§5 Hoofd- en bijzaken

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Hoofd- en bijzaken

doelen:

• Ik kan onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken.
• Ik kan kernzinnen herkennen.

Wat gaan we doen?      

• uitleg hoofd- en bijzaken & kernzinnen, 
• zelfstandig aan het werk

Welke zin uit onderstaande tekst is de belangrijkste? Waarom?

Loflied op de oude liefdesbrief

In een van de oudste Nederlandse liefdesbrieven schrijft ene Maarten aan zijn geliefde: ‘Ic scijnke hu mijn herte, ziel ende lijf.’ In modern Nederlands: Ik geef me helemaal aan je over. Maarten bedacht zijn woorden waarschijnlijk zelf, wat in die tijd erg bijzonder was. Vroeger was het namelijk de gewoonte om het schrijven van liefdesbrieven aan een beroepsschrijver over te laten of iets te kopiëren uit een boek met voorbeeldbrief.

Controleren

 

Controleren

 

Controleren

 

Vul twee dingen in die je opvallen aan de verbale en non-verbale communicatie van Mart Smeets.

Antwoord

De zin die je moet kiezen, is de laatste: Vroeger was … met voorbeeldbrieven.

Daarvóór wordt een voorbeeld gegeven (de liefdesbrief van ene Maarten) en voorbeelden zijn niet het belangrijkste van een tekst.

hoofd- en bijzaken

Hoofdzaken:

De belangrijkste informatie in een tekst -> vind je vaak op voorkeursplaatsen (inleiding of slot).

Bijzaken:

Informatie die niet zo belangrijk is. -> ??

kernzin

• Hoofdzaak van een alinea. 
• Vaak eerste of laatste zin van de alinea.
• Soms tweede zin, eerste zin vormt dan een verband met de vorige alinea('s).

schema van een tekst maken

1. Lees de tekst goed door.
2. Onderstreep de hoofdzaken: let op de voorkeursplaatsen en kijk naar opvallend gedrukte woorden.

samenvatting maken

1. Lees de tekst goed door.
2. Onderstreep de hoofdzaken: let op de voorkeursplaatsen en kijk naar opvallend gedrukte woorden.
3. Neem kernzinnen en andere hoofdzaken over. Maak er een samenhangend geheel van. Gebruik signaalwoorden om verbanden aan te geven.

Hoofd- en bijzaken.
Wat is een hoofdzaak eigenlijk?

1. Hoofdzaken geven de belangrijke informatie over het onderwerp van de tekst.
2. Hoofdzaken geven minder belangrijke informatie.
3. Hoofdzaken maken de tekst iets duidelijker
4. Hoofd- en bijzaken bestaan niet.

Hoofd- en bijzaken:
Wat zijn bijzaken?

1. Uitleg
2. Toelichting
3. Voorbeelden
4. Feiten

Is de volgende zin een hoofd- of bijzaak?

De topsnelheid is 32 kilometer per uur, heel wat in die tijd.

1. hoofdzaak
2. bijzaak

Is deze zin uit de tekst een hoofd- of bijzaak?

Om te voorkomen dat ooit nog eens zo'n ramp zou plaatsvinden, werd na de watersnood snel begonnen met de Deltawerken.

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

Is deze zin uit de tekst een hoofd- of bijzaak?

Dankzij dit enorme project is ZuidwestNederland stukken beter beveiligd tegen overstromingen.

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

Welke leesstrategie pas je toe als je op zoek gaat naar de hoofd- en bijzaken?

1. Oriënterend lezen
2. Globaal lezen
3. Intensief lezen
4. Grondig lezen

Hoofd-en bijzaken staan nooit samen in één alinea.

1. waar
2. niet waar

Aan de slag

- Klassikaal maken we opdr 1

- Zelfstandig maak je opdr 2