§ 2.3 Ruil, scholing en specialisatie VW 4 praktische economie VWO week 39

• Economie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

§ 2.1, 2.2 herhaling + § 2.3 VWO

Kernprincipes:

1) Schaarste (dwingt te kiezen tussen alternatieven)

2) Alternatief aanwendbaar -> je kiest voor de optie met de hoogste nettobaten (baten-kosten)

3) Budgetlijn: alle productcombinaties die je kunt

 kopen van een gegeven budget

De kern van economie

De kern van economie: schaarste

Nettobaten = baten - kosten = beste keuze voor aanwending middelen tijd en geld

Gecorrigeerde nettobaten=nettobaten-Opofferingskosten = de gemiste nettobaten van het beste, niet gekozen alternatief

	baten/ waardering	kosten/ ongemak	netto baten	Opofferingskosten	Gecorrigeerde nettobaten
oppas	€ 30	€ 10	€ 20	€ 15	€ 5
concert	€ 60	€ 50	€ 10	€ 20	-€10
Netflix	€ 15	€ 0	€ 15	€ 20	-€ 5

Productcombinaties

1 uur uitslapen plus 2 uur sporten

of belegd broodje plus flesje water

zijn voorbeelden van productcombinatie

Bekende combinatie = vrije tijd of werken (let op hier reken je met 24 uur)

Budgetlijn tekenen: 

Vergelijking: B = (P1 × Q1) + (P2 × Q2)

Vergelijking: B = (P1 × Q1) + (P2 × Q2)

Oefenen met budgetlijn

De dag bestaat uit 24 uur. Iedereen ervaart een spanning tussen inkomen en vrije tijd. Welke (product)combinatie kies jij?

Om drie uur minder per dag te werken moet je € 75 opofferen.

a

Wat zijn de opofferingskosten van een uur vrije tijd?

b

Teken de grafiek

Oefenen met budgetlijn

De dag bestaat uit 24 uur. Iedereen ervaart een spanning tussen inkomen en vrije tijd. Welke (product)combinatie kies jij?

Door een loonsverhoging nemen de opofferingskosten van 

een uur vrije tijd toe tot € 30.

c) Teken in dezelfde grafiek een tweede budgetlijn die ontstaat 

door een loonsverhoging.

d) Indien je € 360 wilt verdienen. Hoeveel bedragen dan de 

opofferingskosten?

Oefenen met budgetlijn: 24 uur

Antwoorden:

a) € 75 : 3 = € 25 (is loon per uur). je offert een uur loon op 

als je niet werkt, maar vrij neemt

b) Budgetlijn: zie grafiek (alle uren werken: 24 uur x € 25 = € 600) 

c) Teken in dezelfde grafiek een tweede budgetlijn die ontstaat 

door een loonsverhoging. (zie grafiek 6)

d) Indien je € 360 wilt verdienen. Hoeveel bedragen dan de 

opofferingskosten?

Om € 360 te verdienen, moet je 12 uur werken (€360 : €30= 12 uur). 

Je offert dus 12 uur vrije tijd op

Belangrijke begrippen bij ruil

Autarkie: economie zonder ruil

Eigendom (eigendomsrechten)

Voorwaarden voor ruil: de ruilverhouding moet voor beide partijen aantrekkelijk zijn

Transactie kosten beïnvloeden de ruilverhouding

Instituties kunnen transactiekosten verlagen

§ 2.3 Ruil, scholing en specialisatie

Waarom is specialisatie goed voor de economie?

Wie moet zich waarin specialiseren?

Kernwoorden:

- arbeidsproductiviteit

- specialisatie / arbeidsdeling

Ruil: scholing en specialisatie

Als er geen sprake is van ruil, moet iedereen zelf produceren waar je behoefte aan hebt. Iedereen kan echter in meer behoeften voorzien als mensen zich scholen en specialiseren in iets waar ze goed in zijn en dan met andere mensen ruilen. 

Door scholing en specialisatie (en arbeidsdeling) neemt de arbeidsproductiviteit toe.

Dus na specialisatie hebben we nu arbeidsdeling. Hierdoor neemt de arbeidsproductiviteit toe.

Arbeidsdeling is de taak opdelen in deeltaken. 

zo wordt de burger flipper steeds handiger en sneller --> arbeidsproductiteit neemt toe.

Arbeidsproductiviteit = productie per gewerkt uur. 

hoe hoger de arbeidsproductiviteit, hoe hoger het loon

Arbeidsdeling en arbeidsproductiviteit

De arbeidsproductiviteit is de productie per werknemer in een bepaalde tijdseenheid. 

De gemiddelde arbeidsproductiviteit 

in een bedrijf kan door arbeidsdeling 

omhoog.

