Architectuur - Cultuur van de Kerk

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Architectuur - Cultuur van de Kerk

Excursie Amsterdam

- donderdag 7 maart

- brief komt vandaag of morgen

- PO Kunst Algemeen

- Bezoek Concertgebouw en Rijksmuseum

Kenmerken van Romaanse architectuur zijn:

1. Romaans
2. Gotisch

1. Romaans
2. Gotisch

1. Romaans
2. Gotisch

1. Romaans
2. Gotisch

1. Martelaar
2. Reliekschrijn
3. Timpaan
4. Laatste oordeel

1. Martelaar
2. Reliekschrijn
3. Timpaan
4. Laatste oordeel

Sainte-Foy, Conques, Frankrijk

Timpaan met Laatste oordeel

Verschil links en rechts

Onderdeel architectuur

Voorheen beschilderd

2.1 Kloosters

• Timpaan en kapitelen
• Relief
• Niet realistisch  
• Verhoudingen kloppen niet 

Doel?

• Boodschap overbrengen
• Geen technische hoogstandjes

Leerdoelen

1. Je kan de verschillende onderdelen van een Romaanse en Gotische kerk benoemen;

2. Je kan de kenmerken van de Romaanse bouwstijl beschrijven en herkennen in afbeeldingen;

3. Je kan de kenmerken van de Gotische bouwstijl beschrijven en herkennen in afbeeldingen;

4. Je kan uitleggen waar de skeletbouwconstructie van een Gotische kerk uit bestaat en hoe dit ervoor zorgde dat het goddelijk licht de kerk binnen kon komen;

5. Je kent de kloosterordes en kan beschrijven wat kenmerkend is voor elke kloosterorde: Benedictijner orde, Orde van Cluny, Cisterciënzers, Franciscanen;

6. Je kan uitleggen hoe de steden in de Middeleeuwen veranderden en waardoor dit kwam;

7. Je kan symboliek in de kathedralen herkennen en uitleggen.

Romaans

Gotiek

Welke verschillen zie jij?

Romaans

Gotiek

Oorsprong Romaans

• Romeinse basilica wordt aangepast.  Toevoeging dwarsschip: kruisvorm

• ‘Romaans’ komt van ‘Romeins’. Doet Romeins aan vanwege de rondbogen en dikke muren.

• Veel toegepast op kloosterkerken. Kloosterleven is in afzondering -> gesloten karakter van kloosterkerken.
  

Saint-Sernin, Toulouse, Frankrijk, ca. 1080-1120​

Basilica van Constantijn, Trier, Duitsland, 310

Romaans 

• Constructiebouw: gewicht van het dak wordt door dikke, massieve muren gedragen. 

Kenmerken:

• Dikke muren: massief en gesloten
• Kleine ramen: donker
• Rondbogen
• Tongewelf  >>>

• Horizontaal karakter

1000 - 1200 na Chr.

Oorsprong Gotiek

• Door de welvaart en stabiliteit in de hoge middeleeuwen groeit de bevolking. Door erediensten geloof toegankelijker maken.

• Ook door pelgrimstochten zijn grotere (pelgrims)kerken nodig.

• Kerk is 'stukje hemel op aarde': torens reiken naar de hemel, het 'Goddelijk Licht' valt door glas-in-loodramen naar binnen.

Ontstaat in Noord-Frankrijk. 

Abt Suger: ‘We zochten naar architectuur van het licht die de beschouwer van het materiële naar het goddelijke moest verheffen’.

God = licht. Licht is de essentie van schoonheid. 

Gotiek

• Skeletbouwconstructie: skelet draagt het gewicht (niet de muren), gewicht wordt afgeleid door kruisribgewelf, pilaren, luchtbogen en steunberen (en pinakels).

Kenmerken:

• Dunnere muren: open en sierlijk
• Grote glas-in-loodramen, roosvensters
• Spitsbogen
• Kruisribgewelf>>>

• Verticaal karakter

1150 - 1500 na Chr.

Tongewelf                   Kruisgewelf             Kruisribgewelf

        (Rom.)                                                             (Got.)             

 Soorten gewelven

ROMAANS

GOTIEK

DUNNERE MUREN

DIKKE MUREN

SPITSBOGEN

RONDBOGEN

GROTE VENSTERS

KLEINE VENSTERS

KRUISRIBGEWELF

SKELETBOUW

TONGEWELF

HORIZONTAAL GEBOUWD

VERTICAAL GEBOUWD

STEUNBEREN

PINAKEL

LUCHTBOGEN

GESLOTEN, DONKER, MASSIEF

OPEN EN SIERLIJK

Kies uit: 1. Narthex; 2. Schip; 3. Zijbeuk; 4. Toren; 5. Transept; 

6. Viering; 7. Absis; 8. Straalkapel; 9. Priesterkoor; 10. Kooromgang

Teken dit plaatje in je schrift. Noteer de juiste namen bij de verschillende onderdelen van de kerk.

2.1 Luxe of Sober

Opdrachten

1. Maak een begrippenlijst bij 2.1: 

- Lees 2.1 (blz. 22 t/m 28): 

Noteer in je schrift de begrippen (met blauwe stippellijn). Schrijf de betekenis erachter (zoek op in tekstboek blz. 248 t/m 266)

2. Maak de volgende opdrachten van H2 uit het Opdrachtenboek: 

- 2.1: opdracht: 7, 9, 14 en 16

- 2.2: opdracht: 20, 21, 24 en 29

2.1 Luxe of Sober

Romaanse bouw stijl: 

• Rondbogen 
• Zware massieve muren 
• Tongewelven 
• Kapitelen
• SOBER 
  

2.1 Luxe of Sober

Romaanse bouw stijl: 

• Rondbogen 

2.1 Luxe of Sober

Romaanse bouw stijl: 

• Tongewelf 

2.1 Luxe of Sober

Romaanse bouw stijl: 

• Tongewelf  
• Rondbogen

2.1 Luxe of Sober

Romaanse bouw stijl: 

• Kapitelen  

Leerdoelen

1. Je kan de verschillende onderdelen van een Romaanse en Gotische kerk benoemen;

2. Je kan de kenmerken van de Romaanse bouwstijl beschrijven en herkennen in afbeeldingen;

3. Je kan de kenmerken van de Gotische bouwstijl beschrijven en herkennen in afbeeldingen;

4. Je kan uitleggen waar de skeletbouwconstructie van een Gotische kerk uit bestaat en hoe dit ervoor zorgde dat het goddelijk licht de kerk binnen kon komen;

5. Je kent de kloosterordes en kan beschrijven wat kenmerkend is voor elke kloosterorde: Benedictijner orde, Orde van Cluny, Cisterciënzers, Franciscanen;

6. Je kan uitleggen hoe de steden in de Middeleeuwen veranderden en waardoor dit kwam;

7. Je kan symboliek in de kathedralen herkennen en uitleggen.