt verteld
4. een muzikaal moment binnen de opera waarbij het verhaal verder wordt verteld

Leg uit waarom Lully deze divertissementen invoegt in zijn (opera) stukken onder leiding van Lodewijk XIV?

waarom Lully deze divertissementen invoegt is omdat:

• Lodewijk XIV is zelf een verwoed danser en vindt dans een onmisbaar aspect van alle podiumkunsten.
  
• De dans geeft de hovelingen (die geen geschoolde zangers zijn) toch de gelegenheid aan het stuk deel te nemen.
  

hof balletten hebben verschillende functies; ze bieden vermaak aan het hof.
Ook maken ze de status en rangorde van de deelnemende hovelingen duidelijk. Buiten dat hebben deze balletten ook een politiek-strategische functie. Beschrijf twee van deze politiek-strategische functies van het hof ballet aan het hof van Lodewijk XIV

Twee van die politiek-strategische functies van het hof ballet zijn:

• Ze zijn propaganda voor het bewind van Lodewijk doordat ze de grandeur en rijkdom van de paleiscultuur tonen met Lodewijk als stralend middelpunt.
  
• De balletten zijn (vaak) allegorisch van karakter en laten de militaire en politieke situatie/overwinningen zien.
  
• De (min of meer) verplichte deelname van de adel bindt ze aan het hof van Versailles en brengt ze daarmee onder de politieke controle van Lodewijk.
  

Ontstaan van de opera

Wat weet je van Monteverdi?

Opera

• Tijdens de Barok ontstaat en ontwikkelt zich de opera tot een volwaardige kunstvorm. 
• In 1607 wordt L’orfeo van Claudio Monteverdi (wordt tegenwoordig beschouwd als de eerste ‘echte’ opera!) voor het eerst opgevoerd aan het hof van Mantua. 
• De prima prattica beschouwt Monteverdi als een oude stijl en hij kiest voor de seconda prattica. 

Claudio Monteverdi (1567-1643)

Pagina 60 Basso C

Welke van de volgende twee fragmenten is seconda prattica?

Welke van de 2 fragmenten is seconda prattica

1. eerste fragment
2. tweede fragment

Prima prattica

seconda prattica

gaat om de vorm - muziek/melodie staat voorop, deze is belangrijker dan de tekst (inhoud)

gaat om de inhoud - tekst is belangrijker dan de muziek

dissonanten niet gewenst 

Dissonanten worden juist wel toegepast, omdat ze kunnen helpen bij het verklanken en oproepen van emoties.

Meerstemmig – tekst is hierdoor vaak onverstaanbaar

Eenstemmig
(= monodie) – hierdoor is de tekst goed te verstaan 

In de Franse opera wordt de aristotelische structuur aangehouden. Er zijn vijf bedrijven en een eenheid van tijd en handeling. De eenheid van plaats wordt echter losgelaten om het muziektheater aantrekkelijker te maken.
Leg uit hoe het loslaten van de eenheid van plaats de opera’s aantrekkelijker maakt. Noem twee zaken.

Het loslaten van de eenheid van plaats maakt de opera’s aantrekkelijker omdat: 

• Het loslaten van de eenheid van plaats geeft de mogelijkheid de decors te wisselen en het publiek te verrassen met een totaal ander toneelbeeld.
  
• Het geeft de karakters de gelegenheid tijdens decorwisseling hun uiterlijk aan te passen en/of andere kleding aan te trekken. 

Wat is de affectenleer?

affectenleer

De affectenleer in de muziek geeft een richtlijn aan musici hoe via hun instrument een affect moet worden vertaald in muziek. Er wordt in onderwezen hoe je ‘vreugde’ speelt of ‘verdriet’.

Vernieuwingen die Monteverdi heeft toegepast in de opera zijn:

• volwaardig orkest (40 musici)
  
• happy endings
  
• het wisselen van sterk variërende decors
  
• samenspel van recitatieven (= vorm van zingend spreken en aria’s (= een lied, waarbij de zanger gevoelens en gedachten kan uitdrukken)
  
• dans toegepast
  
• het koor dient niet alleen maar voor begeleiding, maar krijgt ook een hoofdrol (De rol van het koor/rei geeft commentaar op hetgeen zich heeft afgespeeld)

hofopera en publieksopera

In de opera zijn twee verschillende genres te onderscheiden: de hofopera en de publieksopera. De laatste ontstaat als de belangstelling van het hof wegzakt. Monteverdi’s compagnon bezit een theater in Venetië waar het gewone publiek toegang toe heeft. 

De publieksopera is voor de componist als productie commercieel veel aantrekkelijker om te maken dan een hofopera.
Leg dit uit aan de hand van twee aspecten

De publieksopera is voor de componist als productie commercieel veel aantrekkelijker om te maken dan een hofopera omdat:

• De hofopera heeft maar een beperkt publiek. Publieksopera heeft veel meer betalende toeschouwers.
  
• Hofopera’s worden gemaakt voor een speciale gelegenheid zoals een feest en worden vaak maar een of enkele keren opgevoerd. Een publieksopera kan meerdere keren worden opgevoerd.
  
• De adel betaalt achteraf en is vaak traag van betalen of betaalt zelfs helemaal niet. Het publiek betaalt vooraf voor de toegang, wat meer financiële zekerheid geeft.
  
• Een publieksopera mag naar meer steden worden geëxporteerd. Mede door de decors voor de hofopera zijn erg kostbaar. In de publieksopera kan het allemaal eenvoudiger en kan het decor meereizen met de opera.
  

Wat is je het meeste bijgebleven van deze les. Noem minimaal 2 dingen

Tot slot

1. Alle accenten  voor de aankomende toets kan je terug vinden in de classroom

2. heb je behoefte aan meer uitleg/vragen maak met mij een (online) afspraak!

3. oefen met de powerpoints en de opgaven van Lambo