Sessie 1

• Flex
• Secundair onderwijs

Slaaf van wat?

Sessie 1: De waarheid en cijfers over cocaïnegebruik: klasgesprek - presentatie - reportage Drugs Dus

Sessie 2: De waarheid en cijfers over alcoholgebruik. Wetgeving en strafregels en preventie (België, Portugal en Moldavië)

Sessie 3: Psychedelica in psychotherapie - Debatteren over eigen en andermans verslavingsgedrag a.d.h.v. wetenschappelijke onderzoeken

Sessie 1

 De waarheid en cijfers over cocaïnegebruik

Klasgesprek 'krantenartikels'

Deel 1: Cocaïne

onderwijs.hetarchief.be

Snuiven we binnenkort allemaal coke?

Wat weet je over cocaïne?

Cocaïne

Wat is cocaïne?

• Cocaïne is een stimulerend of opwekkend middel (oppeppende drug)
• De bladeren van de cocastruik: Colombia - Bolivië
• Na een eenvoudige chemische bewerking (cacaoplant - pasta - cocaïne hydrochloride)  verkrijgt men een fijn kristalachtig wit tot geelachtig poeder met een bittere smaak

Chemische structuur - zwakke base 

Het wordt op de markt gebracht als zout of als vrije base

Onderzoek Vlaanderen: maagzout of natrium bicarbonaat - ammoniak

Wat is cocaïne?

• Coke wordt meestal gesnoven, soms gerookt of ingespoten 
• Cocaïnepoeder wordt ook op het tandvlees gewreven, of in de anus of vagina aangebracht

Cocaïne vroeger

• Reeds in de oude culturen van Midden- en Zuid-Amerika ‘gebruikte’ men cocabladeren (4000 jaar oud - plant werd als goddelijk beschouwd)

• Tot op vandaag kauwen mensen op de bladeren om honger, pijn en vermoeidheid tegen te gaan, en tegen ademhalingsproblemen 
• De stof cocaïne werd in Europa in 1859 voor het eerst op chemische wijze vrijgemaakt
• Men gebruikte ze in de geneeskunde om patiënten plaatselijk te verdoven, en bij de behandeling van tbc en syfilis
• De jonge Freud gebruikte cocaïne tegen depressies (vooral vrouwen)
• In een militaire context werd het gebruikt om soldaten alert te houden

Cocaïne vroeger

• Cocaïne werd ook verwerkt in thee, wijn, spuitwater, neuspoeders enzovoort 
• Een bekende toepassing was de frisdrank Coca-Cola® (die sinds 1903 geen cocaïne meer bevat)
• Toen in de jaren 1890 bekend raakte hoe schadelijk cocaïne is, kwamen er geleidelijk aan in veel landen verbodsbepalingen en namen het medisch en industrieel gebruik snel sterk af
• Als drug werd cocaïne populair in de jaren 1920 en 1930, maar na de Tweede Wereldoorlog kreeg het concurrentie van synthetisch samengestelde amfetamines

Cocaïne nu...

• Cocaïne werd in de jaren 1960-1970 opnieuw een (dure) modedrug
• Door zijn hoge prijs circuleerde hij aanvankelijk vooral in kringen van kunstenaars, intellectuelen en de rijke jetset
• Samen met het ervan afgeleide crack raakte de drug in de Verenigde Staten stilaan in alle lagen van de bevolking verspreid. Ook in West-Europa is het gebruik van cocaïne sinds eind de jaren negentig toegenomen
• Door de hoge productie daalt de prijs en is cocaïne ook voor jongeren toegankelijk (2,5 euro per lijntje)

WAT DOET COCAÏNE MET HET LICHAAM?

• De effecten van drugs verschillen naar gelang het individu: conditie, gewicht, geslacht, verwachtingen...
• Cocaïne stimuleert het centraal zenuwstelsel, versnelt de hartslag en de ademhaling en verhoogt de bloeddruk
• Het veroorzaakt psychisch en lichamelijk een oppeppend effect, zonder dat het aan het lichaam energie toevoegt 

WAT DOET COCAÏNE MET HET LICHAAM?

• Gebruikers denken bijzonder ‘helder’ en zijn erg actief (productief) en alert, spraakzaam, euforisch en tegelijk kalm. Ze hebben alles ‘onder controle’ (= grote zelfzekerheid)
• Ze voelen zich opgewonden, ook seksueel. Inspanningen houden ze langer vol zonder tekenen van vermoeidheid of honger 
• Plaatselijk heeft cocaïne een verdovende werking/ pijn wordt minder snel gevoeld
• Een onderdrukt hongergevoel en vermoeidheid

HOE LANG WERKT HET?

• Bij snuiven: het effect is na enkele minuten voelbaar. Het

 piekeffect duurt 30 tot 45 minuten

• Bij spuiten: het effect is nog sneller voelbaar en duurt

 ongeveer 15 minuten

Risico's

• Uitputting
• Het wegvallen van remmingen, de praatzucht, het gevoel van ‘verhevenheid’ en de heldere ‘inzichten in de wereld’ kunnen tot arrogant en agressief gedrag leiden
• Bij zwaar gebruik komen hardnekkige jeuk en huidbeschadigingen frequent voor. Omdat men onderhuids ‘beestjes’ voelt, is er een onbedwingbare neiging om aan de huid te pulken en te krabben
•  Ontstekingen en abcessen veroorzaken, en besmettingen: hepatitis B, C, HIV (aids) en andere infectieziekten
• Grote hoeveelheden kunnen een cocaïne - vergiftiging veroorzaken. Dit kan resulteren in coma of de dood

Klasgesprek 'rangschikken'

Wat kan volgens jou echt niet?