Zelf auto's wassen en stofzuigen kost je 1,5 uur per auto. Een vriendje wil wel helpen. Hij stofzuigt terwijl jij wast. Je kunt dan met z’n tweeën 4 auto’s per uur doen. 

De arbeidsproductiviteit per persoon per uur is dan 

..............................................................................................

Eerst was je arbeidsproductiviteit per uur: 1,5 auto. 

Samen met je vriendje doe je meer auto's. Je kunt dan met z’n tweeën 4 auto’s per uur doen. 

De arbeidsproductiviteit per persoon per uur is dan 

4/2 = 2 auto’s

Je arbeidsproductiviteit is dus toegenomen door arbeidsdeling.

Specialisatie

Door specialisatie en arbeidsdeling ligt de arbeidsproductiviteit hoger en de kosten dus lager. 

Het lijkt dus logisch je te specialiseren in iets waar je het best in bent en dan vervolgens met anderen te ruilen (die weer ergens anders het beste in zijn).

Oefenen met arbeidsproductiviteit

Twee fastfoodketens, Mekkie en King, bereiden hamburgers in hun restaurants. De arbeidsproductiviteit is een maatstaf voor hoe efficiënt de werknemers van een bedrijf hamburgers kunnen bereiden. Arbeidsproductiviteit wordt berekend als het aantal geproduceerde hamburgers per werknemer per uur.

Gegevens:

Bij Mekkie werken er 5 werknemers in een shift van 8 uur. Ze bereiden samen 800 hamburgers per shift.

Bij King werken er 6 werknemers in een shift van 8 uur. Ze bereiden samen 1200 hamburgers per shift.

a) Bereken de arbeidsproductiviteit per werknemer per uur bij Mekkie en ook voor King

Oefenen met arbeidsproductiviteit

Bij Mekkie werken er 5 werknemers in een shift van 8 uur. Ze bereiden samen 800 hamburgers per shift.

Bij King werken er 6 werknemers in een shift van 8 uur. Ze bereiden samen 1200 hamburgers per shift.

a) Bereken de arbeidsproductiviteit per werknemer per uur bij Mekkie en ook voor King

Mekkie: 800 : (5 x 8 =) 40 = 20 

King: 1200 : (6x8 =) 48 uur = 25 

​

 

Oefenen met arbeidsproductiviteit

Bij Mekkie werken er 5 werknemers in een shift van 8 uur. Ze bereiden samen 800 hamburgers per shift.

Bij King werken er 6 werknemers in een shift van 8 uur. Ze bereiden samen 1200 hamburgers per shift.

Omdat de arbeidsproductiviteit bij King hoger ligt dan bij Mekkie, verdienen de medewerkers bij King 5% meer dan de medewerkers bij Mekkie. Het uurloon bij King is 16,80

Arbeidsproductiviteit: Mekkie: 800 : (5 x 8 =) 40 = 20

King: 1200 : (6x8 =) 48 uur = 25 

B) Bereken de loonkosten per hamburger voor Mekkie en voor King

​

 

B) Bereken de loonkosten per hamburger voor King

Bij Mekkie werken er 5 werknemers in een shift van 8 uur. Ze bereiden samen 800 hamburgers per shift.

Bij King werken er 6 werknemers in een shift van 8 uur. Ze bereiden samen 1200 hamburgers per shift.

Omdat de arbeidsproductiviteit bij King hoger ligt dan bij Mekkie, verdienen de medewerkers bij King 5% meer dan de medewerkers bij Mekkie. Het uurloon bij King is €16,80

Arbeidsproductiviteit: Mekkie: 800 : (5 x 8 =) 40 = 20

King: 1200 : (6x8 =) 48 uur = 25 

Antwoord: totale uren voor 1200 hamburgers bij King: 6 x 8 uur = 48 uur x €16,80 = totale loonkosten €806,40. Dit delen door de 1200 hamburgers = €0,67 loonkosten per hamburger

​

 

B) Bereken de loonkosten per hamburger voor Mekkie

Bij Mekkie werken er 5 werknemers in een shift van 8 uur. Ze bereiden samen 800 hamburgers per shift.

Omdat de arbeidsproductiviteit bij King hoger ligt dan bij Mekkie, verdienen de medewerkers bij King 5% meer dan de medewerkers bij Mekkie. Het uurloon bij King is €16,80

Arbeidsproductiviteit: Mekkie: 800 : (5 x 8 =) 40 = 20

King: 1200 : (6x8 =) 48 uur = 25 

Antwoord: uurloon bij Mekkie = €16,80 : 105 x 100 = €16 per uur.

Totale uren voor 800 hamburgers bij Mekkie: 5 x 8 uur = 40 uur x €16 = totale loonkosten €640. Dit delen door de 800 hamburgers = €0,80 (loonkosten) per hamburger

​