Wat kan volgens jou wel?

Deel 2: Alcohol

Klasgesprek 'Hoe kijk jij naar alcohol?'

Drink jij af en toe alcohol?

ja, wekelijks

ja, maandelijks

ja, bij speciale gelegenheden

nee

Tijdens de feestdagen werd er alcohol bij mij thuis geserveerd?

ja

nee

Een glaasje alcohol tijdens de feestdagen hoort erbij?

eens

oneens

Een fuif (100-dagen) zonder alcohol zou ik minder leuk vinden.

eens

oneens

Mag een leerkracht alcohol drinken op een schoolfeest?

ja

nee

nee

In een sportkantine zou men geen alcohol mogen serveren.

eens

oneens

Zien drinken, doet drinken.

eens

oneens

Onderzoek VAD Vlaanderen

 Slechts 7% van de Vlamingen zegt dat alcohol essentieel is voor een geslaagde avond.

Niet alleen onze houding tegenover alcohol is aan het veranderen, ook de hoeveelheid alcohol die we drinken gaat omlaag.

De studententijd buiten beschouwing gelaten, geldt: hoe jonger, hoe minder alcohol er gedronken wordt.

Daarnaast geeft 1 op 4 Vlamingen ook aan dat ze het voornemen hebben om het komende jaar minder te gaan drinken.

En toch...

Alcohol is in onze maatschappij alomtegenwoordig, al is het geen ongevaarlijk product.

“Schol! Eentje op de gezondheid…” 

Het zijn woorden die vaak worden uitgesproken voordat we een glas alcohol drinken. Maar houdt dat eigenlijk wel steek? 

Wat is alcohol?

• is een verdovend middel (net als slaappillen en cannabis)
• ontstaat door de gisting van natuurlijke suikers in granen en fruit - natuurlijk product
• We onderscheiden drie grote soorten alcoholhoudende dranken: bier, wijn en sterke drank
• De concentratie alcohol in een drank wordt in België meestal uitgedrukt in graden
• Oorspronkelijk medicinale doeleinden

Alcohol vroeger

• Alcohol – het woord is van Arabische afkomst – voor het eerst geproduceerd en gebruikt in de Arabische wereld
• is de oudste en meest verspreide drug
• in het oude Egypte was bier een onderdeel van het voedingspatroon
• De oudste geschreven wetgeving over alcohol dateert van ongeveer 2000 voor onze tijdrekening en komt uit Babylon. 
• In de Middeleeuwen was bier hygiënischer dan water, dat vaak verontreinigd of besmet was

Alcohol vroeger

• Het gebruik van alcohol beleefde in de geschiedenis hoogten en laagten
• Een opstoot deed zich in het Europa van de 19de eeuw voor, toen grootschalige industrialisering gepaard gingen met toenemende alcoholproblemen
• Die resulteerden begin 20ste eeuw in strenge regelgevingen om alcoholmisbruik tegen te gaan en de opkomst van matigingsbewegingen
• De strenge wetgeving leidde dan weer tot illegale alcoholproductie op grote schaal en georganiseerde misdaad

En nu...

• De alcoholindustrie en -consumptie is in veel westerse landen een belangrijke economische sector
• Alcohol is er een sociaal aanvaard – en intens gepromoot –fenomeen
• Anderzijds is er ook regelgeving om misbruiken tegen te gaan en de consumptie te beperken, bijvoorbeeld in de vorm van hoge taksen, instellen van leeftijdsgrenzen, beperkingen op de publiciteit en verkeerswetgeving
• De Islam van zijn kant verbiedt alcohol

Wat doet alcohol met je lichaam?

• De lever kan worden aangetast: ontsteking, vervetting, levensbedreigende cirrose
• Ontstekingen van maag, slokdarm en pancreas, verhoogde bloeddruk, een verhoogd risico voor hart- en bloedvaten, spier- en hersenbeschadiging
• Het zenuwstelsel kan worden aangetast
• Onderzoek geeft een verband aan tussen alcoholgebruik en verschillende kankers (misschien ook borstkanker)

Wat doet alcohol met je lichaam?

• Alcohol bevat nogal wat calorieën. Door de invloed op het metabolisme kan dat leiden tot vetopstapeling en gewichtstoename (cholesterol)
• Alcohol helpt wel om in te slapen, maar veroorzaakt ook doorslaapstoornissen
• Langdurig misbruik leidt tot geheugenstoornissen en op termijn een vorm van dementie

Wat doet alcohol met je lichaam?

• De controle op emoties en gedragingen vermindert, met als mogelijke gevolgen: agressie, angsten, hallucinaties, achtervolgingswaanzin en depressies… termijn zijn karakterveranderingen mogelijk
• Los van zijn verslavende werking bestaat er een oorzakelijk verband tussen alcohol en een zestigtal verschillende ziekten en aandoeningen
• Vruchtbaarheid: door alcoholgebruik wordt de zin om te vrijen groter, maar de ‘prestaties’ nemen af. Op den duur kunnen er potentieproblemen ontstaan

Deel 3: Cijfers

Cijfers in Vlaanderen

Cijfers in Vlaanderen

Opdracht

Bekijk de cijfers omtrent cocaïnegebruik in Vlaanderen. En beantwoord de vragen via het vak 'slaaf van wat?'.